Shooto
Shooto, Shuto (yaponcha: 修斗) aralash yakkakurash turlarining bir turi va ushbu jang sanʼatlari boʻyicha turnirlar tashkil qiluvchi tashkilot. 1985-yilda yaponiyalik professional kurashchi Satoru Sayama tomonidan asos solingan, u butun dunyoda MMA sanoatining shakllanishiga katta taʼsir koʻrsatgan.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tashkilot 1985-yilda yaponiyalik professional kurashchi Satoru Sayama tomonidan „Sin-Kakutogi“ (Yangi jang sanʼati) nomi bilan tashkil etilgan. Sayama oʻsha paytda shut-resling bilan shugʻullangan va yuqori darajadagi real jangga ega noyob jangovar tizim yaratmoqchi edi. Keyinchalik uning tizimi Shooting deb nomlandi va keyin otish sporti bilan chalkashmaslik uchun Shooto deb oʻzgartirildi. New Japan Pro-Wrestling va Universal Wrestling Federation kabi boshqa professional kurash tashkilotlaridan farqli oʻlaroq, oldindan belgilangan natija bilan sahnalashtirilgan janglar boʻlmagan. Birinchi havaskor Shooto turniri 1986-yilda boʻlib oʻtgan boʻlsa, 1989-yilda tashkilot professional darajaga yetdi[1].
1994-yildan beri Shooto homiyligida har yili boshqa mamlakatlardan kelgan koʻplab mashhur jangchilar ishtirokida Vale Tudo Japan xalqaro turnirlari oʻtkazib kelinmoqda. Chet elliklarning texnikasini kuzatgan Sayama oʻz tizimiga ilgari ishlatilmagan qoʻl zarbalarni kiritdi. 1996-yil aprel oyida Butunjahon otishma, otishma assotsiatsiyasi va Xalqaro otishni oʻrganish komissiyasi tashkil etildi — oʻsha paytdan boshlab tashkilot shunchaki koʻtarilish boʻlishni toʻxtatdi va butun dunyo boʻylab tarqaladigan alohida jangovar intizomga aylandi[2].
Shooto yoʻnalishi AQShda Los-Anjelesdagi Inosanto jang sanʼatlari akademiyasida oʻqituvchi boʻlib ishlagan Sayama shogirdlaridan biri Yorinage Nakamura tufayli maʼlum darajada mashhur boʻldi. Braziliya hududida, Braziliya jiu-jitsu Nova União akademiyasi asoschisi[3][4] mahalliy jang sanʼati ustasi Andre Pederneyras boshchiligidagi Shooto Brazil shoʻ’ba tashkiloti katta shuhrat qozondi.
Shootoda janglarni muddatidan oldin nokaut yoki taslim boʻlish orqali yakunlash maʼqul, lekin gʻolibni hakamning qarori bilan ham aniqlash mumkin. Ruxsat etilgan texnik harakatlar orasida eng koʻp kurash texnikasiga ushlash, boʻgʻish, boʻgʻimlarga ogʻriqli zarbalar, qoʻl, oyoq, tizzalar bilan zarbalar, teykdaun, otish kiradi. Tishlash, tirsaklar va bilaklar bilan urish, barmoqlarni koʻzlarga suqish, soch tortish, boshga urish, yotgan raqibni oyoq va tizzalar bilan tepish, mayda boʻgʻimlarni manipulyatsiya qilish, chov sohasi va tomoqqa urish taqiqlanadi. 2009-yilgacha Shooto nokdaun qoidasiga ega edi, oʻshanda zarbadan yiqilgan jangchi sakkiz soniya ichida oʻrnidan turish imkoniyatiga ega boʻlgan. Bundan tashqari, boshning orqa qismiga zarba berishga ruxsat berilgan edi. Natijada, bu amaliyotdan voz kechilib, qoidalar xalqaro standartlarga yaqinlashtirildi[5].
Shooto jangchilari sinflarga boʻlingan. Boshlangʻich havaskorlar sinfidagi sportchilar dubulgʻa va himoya vositalarida jang qilishadi, janglarning davomiyligi qisqaroq va qoidalar xavfsizlikka koʻproq eʼtibor beradi. Raqobat tajribasiga ega boʻlgan jangchi asta-sekin oʻz darajasini koʻtaradi va professionalga aylanadi, shu bilan birga yuqoridagi cheklovlar olib tashlanadi.
2016-yildan boshlab Shooto va Vale Tudo Japan turnirlari UFC Fight Pass xizmatida translyatsiya qilinmoqda.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Breen, Jordan „A Blood Called Shooto“. Sherdog.com (2009-yil 8-may). 2009-yil 11-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 13-may.
- ↑ „Archived copy“. 12-mart 2007-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 28-avgust 2006-yil.
- ↑ Jordy McElroy. „Shooto Brazil Promoting 'First Male vs. Female Fight in MMA History'“. Bleacher Report (2013-yil 17-dekabr). 2016-yil 22-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 12-aprel.
- ↑ „Shooto Americas Fights, Fight Cards, Videos, Pictures, Events and more“. Sherdog.com. 2016-yil 6-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 12-aprel.
- ↑ Breen, Jordan „Changes Come to Shooto, Fighters React“. Sherdog.com (2008-yil 8-iyun). 2009-yil 17-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 13-may.