Shina (energiya tizimi)

Shina – bu past qarshilikka ega boʻlgan oʻtkazgichdir. Past kuchlanishli elektr inshootlarida shinalar bir nechta alohida elektr zanjirlarini ulash uchun ishlatiladi. Yuqori kuchlanishli qurilmalarda shinalar odatda past aktiv va reaktiv qarshiliklar talab qilinadigan joylarda yuqori voltli qurilmalarni bir-biriga ulaydi: Bu oʻrnatish maydonini, material sarfini va mehnat xarajatlarini sezilarli darajada kamaytirish imkonini beradi. Ochiq inshootlarda – elektr podstansiyalari va yuqori kuchlanishli elektr uzatish moslamalarida – shinalar himoya qoplamalarsiz ochiq havoda ishlatilishi mumkin. Qattiq shinalar mis, poʻlat yoki alyuminiydan yasalgan, plitalar, novdalar va plitalar toʻrtburchak yoki boshqa koʻndalang kesimda boʻladi. Moslashuvchan shina misdan yasalgan metall plastinka yoki qoplamali oʻtkazgichlardan tayyorlangan mahsulot boʻlishi mumkin. Shinalar ochiq yoki himoya qoplamali holda ishlab chiqarilishi mumkin.

Shinali oʻtkazgich

Shina – ishlab chiqarish ob’yektlarida, sanoat korxonalarida va boshqa joylarda elektr energiyasini uzatish va taqsimlash uchun xizmat qiluvchi ochiq yoki izolyatsiyalangan oʻtkazgichlar, izolyatorlar va konstruksiyalardan yasalgan qurilma. Anʼanaviy elektr simlarining turlari bilan solishtirganda, shinalar elektr taʼminotining ishonchliligi yuqori va kamroq montaj ishlari davomida vaqt va vositalar ishlatilishi, ular ustaxonadagi elektr qabul qiluvchilarni istalgan joyga koʻchirish va boshqa elektr qabul qiluvchilarga elektr taʼminotini toʻxtatmasdan ularni xavfsiz ravishda uzib qoʻyish va ulash imkonini beradi. Bundan tashqari, ular kam joy egallaydi va alohida eʼtibor talab qilmaydi. Shina magistral tizimlari toʻliq magistral yoki tarqatish liniyalari koʻrinishida 1000 V gacha boʻlgan joylarda eng keng tarqalgan. Shu bilan birga 6, 10 kV lik qurilmalarida, 35 kV kabel va anʼanaviy shina liniyalari ham toʻliq shinalar bilan almashtirila boshlandi. Ular elektr stantsiyalarida (generator-transformator blogida), yirik podstansiyalarpodstansiyalarda (shina liniyalari sifatida), sanoat korxonalarida (energiyani koʻp talab qiluvchi qurilmalarni quvvatlantirish uchun) va boshqalarda oʻrnatiladi. Shinaning konstruksiyasi shinalarning oʻlchamiga, ularning shakli va nisbiy holatiga, izolyatorlar turiga va shinalarni atrof-muhit taʼsiridan himoya qilish usuliga bogʻliq. Shinalar ochiq (qoʻllab-quvvatlovchi izolyatorlarda ochiq shinalar) yoki yopiq, izolyatsiyalovchi yoki metall korpusli boʻlishi mumkin. Toʻliq yopiq shinali tranking tizimlari past kuchlanishli tarmoqlarda eng koʻp qoʻllaniladi. Yassi aluminiy shinalar koʻpincha shina kanallarida ishlatiladi. Har xil seriyali va turdagi avtobus magistral tizimlari turli xil konfiguratsiyalarning alohida boʻlimlaridan yigʻiladi. Boʻlimlar toʻgʻri burchakli, shoxli va boshqa shakllarda boʻlishi mumkin. Boʻlimlarga qoʻshimcha ravishda, toʻliq shinam trunking quyidagilarni oʻz ichiga olishi mumkin: filialni himoya qilish uskunalarini oʻz ichiga olgan filial qutilari; har xil turdagi shinalarni va boshqa konstruktiv elementlarni bir-biriga ulash uchun oʻtish birliklari.

Maqsadiga koʻra, shinalar magistral, tarqatish, yoritishga boʻlinadi.

Asosiy shinalar

Shinalar 50 Gts chastotali 1000 v gacha kuchlanishli taqsimlovchi shinalar, taqsimlash punktlari va alohida yirik elektr qabul qiluvchilarni quvvatlantirish uchun, magistral liniyalarni qurish, past kuchlanishli podstansiyalarni ulash uchun moʻljallangan shinalar deb ataladi. Shinalar – mahkamlash uchun tuzilmalar va belgilangan tartibda bir-biriga bogʻlangan alohida uchastkalardan iborat toʻliq elektr tarmogʻi. Ular normallashtirilgan uzunlikdagi alohida boʻlimlarda ishlab chiqariladi – tekis va shaklli, bu har qanday konfiguratsiyaning shinasini yigʻish imkonini beradi.

Tarqatish shinalari magistrallari

Tarqatish shinalari – nominal oqimlari pastroq (odatda 250, 400, 630 A) va koʻp sonli novdalarga ega boʻlgan shinalar. Ular elektr qabul qiluvchilarni ularga toʻgʻridan-toʻgʻri ulash uchun ishlatiladi. Tasodifiy mexanik shikastlanishning oldini olish uchun taqsimlash shinalari kanallari poldan 2,5 – 3 m balandlikda quyidagi mahkamlash variantlari yordamida joylanadi:

– toʻgʻridan-toʻgʻri shiftga oʻrnatish;

– qattiq ilmoqlar yordamida shiftga osish;

– binoning devoriga yoki ustunlariga toʻgʻridan-toʻgʻri mahkamlash;

– polga biriktirilgan tayanchlarga suyanish Yoritish shinalari Ular yorugʻlik moslamalarini yoki kam quvvatli isteʼmolchilarni ulash va 25 dan 40 A gacha boʻlgan oqimlarni ishlab chiqarish uchun ishlatiladi. Shinalarning afzalliklari Shinali oʻtkazgichlarni asosiy afzalliklari quyidagilardan iborat: · oʻrnatish qulayligi;

· ishlashda moslashuvchanlik – kabel tizimlaridan farqli oʻlaroq, avtobus tizimlarini maxsus kapital xarajatlarsiz osongina oʻzgartirish, toʻldirish yoki boshqa xonaga koʻchirish, qurish va qayta oʻrnatish mumkin;

· ixcham dizayn, tekshirish qulayligi va yuqori operatsion ishonchliligi;

· Shina kanallari anʼanaviy elektr kabellariga qaraganda kamroq yonuvchan.

Shina magistralining kamchiliklari kabellarga nisbatan ularning yuqori narxidir. Biroq, agar biz oʻrnatish ishlari va ekspluatatsiya xarajatlarini hisobga olgan holda, shinali magistral va kabel liniyalaridan foydalangan holda elektr taʼminoti tizimining umumiy dizaynini solishtiradigan boʻlsak, u holda shina magistralidan foydalanish iqtisodiy jihatdan oqlangan koʻrinadi.