Shabkoʻrlik

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Shabkoʻrlik (fors— tun, kecha) — qorongʻida koʻrish qobiliyatining buzilishi. Sh. koʻpincha tugʻma boʻlib, bolalik va oʻsmirlik davrida asosan oʻgʻil bolalarda kuzatiladi, aksariyat oilaviy-irsiy xususiyatga ega boʻladi. Simptomatik Sh. koʻzning turli organik kasalliklari (glaukoma, koʻruv nervi atrofiyasi, xorioretinit va h.k.)da kasallikning bir belgisi sifatida uchraydi. Funksional Sh. koʻproq ovqat tarkibida A vitamini yetishmasligi yoki boʻlmasligi natijasida paydo boʻladi. shahrida bemor nim qorongʻi yoki tuzuk yoritylmagan xonalarda, kunning gʻirashira paytlarida va tunda, yorugʻdan qorongʻiga oʻtganda koʻra olmay qoladi (ayni vaqtda yorugʻlikda yaxshi koʻradi). Keyinroq rang ajrata olmaslik alomatlari namoyon boʻladi, asosan, koʻrish maydoni torayib, koʻrish oʻtkirligi ham pasayadi. Sh.ka koʻz toʻr pardasi tayoqcha qujayralari (qarang Koʻz) strukturasining organik oʻzgarishlari yoki shu hujayra tarkibiga kiruvchi koʻz purpuri (rodopsin)ning funksional yetishmovchiligi sabab boʻladi. Koʻz purpuri oqsilning A vitamini bilan hosil qilgan kompleksi boʻlib, koʻzning qorongʻilikka moslashuvida muhim ahamiyatga ega. U yorugʻlik taʼsirida (retinin va spetsifik oqsilga) parchalanadi, qorongʻida esa (bevosita A vitamini ishtirokida) tiklanadi va shu bilan tayoqchahujayralar funksional qobiliyatini tiklaydi. SH.ka xos alomatlar sezilsa darhol mutaxassis vrachga koʻrinish lozim.[1]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. „Shabkoʻrlik“ OʻzME. Sh-harfi Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil