Transfer texnologiya (technology transfer) — bu bir tashkilot yoki faoliyat sohasida olingan texnologiya, bilim yoki tadqiqot natijalarini boshqa tashkilot yoki faoliyat sohalari ehtiyojlari uchun muvaffaqiyatli qoʻllash yoki moslashtirish hisoblanadi^[1]^[2].

Texnologiyalarning transferida ikkita yondashuv mavjud:

Texnologiyalarni (technology push) — yakuniy mahsulot ishlab chiqaruvchilar tomonidan talab qilinishi mumkin boʻlgan bozorga koʻchirish tadqiqot natijalari, texnologik yechimlar va ishlanmalarni namoyish qilish, ommalashtirish, prototiplar va boshqalar orqali bozorga tashviqot qilish^[3].
Bozorning texnologik ehtiyojlariga yoʻnaltirilganlik (market pul) — yakuniy foydalanuvchilar va yoki mahsulot ishlab chiqaruvchilarning ehtiyojlarini (talablarini) tahlil qilish asosida texnologik yechimlarni izlash, ishlab chiqish, tadqiqotlar olib borish.

Texnologiyalarning transferini amalga oshirish shakllariga quyidagilar kiradi:

intellektual faoliyat natijalariga boʻlgan mutlaq huquqni oʻtkazish yoki begonalashtirish (qoida tariqasida, sanoat mulki obyektlari)
litsenziyalar boʻyichaintellektual mulk obyektlaridan foydalanish huquqini berish
turli firmalar va olimlar bilan birgalikda ishlab chiqish va tadqiqotlar (qoʻshma loyihalar)
texnologik hujjatlarni topshirish (qoidaga koʻra nou-xau litsenziyalari doirasida)
uskunalar va mexanizmlarni sotib olish yoki ijaraga olish (lizing) bilan bogʻliq texnologik maʼlumotlarni uzatish
seminarlarda, simpoziumlar, koʻrgazmalardagi shaxsiy aloqalarda maʼlumot almashish
maxsus bilimga ega boʻlgan yangi malakali xodimlarni ishga olish
qoʻshma korxona tashkil etish

Koʻpgina kompaniyalar, universitetlar va davlat tashkilotlarida ilmiy tadqiqot natijalarini aniqlash, qonuniy himoya qilish va keyinchalik bunday natijalarni tijoratlashtirishdan manfaatdor boʻlgan tashkilot ichidagi uchinchi tomon tashkilotlari yoki boʻlimlarida tijorat salohiyatiga ega boʻlgan ilmiy tadqiqot natijalarini oʻtkazish uchun moʻljallangan texnologiyalarni uzatish markazlari mavjud.

Tadqiqot natijalarini tijoratga tatbiq etish turlicha boʻlishi mumkin. U texnologiyalarni bozorga olib chiqish xavfi va foydalarini boʻlishish uchun litsenziyalash shartnomalari yoki qoʻshma korxonalar va sherikliklarni oʻz ichiga olishi mumkin.

Bundan tashqari agar tashkilot egasi yangi texnologiyani ishlab chiqishdan manfaatdor boʻlmasa, boshqa kompaniya tashkilotning oʻziga sarmoya kiritish yoki ularning birinchi yirik mijozi boʻlish orqali yordam koʻrsatishi mumkin.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ Bozeman, Barri (2000 yil 1 aprel). „Texnologiyalar transferi va davlat siyosati: tadqiqot va nazariyaga sharh“. Tadqiqot siyosati . 29 (4): 627-655. doi : 10.1016/S0048-7333(99)00093-1 .
↑ "What is technology transfer? | Knowledge for policy". knowledge4policy.ec.europa.eu. Retrieved 2021-12-31.
↑ "Successful Technology Transfer through a Spin-off Company". www.wipo.int. Retrieved 2021-12-31.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

[1] Bozeman, Barri (2000 yil 1 aprel). „Texnologiyalar transferi va davlat siyosati: tadqiqot va nazariyaga sharh“. Tadqiqot siyosati . 29 (4): 627-655. doi : 10.1016/S0048-7333(99)00093-1 .

[2] "What is technology transfer? | Knowledge for policy". knowledge4policy.ec.europa.eu. Retrieved 2021-12-31.

[3] "Successful Technology Transfer through a Spin-off Company". www.wipo.int. Retrieved 2021-12-31.

[1]

[2]

[3]