Texnik tarjima

Texnik tarjima — bu turli tillarda soʻzlashadigan odamlar oʻrtasida maxsus ilmiy va texnik maʼlumotlarni almashish uchun ishlatiladigan tarjima. Soddalashtirilgan yondashuvda texnik tarjima deganda texnik matnlarning tarjimasi tushuniladi.

Taʼrif

Texnik tarjima rasmiy-mantiqiy (jamoaviy) uslubga asoslanib, aniqlik, hissiyotsizlik va shaxssizlik bilan ajralib turadi. Uning lug‘atida lotin yoki yunoncha atamalardan foydalanildi. Texnik tarjimalar grammatikasi oʻziga xos va qatʼiy belgilangan grammatik meʼyorlardan foydalanish bilan tavsiflanadi: noaniq shaxsiy va shaxssiz konstruktsiyalar, passiv iboralar, feʼlning shaxssiz shakllari keng qoʻllaniladi. Mantiqiy tanlash inversiya yordamida amalga oshiriladi.

Texnik tarjima turlari

Tarjimon asliyat matnini qayta ishlash shakllariga (usullariga) qarab, texnik tarjimaning turlari quyidagilarga ajratiladi:

• toʻliq yozma tarjima (texnik tarjimaning asosiy shakli)
• referativ tarjima
• annotativ tarjima
• sarlavha tarjimasi
• ogʻzaki texnik tarjima (masalan, yirik sanoat korxonasida chet elda ishlab chiqarilgan asbob-uskunalardan foydalanishni oʻrgatish uchun talab qilinadi)

Texnik tarjimon tushunchasi

Texnik tarjima texnik tarjimonlar tomonidan amalga oshiriladi. Texnik tarjimon ilmiy-texnikaviy axborot almashishda vositachi hisoblanadi.

Texnik tarjimonga qoʻyiladigan talablar

Texnik tarjimonlarga quyidagi kasbiy talablar qoʻyiladi:

• asliyat matnini tushunish uchun yetarli darajada kamida bitta chet tilini bilish
• tarjima qilinayotgan tilni (ona tili) savodli ifoda uchun yetarli darajada bilish
• ishchi maʼlumot manbalaridan foydalanish qobiliyati
• texnik terminologiyani asliyat tilida ham, tarjima tilida ham yaxshi bilish
• tarjima matni tegishli bo‘lgan texnologiya sohasini yaxshi bilish
• texnik tarjimaning turli turlarini bilish
• Tarjimon uchun lingvistik taʼlimdan tashqari, maxsus texnik maʼlumotga ham ega boʻlishi maqbuldir.

Texnik tarjima muammolari

Texnik tarjimaning asosiy muammosi chet tilini bilish bilan texnologiya bilimlarini uygʻunlashtirish zaruratidan iborat. Ham lingvistik, ham texnik maʼlumotga ega texnik tarjimonlarning yetishmasligi tufayli texnik tarjimonning asosiy taʼlim maʼlumoti haqida munozaralar uzoq vaqtdan beri davom etmoqda. Baʼzi mualliflar lingvistik oliy maʼlumotga (yaʼni, chet tillari sohasidagi taʼlim) ega bo‘lib, keyinchalik terminologik asos va texnik bilimlarni oshirishni afzal deb hisoblashadi. Boshqa mualliflarning fikricha, savodli texnik tarjima tegishli texnologiya sohasi boʻyicha professional bilimni talab qiladi, chet tilini yaxshi bilish esa, ayniqsa ona tiliga tarjima qilishda juda muhim emasdir.

