Tikanli marjon va kolibri bilan avtoportret

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Tikanli marjon va kolibri bilan avtoportret
(Inglizcha: Self-Portrait with Thorn Necklace and Hummingbird, ispancha:Autorretrato con Collar de Espinas)
Frida Kahlo, 1940
Moybo'yoq
61 × 47 sm
Harry Ransom Center, Texas , AQSh

Tikanli marjon va kolibri bilan avtoportret — Meksikalik rassom Frida Kahlo tomonidan 1940-yilda chizilgan rasm.[1]

Kirish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kahlo qora mushuk va maymunni oʻz ichiga olgan avtoportretni Diego Rivera bilan ajrashganidan va fotograf Nikolas Muray bilan munosabatlari tugaganidan keyin chizgan. Muray portretni chizilganidan koʻp oʻtmay sotib oldi va u hozirda Ostindagi Texas universitetidagi Garri Ransom markazidagi Nikolas Muray kolleksiyasining bir qismidir.

Umumiy nazar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Frida Kahlo 1925-yildan 1954-yilgacha faol boʻlgan meksikalik rassom edi. U jiddiy jarohat olgan avtobus halokati tufayli toʻshakda yotgan holda rasm chizishni boshlagan. Uning aksariyat asarlari avtoportretlardan iborat boʻlib, ular bevosita uning tibbiy muammolar, bepushtlik va uning iztiroblari va ogʻrigʻini aks ettiruvchi Frida bilan kurashiga bagʻishlangan. Olimlar uning avtoportretlarini Kahlo uchun oʻz tanasini tibbiy muammolardan va gender moslashuvidan qaytarish usuli sifatida talqin qilishdi. Xususan, olimlar uning avtoportretlarini yevropalik erkak rassomlarning ayol tanasini oʻz rasmlari predmeti va istak ob’ekti sifatida ishlatish anʼanasi kontekstida talqin qilganlar. Kahlo oʻz imidjidan foydalanib, bu foydalanishni patriarxal anʼanadan qaytarib oladi. Ushbu asarlarda topilgan uning hayotining avtobiografik tafsilotlari, shuningdek, uning xarakterli qoshlari, chiroyli sochlari va jonli meksika kiyimlari uni Meksika va Qoʻshma Shtatlarda mashhur shaxsga aylantirdi.[2] Kahlo Meksika inqilobining katta tarafdori edi, shuning uchun u oʻz tugʻilgan sanasini 1910-yildagi inqilob boshlanishiga mos ravishda oʻzgartirishga harakat qildi.[3]

Vizual tahlil[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bu juda kichik rasm (taxminan 24 dyuym 18 dyuym) Kahloni frontal holatda va orqa fonda barglari bilan tuvaldan tomoshabinning nigohiga qarama-qarshiligini koʻrsatadi. Uning dadil qoshlari uning yuzidagi urgʻuni ushlab turadi, chunki tikanli boʻyinbogʻ uning tomogʻini boʻgʻib, koʻkragini daraxtning ildizlari kabi bosib oʻtadi. Qanotlarini choʻzgan kichkina qora kolibri uning tomogʻida marjondek osilib turibdi. U hasharotlar va hayvonlar bilan oʻralgan boʻlib, yam-yashil, ammo boʻgʻuvchi darajada zich oʻrmon manzarasini yaratadi. Maymun oʻng yelkasi orqasida oʻtiradi, koʻzlari qoʻllariga qaratib, tikanli boʻyinbogʻni tortib, Kahloning qon ketishiga sabab boʻladi. Uning boshi tepasida ikkita ninachi havoda suzib yuribdi, ikkita kapalak qisqichlari tepasida uning boshini toj qilib turadigan nozik soch turmagi oʻrnatilgan.

Simvolizm[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kahloning mahalliy Meksika madaniyati bilan identifikatsiyasi uning rasm estetikasiga taʼsir qildi. Mahalliy Meksika madaniyatining kuchli ikonografiyasidan foydalanib, Kahlo oʻzini mustamlakachi kuchlar va erkaklar hukmronligiga qarshi isyon anʼanasida joylashtirdi. Boʻyniga osilgan oʻlik kolibri Meksika folklorida sevib qolish uchun omad afsunidir. Muqobil talqin shuki, kolibri marjoni Atsteklarning urush xudosi Huitzilopochtlining ramzidir. Shu bilan birga, qora pantera omadsizlik va oʻlimning ramzi, maymun esa yovuzlik ramzidir. Odatda unumdorlikni timsoli boʻlgan tabiiy landshaft oldingi plandagi oʻlim tasviridan farq qiladi. Rivera Kahloga oʻrgimchak maymunni sovgʻa qildi va bu Riveraning ramzi boʻlishi mumkinligini taxmin qildi, ayniqsa u tikanli marjonni Kahloning qon ketishi uchun etarlicha qattiq tortib, ogʻriq keltiradi. Shu bilan bir qatorda, tikanli marjon Masihning tikan tojiga ishora qilib, oʻzini nasroniy shahidiga qiyoslashi va muvaffaqiyatsiz ishqiy munosabatlaridan keyin his qilgan ogʻriq va iztirobni ifodalashi mumkin edi. Ushbu talqinga muvofiq, kapalaklar va ninachilar uning tirilishining ramzi boʻlishi mumkin edi.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. „Self-Portrait with Thorn Necklace and Hummingbird, 1940“. Frida Kahlo. Qaraldi: 2022-yil 3-iyul.
  2. „Frida Kahlo Biography“. Frida Kahlo Biography. Qaraldi: 2022-yil 3-iyul.
  3. „The Importance of the Frida Kahlo Self-Portrait With Thorn Necklace and Hummingbird“. Widewalls. Qaraldi: 2022-yil 3-iyul.