Sentiments (His-tuyg'ullar) dekaratsiyasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Seneka sharsharasida deklaratsiyani imzolaganlar tartibda: Lucretia Coffin Mott roʻyxatning boshida.

Huquqlar va hissiyotlar deklaratsiyasi sifatida ham tanilgan his-tuygʻular deklaratsiyasi 1848-yilda ayollar tomonidan tashkil etilgan ayollar huquqlari boʻyicha birinchi konvensiyada qatnashgan 300 ga yaqin ishtirokchidan 100 nafari 68 ayol va 32 erkak tomonidan imzolangan hujjatdir. Seneka sharsharasida (Nyu-York) boʻlib oʻtgan konventsiya endilikda Seneka sharsharasi konventsiyasi deb nomlanadi. Deklaratsiyaning asosiy muallifi Elizabeth Cady Stanton boʻlib, uni Amerika Qoʻshma Shtatlari Mustaqillik Deklaratsiyasidan namuna qilgan. U Lucretia Coffin Mott va Marta Coffin Rayt bilan birgalikda konventsiyaning asosiy tashkilotchisi edi.

Konventsiyadagi ishtiroki va Deklaratsiyani qoʻllab-quvvatlashi ilgari surilgan rezolyutsiyalarni qabul qilishga yordam bergan Frederik Duglas tomonidan nashr etilgan North Star gazetasiga koʻra, hujjat „ayollarning fuqarolik, ijtimoiy, siyosiy va diniy huquqlariga erishish uchun katta harakat“ edi. "[1][2]

Boʻlimlarni kengroq yoritish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qachonki, insoniy voqealar jarayonida inson oilasining bir qismi er yuzidagi odamlar orasida ular shu paytgacha egallab kelganidan farqli, lekin tabiat va tabiat qonunlari amal qiladigan mavqega ega bo'lishi kerak bo'ladi. Xudo ularga huquq bersa, insoniyatning fikriga munosib hurmat ko'rsatish, ularni bunday yo'lga undaydigan sabablarni e'lon qilishlarini talab qiladi.

Biz bu haqiqatlarni o'z-o'zidan ravshan deb hisoblaymiz: barcha erkaklar va ayollar teng yaratilgan; ularga Yaratgan tomonidan ma'lum ajralmas huquqlar berilganligi; bular orasida hayot, erkinlik va baxtga intilish borligi; Bu huquqlarni ta'minlash uchun o'z vakolatlarini boshqariladiganlarning roziligi asosida oladigan hukumatlar tashkil etiladi. Har qanday boshqaruv shakli bu huquqlarga putur yetkazadigan bo'lsa, undan jabr ko'rganlar unga sodiqlikdan voz kechish va yangi hukumat tashkil etishni talab qilish, uning poydevorini ana shunday tamoyillar asosida qo'yish va o'z vakolatlarini tartibga solish huquqidir. Bunday shakl, ularning xavfsizligi va baxtiga ta'sir qilishi mumkin bo'lgan ko'rinadi.

Ehtiyotkorlik, albatta, uzoq vaqtdan beri mavjud bo'lgan hukumatlar engil va vaqtinchalik sabablarga ko'ra o'zgartirilmasligini buyuradi; Shunga koʻra, barcha tajribalar shuni koʻrsatadiki, insoniyat oʻzlariga oʻrganib qolgan shakllarni bekor qilish orqali oʻzini oqlashdan koʻra, yovuzliklarga duchor boʻlsa-da, azob chekishga koʻproq moyil boʻladi, lekin har doim bir xil maqsadni koʻzlagan holda, uzoq davom etgan suiiste’mollik va oʻzboshimchalik poyezdi qachondir. mutlaq despotizm ostida ularni kamaytirish rejasi, bunday hukumatni tashlab yuborish va ularning kelajakdagi xavfsizligi uchun yangi qo'riqchilarni ta'minlash ularning burchidir. Bu hukumat ostidagi ayollarning sabr-toqatli iztiroblari mana shunday bo'ldi va endi mana shunday zarurat ularni o'zlariga tegishli bo'lgan teng lavozimni talab qilishga majbur qilmoqda.

Insoniyat tarixi - bu erkak tomonidan ayolga nisbatan takroriy jarohatlar va zo'ravonliklar, unga nisbatan mutlaq zulm o'rnatishga to'g'ridan-to'g'ri qarshilik ko'rsatish tarixi. Buni isbotlash uchun faktlar ochiq dunyoga taqdim etilsin.

Hissiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • U hech qachon unga tanlangan franchayzing boʻyicha ajralmas huquqidan foydalanishga ruxsat bermagan.
  • U uni hech qanday ovozi boʻlmagan qonunlarga boʻysunishga majbur qildi.
  • U uni eng johil va xoʻrlangan erkaklarga — ham mahalliy va xorijliklarga berilgan huquqlardan mahrum qildi.
  • Uni fuqarolik huquqidan, saylangan huquqdan mahrum qilib, qonunchilik palatalarida vakilliksiz qoldirib, uni har tomondan zulm qildi.
  • U, agar turmush qurgan boʻlsa, qonun oldida uni fuqarolik oʻlimiga aylantirdi.
  • U undan barcha mulk huquqini oldi, hatto uning ish haqigacha.
  • U uni axloqiy, mas’uliyatsiz jonzot qilib qoʻydi, chunki u koʻp jinoyatlarni erining huzurida qilish sharti bilan jazosiz qoʻyishi mumkin. Nikoh ahdida u eriga itoat qilishni vaʼda qilishga majbur boʻladi, u har qanday niyat va maqsadlarga, uning xoʻjayini boʻladi — qonun unga uni ozodlikdan mahrum qilish va jazolashni amalga oshirish huquqini beradi.
  • U ajralish qonunlarini shunday tuzib chiqdiki, ajralishning toʻgʻri sabablari nima boʻlishi kerak, agar ajralish boʻlsa, bolalarga vasiylik kimga berilishi kerak; Ayollarning baxtiga qatʼiy nazar — qonun, har qanday holatda ham, erkakning ustunligi haqidagi yolgʻon taxminga asoslanib, butun hokimiyatni uning qoʻliga beradi.
  • Turmushga chiqqan ayol, agar turmushga chiqmagan boʻlsa va mulk egasi boʻlgan barcha huquqlardan mahrum boʻlganidan keyin, u faqat uning mulki foyda keltirishi mumkin boʻlgan taqdirdagina uni tan oladigan hukumatni qoʻllab-quvvatlash uchun uni soliqqa tortdi.
  • U deyarli barcha foydali ish joylarini monopoliyaga oldi va unga ergashishga ruxsat berilganlardan u juda oz miqdorda haq oladi.
  • U oʻzi uchun eng sharafli deb hisoblagan boylik va obroʻ-eʼtiborning barcha yoʻllarini unga qarshi yopadi. U ilohiyot, tibbiyot yoki huquq oʻqituvchisi sifatida nomaʼlum.
  • U unga puxta taʼlim olish uchun imkoniyatlarni rad etdi — barcha kollejlar unga qarshi yopildi.
  • U unga cherkovda ham, davlatda ham ruxsat beradi, lekin unga boʻysunuvchi lavozimga ega boʻlib, uni vazirlikdan chetlatganligi va baʼzi istisnolardan tashqari, cherkov ishlarida har qanday jamoatchilik ishtiroki uchun Apostol hokimiyatiga daʼvo qiladi.
  • U dunyoga erkaklar va ayollar uchun boshqacha axloq kodeksini berib, yolgʻon jamoatchilik kayfiyatini yaratdi, bu orqali ayollarni jamiyatdan chetlatib qoʻyadigan axloqiy huquqbuzarliklar nafaqat toqat qiladilar, balki insonda unchalik ahamiyat bermaydilar.
  • U Yahovaning oʻz huquqini tortib oldi va buni uning vijdoni va Xudosiga tegishli boʻlsa, unga harakat doirasini belgilash huquqi deb daʼvo qildi.
  • U qoʻlidan kelganicha, uning oʻz kuchiga boʻlgan ishonchini yoʻq qilishga, oʻzini hurmatini kamaytirishga va unga qaram va xoʻr hayot kechirishga tayyor boʻlishga harakat qildi.

