Soatli masjidi
| Soatli masjidi | |
|---|---|
Saatlı məscidi | |
 | |
| Umumiy maʼlumot | |
| Joylashuvi | Shusha |
| Manzili | Mirza Fatali Oxundov ko'chasi (Shusha) |
| Mamlakat | Ozarbayjon |
| Qurilishi tugagan | 1883 |
| Egasi | Shusha davlat tarixiy-me'morchilik qo'riqxonasi |
| Dizayn va konstruksiya | |
| Meʼmor | Karbalo Safixon Qorabog' |
| Soatli masjidi | |
Soatli masjidi (ozarbayjoncha: Saatlı məscidi) — Ozarbayjon, Shusha shahrida joylashgan masjid .Masjid 1883-yilda meʼmor Karbalayi Safixon Qorabogʻiy loyihasi asosida yaratilgan.Masjid Ozarbayjon Respublikasi milliy Madaniyat va turizm vazirligi tomonidan tarixiy-madaniy yodgorlik sifatidagi davlat roʻyxatiga olingan.[1][2][3]
Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]
Soatli masjidi 1883-yilda Shushaning shu nomli mahallasida qurilgan. Soatli — Shushaning 19-asrda tashkil etilgan yuqori mahallalaridan biri. [4] Mashhur ozarbayjon meʼmori Karbalayi Safixon Qorabogʻiyning yana bir mahsuloti boʻlgan masjid va uning minoralari Shushadagi avvalgi masjidlari, Yuxari Govhar Ogʻa masjidi, Ashagʻi Govhar Ogʻa masjidi va Agdamdagi Agdam masjidi dizayni asosida qurilgan. Soatli masjidi Karbalayi Safixon Qorabog‘ining so‘nggi durdonalaridan biri hisoblanib, ikki minorali qilib qurilgan. Masjidda Qorabogʻ meʼmorchiligiga xos boʻlgan naqshinkor bezakli uch navli namozxon va gʻishtli minorasi bor.[5][4][6]
Arxitektura xususiyatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Shushadagi tekis yuzli masjidlardan biri boʻlgan Soatli masjidining asosiy fasadida assimetrik kirish eshigi bor.[7] Soatli masjidini Shushadagi boshqa mahalla masjidlaridan qurilgan asosiy jihati uning minorasi borligidir. Shahardagi boshqa shu tarzda qurilgan masjidlarning tomida muazzinlar uchun moʻljallangan kichik ayvon boʻlsa-da, Soatli masjidi uchun rang-barang gʻishtlardan boy naqshlar bilan bezalgan minora qurilgan.Quyi va Yuqori Govhar ogʻa masjidlaridan farqli oʻlaroq, Soatli masjidining minorasi masjid binosi bilan bogʻlanmagan, minoraga masjid ichidan emas, balki hovlidan kirish mumkin. Soatli masjidining Divonxona maydonidan taʼsirchan koʻrinadigan va oʻzining ifodali va oʻziga xos kompozitsion siluet yaratuvchi minorasi oʻziga xos kompozitsion koʻchaning meʼmoriy ansamblini toʻldiruvchi rol oʻynaydi . Minora tepasi chodirsimon gumbaz bilan tugallangan .Masjidning ichki dizaynida naqshinkor va bezakli bezaklardan keng foydalanilgan .
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Plants Genetic Resources in Central Asia and Caucasus“. 2011-yil 16-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 20-iyul.
- ↑ „Shusha State Historical & Architectural Reserve“. 2010-yil 4-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 3-avgust. (Wayback Machine saytida 2010-10-04 sanasida arxivlangan)
- ↑ „Şuşa qalalar şəhəri, muzeylər məskəni idi“. Qaraldi: 2010-yil 5-avgust.
- ↑ 4,0 4,1 „Karabakh Foundation“. 2010-yil 4-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 4-avgust.
- ↑ „The Wonders of Azerbaijan“. 2010-yil 5-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 3-avgust.
- ↑ „Saatli Mosque (Azerbaijan)“. 2011-yil 26-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 4-avgust.
- ↑ Саламзаде, А. В.. Проблемы сохранения и реконструкции исторических городов Азербайджана. Баку: Элм, 1979 — 138 bet.
Архитектурно-композиционная трактовка главных фасадов мечетей Шуши в основном включает два типа: объемно-пространственный и плоскостной. Объемно-пространственный тип представлен эйваном с широкими арками разнообразных очертаний, составляющим органическое целое с молитвенным залом. В пример можно привести мечети кварталов Мердинли, Гуюлуг, Ходжа Мирджанлы, Кечарли. Второй тип — плоское решение фасада с асимметричным входом. Например, мечети Чёл гала, Сеидли, Джульфалар, Саатлы, Мамаи.