Tonto
Tonto — fantastik qahramon, yolgʻiz renjerning yoʻldoshi, u bilan birga koʻplab Amerika televideniesi vesternlar, radiostantsiyalar va romanlarda paydo boʻlgan[1]. U birinchi marta 1933-yil[2] 25-fevralda Detroytdagi WXYZ radiostansiyasining Yolgʻiz Reynjer haqidagi radio spektaklining 11-qismida paydo boʻlgan, u dastlab bosh qahramonga kimdir bilan muloqot[3] qilishiga imkon berishni maqsad qilgan, biroq keyinchalik uning doimiy hamrohi boʻlgan[4].
Yagona Renjer haqidagi hikoyaning barcha versiyalarida Tonto har doim hind sifatida namoyon boʻladi, renjerga hayoti bilan qarzdor boʻlganammo, maʼlum bir hikoyaning muallifiga qarab, uning tarjimai holida juda koʻp farqlar va nomuvofiqliklar boʻlishi mumkin. Tonto, odatda, potavatomi xalqining hindulari tomonidan tasvirlangan; birinchi radio stantsiyalarda, u oqilona va halol hind kabi koʻrinadi, sof ingliz tilida emas, balki pidjin tilida gaplashadi, bolalikda yolgʻiz Renjer oq irqchi qaroqchilardan qutqarildi. Baʼzi hikoyalarda, u yolgʻiz renjer hayotini saqlab qoladi, oʻtmishda uning najotkorini bilib, baʼzi faktlarda Tontoning qutqarilishi, uning va renjerning katta boʻlgan paytiga ishora qiladi[5].
Tonto qiyofasi vaqti-vaqti bilan tanqid qilinadi — uning hind kelib chiqishi bilan bogʻliq bir qator madaniy noaniqliklarga kelsak va hind yozuvchisi Sherman Aleksining fikriga koʻra, pidjindagi savodsiz nutqi tufayli hindlarning „inson qadr-qimmatini kamsitgani“ uchun[6]. „Britannika“ ensiklopediyasi mualliflarining fikriga koʻra, Tonto XX-asrning ommaviy madaniyatida eng mashhur hind qahramonlaridan biri hisoblanadi[7].
Birinchi marta paydo boʻlganidan keyin 21-yil davomida u radio spektakllarida aktyor Jon Todd tomonidan, 1949-1954-yillardagi teleseriallarda hind aktyori Jey Silverxills tomonidan va 2013-yilda „Yolgʻiz qoʻriqchi“ badiiy filmida Jonni Depp tomonidan ijro etilgan. Ushbu filmda taqdim etilgan Tonto tasviri ham bu qahramonning[8][9][10] irqchi qiyofasi haqida muhim bahs-munozaralarga sabab boʻld. Filmni Smitsonian jurnali tomonidan chop etilgandan soʻng, uning yangi qiyofasi bilan eski televizion filmlarda Tonto tasviriga nisbatan oʻrganish chop etildi[11].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Stassel, Stephanie. „Clayton Moore, TV's 'Lone Ranger,' Dies“. Los Angeles Times (1999-yil 29-dekabr). Qaraldi: 2009-yil 19-oktyabr.
- ↑ Stassel, Stephanie. „Clayton Moore, TV's 'Lone Ranger,' Dies“. Los Angeles Times (1999-yil 29-dekabr). Qaraldi: 2009-yil 19-oktyabr.
- ↑ Stassel, Stephanie. „Clayton Moore, TV's 'Lone Ranger,' Dies“. Los Angeles Times (1999-yil 29-dekabr). Qaraldi: 2009-yil 19-oktyabr.
- ↑ Native History: 'The Lone Ranger' Debuts on Detroit Radio, Introduces Tonto
- ↑ Tonto Racist: 'Lone Ranger' Johnny Depp Character Understandably Offends Native Americans
- ↑ Alexie, Sherman „I Hated Tonto (Still Do)“. LA Times (1998-yil 28-iyun).
- ↑ Tonto // Encyclopedia Britannica
- ↑ Johnny Depp as Tonto: Is 'The Lone Ranger' Racist? | TIME
- ↑ Johnny Depp as Tonto: Is 'The Lone Ranger' Racist? | TIME
- ↑ Johnny Depp as Tonto: Is 'The Lone Ranger' Racist? | TIME
- ↑ Is the New Tonto Any Better Than the Old Tonto?