Yakunlovchi soʻzlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Endi, bu mamlakat aholisining yarmining huquqdan mahrum bo'lishi, ularning ijtimoiy va diniy tanazzulini hisobga olgan holda - yuqorida aytib o'tilgan adolatsiz qonunlar va ayollar o'zlarini g'amgin, ezilgan va firibgarlik yo'li bilan o'zlarining eng muqaddas narsalaridan mahrum bo'lishlari sababli. Huquqlar, biz ular Amerika Qo'shma Shtatlar fuqarolari sifatida ularga tegishli bo'lgan barcha huquq va imtiyozlarni darhol qabul qilishlarini ta'kidlaymiz. Oldimizdagi buyuk ishga kirishar ekanmiz, biz hech qanday noto'g'ri tushuncha, noto'g'ri talqin va masxara qilishni kutmaymiz; lekin biz maqsadimizni amalga oshirish uchun qo'limizdan kelgan barcha vositalardan foydalanamiz. Biz agentlarni ishga olamiz, traktatlar tarqatamiz, shtat va milliy qonun chiqaruvchi organlarga murojaat qilamiz va o'z nomimizdan minbar va matbuotni jalb qilishga harakat qilamiz. Umid qilamizki, ushbu Konvensiyadan keyin mamlakatning barcha hududlarini qamrab oluvchi bir qator konvensiyalar qabul qilinadi.

Imzolovchilar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Seneka sharsharasida deklaratsiyani imzolaganlar tartibida:[3]

  1. Lucretia Mott
  2. Harriet Cady Eaton — sister of Elizabeth Cady Stanton
  3. Margaret Pryor (1785-1874) — Quaker reformer
  4. Elizabeth Cady Stanton
  5. Eunice Newton Foote
  6. Mary Ann M’Clintock (1800-1884) — Quaker reformer, half-sister of Margaret Pryor
  7. Margaret Schooley
  8. Martha C. Wright (1806-75) — Quaker reformer, sister of Lucretia Mott
  9. Jane C. Hunt
  10. Amy Post
  11. Catherine F. Stebbins
  12. Mary Ann Frink
  13. Lydia Hunt Mount — well-off Quaker widow
  14. Delia Matthews
  15. Catharine V. Paine[4] — 18 years old at the time, she is likely one of two signers of the Declaration of Sentiments to have cast a ballot.[5] Catherine Paine Blaine registered to vote in Seattle in 1885 after Washington Territory extended voting rights to women in 1883, making her the first female signer of the Declaration of Sentiments to legally register as a voter.[6]
  16. Elizabeth W. M’Clintock — daughter of Mary Ann M’Clintock. She invited Frederick Douglass to attend.
  17. Malvina Beebe Seymour
  18. Phebe Mosher
  19. Catherine Shaw
  20. Deborah Scott
  21. Sarah Hallowell
  22. Mary M’Clintock — daughter of Mary Ann M’Clintock[7]
  23. Mary Gilbert
  24. Sophrone Taylor
  25. Cynthia Davis
  26. Hannah Plant
  27. Lucy Jones
  28. Sarah Whitney
  29. Mary H. Hallowell
  30. Elizabeth Conklin
  31. Sally Pitcher
  32. Mary Conklin
  33. Susan Quinn
  34. Mary S. Mirror
  35. Phebe King
  36. Julia Ann Drake
  37. Charlotte Woodward (c.1830-1921) — the only signer who lived to see the 19th amendment though illness apparently prevented her from ever voting.[8]
  38. Martha Underhill — her nephew also signed
  39. Dorothy Matthews
  40. Eunice Barker
  41. Sarah R. Woods
  42. Lydia Gild
  43. Sarah Hoffman
  44. Elizabeth Leslie
  45. Martha Ridley
  46. Rachel D. Bonnel (1827-1909)
  47. Betsey Tewksbury
  48. Rhoda Palmer (1816-1919) — the only woman signer who ever legally voted, in 1918 when New York passed female suffrage.[9]
  49. Margaret Jenkins
  50. Cynthia Fuller
  51. Mary Martin
  52. P.A. Culvert
  53. Susan R. Doty
  54. Rebecca Race (1808-1895)
  55. Sarah A. Mosher
  56. Mary E. Vail — daughter of Lydia Mount
  57. Lucy Spalding
  58. Lavinia Latham (1781-1859)
  59. Sarah Smith
  60. Eliza Martin
  61. Maria E. Wilbur
  62. Elizabeth D. Smith
  63. Caroline Barker
  64. Ann Porter
  65. Experience Gibbs
  66. Antoinette E. Segur
  67. Hannah J. Latham — daughter of Lavinia Latham
  68. Sarah Sisson
    The following men signed, under the heading „…the gentlemen present in favor of this new movement“:
  69. Richard P. Hunt (1796-1856) — husband of Jane C. Hunt, brother of Lydia Mount and Hannah Plant, all also signers
  70. Samuel D. Tillman
  71. Justin Williams
  72. Elisha Foote — spouse of Eunice Newton Foote
  73. Frederick Douglass
  74. Henry W. Seymour — spouse of Malvina Beebe Seymour, a signer
  75. Henry Seymour
  76. David Spalding — spouse of Lucy Spalding
  77. William G. Barker
  78. Elias J. Doty
  79. John Jones
  80. William S. Dell (1801-1865) — uncle of Rachel Dell Bonnel, a signer
  81. James Mott (1788-1868) — husband of Lucretia Mott
  82. William Burroughs
  83. Robert Smalldridge
  84. Jacob Matthews
  85. Charles L. Hoskins
  86. Thomas M’Clintock — husband of Mary Ann M’Clintock
  87. Saron Phillips
  88. Jacob Chamberlain (1802-1878) — Methodist Episcopal and later a member of the US House of Representatives.
  89. Jonathan Metcalf
  90. Nathan J. Milliken
  91. S.E. Woodworth
  92. Edward F. Underhill (1830-1898) — his aunt was Martha Barker Underhill, a signer
  93. George W. Pryor — son of Margaret Pryor who also signed
  94. Joel Bunker
  95. Isaac Van Tassel
  96. Thomas Dell (1828-1850) — son of William S. Dell and cousin of Rachel Dell Bonnel, both signers.
  97. E.W. Capron
  98. Stephen Shear
  99. Henry Hatley
  100. Azaliah Schooley (Circa 1805-October 24, 1855) Spouse of Margaret Schooley. Born in Lincoln County, Upper Canada, and naturalized as an American citizen in 1837. A resident of Waterloo, New York, and member of the Junius Monthly Meeting. Also had ties to Spiritualist and Abolition Movements.[10][11]

