Tennessi Oliy sudi
Tennessi Oliy sudi Tennessi shtatining eng yuqori sudi boʻlib Oliy sudning uchta binosi Tennessi shtatidagi Nashville, Knoxvil va Jekson shaharlarida joylashgan. Sud besh aʼzoga toʻgʻri keladi: bosh sudya va toʻrtta sudya. 2023-yil 1-sentabrdan bosh hakam Holly M. Kirby hisoblanadi [1].
Boshqa shtatlardan farqli ravishda, shtat bosh prokurori gubernator yoki shtat qonun chiqaruvchisi tomonidan toʻgʻridan-toʻgʻri tarzda saylanadi yoki tayinlanadi, Tennessi Oliy sudi esaTennessi Bosh prokurorini tayinlaydi [2].
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tennessi shtat sifatida 1796yil 1-iyun kuni qabul qilinganida, Konstitutsiyasida hukumatning sud boʻlimi boʻyicha hech qanday qoida yoʻq edi. Tennessi qonunchiligi uchta sudyadan iborat Oliy sudni tashkil etdi, ular umumiy yigʻilish tomonidan saylangan va odatiy sud va apellatsiya sudi sifatida ishlaydi. 1809-yilda Tennessi qonunchiligi tomonidan Oliy sud bekor qilindi va faqat apellatsiya ishlarini koʻrib chiqadigan yangi Oliy xato va shikoyat sudi tashkil etildi. 1835-yilda Tennessi shtatida Oliy Sud va boshqa hokimiyat kichikroq sud tizimlarini oʻz ichiga olgan sud hokimiyati mustaqil davlat boʻlimi etib tashkil etgan yangi ustav qabul qilindi.va ushbu sudda uchta hakam bor edi [3].
Tarkib[tahrir | manbasini tahrirlash]
1870-yilda qabul qilingan uchinchi Tennessi shtatining Konstitutsiyasi mintaqaviy taraqqiyotni oldini olish uchun besh nafar sudyadan koʻproq boʻlmagan ikki nafar sudya shtatning uchta Buyuk boʻlinishidan (Sharqiy Tennessi, Oʻrta Tennessi va Gʻarbiy Tennessi) kelib chiqishi mumkinligini taʼkidlagan. Shu maqsadda sud Nashvil, Knoxvil va Jekson shaharlarida bir-birining oʻrni-oʻrniga yigʻilishi kerak. Soʻnggi yillarda bu qonunning qoʻllanilishi cheklovchi emas, balki ruxsat beruvchi deb hisoblandi. Shu sababli, sud Chattanooga, Kingsport va Memfis kabi boshqa shaharlarda oʻrta maktab oʻquvchilari uchun huquqiy taʼlim loyihasining bir qismi sifatida Oliy sud talabalar uchun huquqiy taʼlimni rivojlantirish (SCALES) deb nomlangan. 1995-yildan beri Tennessi shtatidagi 540 dan ortiq oʻrta maktablarning 36 000 dan ortiq oʻrta maktab oʻquvchilariga sud jarayonini koʻrishga imkon berishda SCALES muhim rol oʻynadi [4][5].
Sudyalar tanlovi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tennessi Oliy sudi sudyalarining tanlanish usuli yillar davomida sezilarli darajada oʻzgardi.
Shtat konstitutsiyasiga 1853-yilda kiritilgan oʻzgartirish sudyalarning vakolat muddatini sakkiz yil qilib belgiladi (saylov jarayonidagi oʻzgarishlar boʻlsa ham, oʻshandan beri amal qilish muddati oʻzgarmadi) va barcha sudyalar (shu jumladan, oliy sud sudyalari) xalq tomonidan saylanishi sharti bilan. Ushbu tartibga koʻra, sudya gubernatorlik tayinlash (boʻsh oʻrinni toʻldirish uchun) yoki partiyaviy saylovda gʻalaba qozonish orqali lavozimga kirishi mumkin edi. Qanday boʻlmasin, sudlovchi keyingi davlat saylovlarida qayta saylanish uchun turishi kerak boʻladi.
2014-yilda Tennessi saylovchilari Tennessi Konstitutsiyasiga oʻzgartirishni maʼqulladilar, u Tennessi rejasini kodlashtirib, unga gubernatorlik tayinlashlari Bosh Assambleya tomonidan tasdiqlanishi kerakligi haqidagi qoida qoʻshildi [6].
Tennessi Oliy sudining faqat bitta aʼzosi Tennessi rejasi boʻyicha olib tashlangan. Sobiq sudya Penny White 1996-yilda bir necha yil oldin Kaliforniyada sobiq bosh sudya Rose Birdni lavozimidan chetlashtirish uchun ishlatilgan kampaniyani eslatuvchi kampaniyada olib tashlangan va xuddi shu sababga koʻra: oʻlim jazosini qoʻllashni istamasligi.
Shuningdek qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Justice Kirby Elected To Serve As Chief Justice Of Tennessee Supreme Court“. www.tncourts.gov.
- ↑ Office of the Attorney General and Reporter, State of Tennessee website, accessed August 15, 2009
- ↑ „History and Milestones“. Tennessee Courts. 2021-yil 1-iyunda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ Staff. „SCALES Program“. Tennessee Supreme Court. Qaraldi: 2020-yil 14-iyul.
- ↑ Staff. „SCALES program brings Tennessee Supreme Court to local high schoolers“. Tennessee Supreme Court (2019-yil 15-noyabr). Qaraldi: 2020-yil 14-iyul.
- ↑ Locker, Richard. „Tenn. voters approve all four constitutional amendments date“. Knoxville News Sentinel (2014-yil 5-noyabr). Qaraldi: 2016-yil 29-yanvar.
Tashqi havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Tennessi Oliy sudi
- Davlatlarda sudlarni tanlash: Tennessi (9 sentabr 2014 yilga kirilgan)
- Oliy sud maʼlumotlari va biografiyalari (9 sentabr 2014 yil)
- Oliy sud Tennessi koʻk kitobida (pdf) (2014 yil 9 sentabr kuni)