Ikki turli yondashuvning mavjudligi tarjima agentliklari tomonidan qoʻllaniladigan tarjima texnologiyalarida namoyon boʻladi. Birinchi yondashuv tarafdorlari tarjimalarni lingvistik maʼlumotga ega tarjimonlarga bajartirib, maxsus texnik mutaxassislarga tahrir qildirishadi. Ikkinchisining tarafdorlari tarjimada faqat ijrochi muhandislarni jalb qiladilar, tarjimani tahrirlash esa (tilshunos tomonidan) faqat chet tiliga tarjima qilinganda amalga oshiriladi. Texnik tarjimalarni amalga oshirish texnologiyasidan qatʼi nazar, tarjimalarni amalga oshirish uchun malakali kadrlarni topish muammosi mavjud boʻlib, bu tarjimonlarning maʼlumot darajasi bilan ham, tarjima xizmatlari bozoridagi vaziyat bilan ham bogʻliq. Natijada, Rossiyada texnik tarjimalarning umumiy darajasi nisbatan past va bunday ishlarni bajarishi kerak boʻlgan koʻplab kompaniyalar ularni tarjima agentliklari yordamisiz mustaqil ravishda tashkil qiladi.

Yana qarang

• Tarjima
• Tugallangan tarjima hajmini oʻlchash birliklari
• Yuridik tarjima

Adabiyotlar

A) Rus adabiyoti

• Borisova, L. I. Inglizcha-ruscha ilmiy-texnikaviy tarjimaning leksik xususiyatlari. — M .: NVI THEZAURUS, 2005 — 215 p. ISBN 5-89191-068-3
• Klimzo, B. N. Texnik tarjimonning hunari. Ingliz tili, ilmiy-texnik adabiyotlar tarjimasi va tarjimonlari boʻyicha. 2-nashr, qayta koʻrib chiqilgan va kengaytirilgan. JANOB. Valent", 2006. — 508 b. ISBN 5-93439-194-1
• Kovalenko, A.Ya. Ilmiy va texnik tarjimaning umumiy kursi: ingliz tilidan rus tiliga tarjima qilish uchun qoʻllanma. — Kiev: „Firma“ INKOS ", 2004. — 320 b. ISBN 966-8347-01-3 .
• Pyankova, T. M. ABC ilmiy va texnik adabiyotlarning tarjimoni. — M .: „Xronika“, 1994 yil.
• Streltsov, A. A. Ilmiy va texnik matnlarni tarjima qilish boʻyicha seminar. M., INFRA-muhandislik, 2019. — 380-yillar. ISBN 978-5-9729-0292-7

B) Sovet adabiyoti

• Nosenko, I. A., Gorbunova, E. V. Ilmiy va texnik adabiyotlarni ingliz tilidan rus tiliga tarjima qilish boʻyicha qoʻllanma. — M., „Yuqori. maktab“, 1974. — 152 b.
• Pronina R. F. Ingliz ilmiy va texnik adabiyotlarni tarjima qilish boʻyicha qoʻllanma. — M .: Oliy maktab, 1986. — 3-nashr.
• Pumpyanskiy, A. L. Ingliz ilmiy va texnik adabiyotlarini oʻqish va tarjima qilish. — M.: SSSR, 1961 yil.
• Skoroxodko, E. F. Ingliz texnik adabiyotlarini tarjima qilish masalalari (terminlar tarjimasi). — Kiev: Kiev universiteti nashriyoti, 1963 yil.
• Cheburashkin N. D. Maktabda texnik tarjima: Darslik texnologiyasi. boshiga. IX-X sinf oʻquvchilari uchun bir qator fanlarni ingliz tilida oʻrgatadigan maktablar. lang./Ed. B. E. Belitskiy. — 4-nashr. — M .: Taʼlim, 1983. — 255 b.
• Levitskaya T. R., Fiterman A. M. Ingliz tilidan rus tiliga tarjima nazariyasi va amaliyoti. M., 1963 yil.

Havolalar

• „Ещё раз о проблемах технического перевода в странах б.СССР“. 2011-yil 23-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 21-dekabr.

• „Заметки о переводе“. 2012-yil 25-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 5-dekabr.

• „Особенности перевода технических текстов“. 2012-yil 13-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 5-dekabr.

• „Статьи для технического переводчика“. 2012-yil 13-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 17-avgust.