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Ayollarning qonuniy huquqlari
  • Qoplama
  • Ayollar huquqlari milliy tarixiy bogʻi — konventsiya joyini va boshqa tegishli saytlarni oʻz ichiga oladi
  • Milliy ayollar shon-sharaf zali — konventsiya oʻtkaziladigan joy yaqinida tashkil etilgan
  • Feminizm
  • Sufragistlar va sufragetlar roʻyxati
  • Ayollarning saylov huquqining xronologiyasi

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. North Star, July 28, 1848, as quoted in Frederick Douglass on Womenʼs Rights, Philip S. Foner, ed. New York: Da Capo Press, 1992, pp. 49-51; originally published in 1976
  2. History of Woman Suffrage: 1848-1861 Elizabeth Cady Stanton: . New York: Fowler & Wells, 1881 — 74 bet. 
  3. „Signers of the Declaration of Sentiments“. National Park Service. Qaraldi: 2015-yil 8-sentyabr.
  4. Stevenson. „Catherine Paine Blaine“. Washington State Historical Society. 2016-yil 29-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 12-avgust.
  5. „Catherine Paine Blaine“. Washington State Historical Society.
  6. Stevenson. „Catherine Paine Blaine“. Washington State Historical Society. 2016-yil 29-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 12-avgust.
  7. „Mary M'Clintock“. National Park Service. Qaraldi: 2015-yil 8-sentyabr.
  8. „Charlotte Woodward“. National Park Service. Qaraldi: 2015-yil 8-sentyabr.
  9. „Rhoda Palmer“. National Park Service. Qaraldi: 2015-yil 8-sentyabr.
  10. "Obituary - Azaliah Schooley.". The Liberator (1855-yil 23-noyabr).
  11. Schooley. „"Letter to Isaac Post"“. Qaraldi: 2018-yil 20-iyun.

Bibliografiya

  • „Ayollar huquqlari“, "Shimoliy yulduz" (1848-yil 28-iyul)
  • „Xonimlar orasida bolting“, Oneida Whig (1848-yil 1-avgust)
  • Tanner, Jon. „Ayollar oʻz kengligidan“ mexaniklarning oʻzaro himoyasi (1848)