Kontent qismiga oʻtish

Sinon ibn Sobit

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Abu Said Sinon ibn Sobit ibn Qurra (arab. أبو سعيد سنان بن ثابت بن قرة, 880–943) U oʻrta asr olimi boʻlib, abbosiy xalifalari Muqtadir (908–934), Qohir (932–934) va Rozi (934–940) davrida saroy tabibi boʻlib xizmat qilgan[1].

Sobit ibn Qurraning (taxminan 830–901) o‘g‘li va Ibrohim ibn Sinonning (908–946) otasi boʻlgan Sinon Yuqori Mesopotamiyaning Harron shahridan boʻlgan mashhur astronom va matematiklar oilasiga mansub edi[2]. Garchi Sinon Qohirning qisqa hukmronligi davrida (932–934) islomni qabul qilishga majbur bo‘lgan bo‘lsa-da, u va uning oilasi sobiylar deb nomlanuvchi yulduzlarga sig‘inuvchilar diniy sektasiga mansub edi. Abbosiy xalifasi sobiylarni quvg‘in qilgan va oxir-oqibat Sinon qisqa muddatga Xurosonga qochib ketadi. Uning bolalari sobiy bo‘lib qolgan: o‘g‘illari Ibrohim ibn Sinon va Sobit ibn Sinon (976-yilda vafot etgan) ikkalasi ham sobiy bo‘lib qolgan, bir qizi esa boshqa sobiy oilasiga turmushga chiqqan va Ibrohim ibn Hilol as-Sobiyni (925–994) dunyoga keltirgan[3].

Sinon ibn Sobit birinchi navbatda tabib sifatida tanilib[4], Bag‘dodda bir nechta kasalxonalar qurgan va shifokorlar uchun litsenziya tizimini nazorat qilgan bo‘lsa-da, u tibbiyot haqida hech narsa yozmagan. Uning siyosiy falsafa, matematika va astronomiyaga oid asarlari, axloq falsafasiga oid “Siyosat an-nufus” (“Nafslar boshqaruvi to‘g‘risida”) nomli qisqa risolasidan tashqari hammasi yo‘qolgan. Uning Aflotun respublikasidan ilhomlangan siyosiy falsafaga oid asari tarixchi Mas’udiy (956 yilda vafot etgan) tomonidan tanqid qilingan[5]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. De Blois 1995; Dold-Samplonius 1960–2007; O'Connor & Robertson 1999.
  2. O'Connor & Robertson 1999.
  3. The entire family line is given by De Blois 1995; see also Roberts 2017.
  4. Roberts 2017, s. 253.
  5. O'Connor & Robertson 1999.