Stiyeng

Stiyeng — Janubi-Sharqiy Osiyoda Vyetnamning togʻli hududlarida, shuningdek, Kambodjada yashovchi xalq. Aholisi XX asr oxirida taxminan 85 ming kishi edi.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Fransiyaga mustamlakachilik qaramligi davrida stiyeng qiyosiy avtonomiyaga ega edi. Lekin mustamlakachilikdan keyingi yangi chegaralar belgilanar ekan, kichik bir xalq manfaati hisobga olinmay, chegara tarixiy stiyeng yerlarini ikkiga boʻlib tashladi. Shuning uchun koʻpchilikning qarindoshlari chegaraning narigi tomonida. Vyetnam urushi paytida koʻp sonli stiyenglar halok boʻldi va azob chekdi.

Tili[tahrir | manbasini tahrirlash]

Stiyeng tili avstroosiyo tillarining mon-kxmer boʻlimiga (Baxnar filiali) tegishli. Vyetnamdan farqli oʻlaroq, unda ohanglar yoʻq. Uzun va qisqa unlilar farqlanadi. Onomato-poetik iboralar, ichki olmoshlarga boy.

Iqtisodiy tashkilot[tahrir | manbasini tahrirlash]

Faoliyat turlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Stiyenglarning asosiy mashgʻuloti qoʻlda kesishga doir qishloq xoʻjaligidir. Eng keng tarqalgan ekinlar — guruch, sabzavot, makkajoʻxori. Hosilni yigʻish rivojlangan. Odamlar baliq ovlashning koʻplab usullarini bilishlariga qaramay, bu baliq ularning dietasining ahamiyatsiz qismini egallaydi. Koʻpgina oilalar uyning orqasida oʻzlarining sabzavot bogʻiga ega boʻlib, u yerda banan, papayya, piyoz, qalampir, yalpiz va boshqa ekinlar yetishtiriladi. Chorvachilik anʼanaviy ravishda aholi punkti atrofida (suvbuvol, choʻchqa, oʻrdak, tovuq) boqiladi.

Ijtimoiy tashkilot[tahrir | manbasini tahrirlash]

.Jamiyat qoʻllab-quvvatlanadi, uni saylangan boshliq bilan oqsoqollar kengashi boshqaradi. Oilalar patriarxal, asosan kichik. Oʻzaro munosabatlarning hisobi otaning chizigʻida amalga oshiriladi. Levirat va sororat bor.

Umumiy xususiyatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

1980-yillardan boshlab anʼanaviy iqtisodiyotdan bozor iqtisodiyotiga bosqichma-bosqich oʻtish jarayoni sodir boʻldi. Tovar-pul munosabatlari muvaffaqiyatli kirib bormoqda. Jamiyatda mehnat taqsimoti mavjud. Aholining erkak qismi ov, baliq ovlash yoki qurilish bilan shugʻullansa, ayollar odatda oʻtin tayyorlaydilar, ovqat pishiradilar va bolalarga qarashadi.

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bernova A. A., Chlenov M. A. Stieng. // Dunyo xalqlari va dinlari / Bob. ed. V. A. Tishkov. M.: Buyuk rus entsiklopediyasi, 1999. S. 320.
Indochinadan etnik ozchiliklar madaniyati haqida eslatmalar / Merilin Gregerson. Dallas: SIL Antropologiya muzeyi, 1980-yil.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]