Rossiya Qora dengiz flotining hududida qolish holati va shartlari toʻgʻrisidagi bitim

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

"Rossiya Federatsiyasi Qora dengiz flotining Ukraina hududidagi  qolish shartlari toʻgʻrisida bitim" ― SSSRdengiz floti va tegishli hisob-kitoblar boʻlimi parametrlari toʻgʻrisidagi bitimlar Rossiya va Ukraina oʻrtasida 1997-yil 28-mayda  imzolandi[1]. Ikki mamlakat oʻrtasidagi hujjatlarga koʻra, SSSRning Qora dengiz flotiga, uning qurol-yarog ' va bazalariga[2][3] boʻlingan

Asosiy qoidalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shartnomalarga koʻra, Rossiya 20 yillik ijara huquqiga ega: shaharning asosiy koʻrfazida-Sevastopol, 30 dan ortiq harbiy kemalar, qora dengiz flotining raketa kemalari brigadasi bazasi va shoʻngʻin maydonchasi, kazak koʻrfazida joylashgan karantinaya koʻrfazida toʻxtash joylari bilan dengiz kuchlari brigadasi, Janubiy koʻrfaz. Streletskiy koʻrfazida Rossiya va Ukraina filolarining kemalari birgalikda joylashgan. Rossiya shuningdek, oʻq-dorilarning asosiy qurol-yarogʻini, qora dengiz flotining raketa bazasini, parashyutli poligonni va ikkita aerodromni ijaraga oldi: Simferopol va Sevastopol (Kacha) yaqinidagi soqchilar. Ukraina Qora dengiz flotining Qrimdagi, Sevastopoldan tashqarida, Rossiya harbiy-dengiz kuchlaridan foydalanishga rozi boʻldi: Feodosiyadagi 31 ta sinov markazi, Yalta va Sudakdagi yuqori chastotali aloqa punktlari va Qrim harbiy sanatoriysi[4].

Shartnomalarga koʻra, Rossiya Ukrainada  25 mingdan ortiq shaxsiy tarkibdagi xodimlari, 100 mm dan ortiq boʻlgan 24 ta artilleriya kalibr tizimi, 132 zirhli mashinalar, d22 ta quruqlikdagi harbiy-dengiz jangovar samolyotlariga ega boʻlishi mumkin edi, rossiya kemalar va kemalar soni 388 tadan oshmasligi kerak edi. Gvardiya va Sevastopoldagi (Kach) ijaraga olingan aerodromlarda 161 ta samolyotni joylashtirish mumkin edi[5]. Rossiya tomoni Ukraina hududida Rossiya Federatsiyasi Qora dengiz flotining bir qismi sifatida yadro quroliga ega boʻlmasliklarini vaʼda qildi[6].

Kengaytma[tahrir | manbasini tahrirlash]

2010-yilda Rossiya va Ukraina prezidentlari Xarkov bitimlarini imzoladilar, bu esa Filoda 1997-yil shartnomalari maqomini tasdiqladi va ularni 25-yilga — 2042-yilgacha uzaytirdi. Rossiya federatsiyasi kengashi ularni 28-aprel oyida ratifikatsiya qildi[7]. Bir kun oldin, 27-aprel kuni Xarkov kelishuvlari Ukraina[8] Oliy Radasi tomonidan ratifikatsiya qilingan, biroq yigʻilish chogʻida ratifikatsiya tarafdorlari va unga qarshi chiqqanlar oʻrtasida janjal kelib chiqqan[8]. Ratifikatsiyaga qarshi norozilik namoyishlari Kiyev markazida ham boʻlib, tartibsizliklar bilan yakunlandi[9].

Denonsatsiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

2014-yilda Qrim qoʻshilishidan  soʻng, Rossiya Ukrainadagi flotni joylashtirish boʻyicha barcha kelishuvlarni, shu jumladan uni joylashtirish maqomi va shartlari toʻgʻrisidagi kelishuvni bekor qildi,  biroq Qrimning Rossiyaga qoʻshib olinishini tan olmagan Ukraina buni Rossiyaning flot toʻgʻrisidagi shartnomalarni denonsatsiya qilishini tan olmadi (ammo, ularning huquqlarini tasdiqlash va Rossiyadan kompensatsiya talab qilish uchun faqat „dalil bazasi“ sifatida hisobga olingan holda; ushbu shartnomalar asosida flotni haqiqatda asoslash imkoniyati  2019-yilgi konstitutsiyaviy oʻzgartirishlarda istisno qilingan) Xarkov kelishuvlariga qarang § denonsatsiya.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Соглашение между Правительством Российской Федерации и Правительством Украины о взаиморасчетах, связанных с разделом Черноморского флота и пребыванием Черноморского флота Российской Федерации на территории Украины (прекратило действие), Международное соглашение от 28 мая 1997 года,“. docs.cntd.ru. Qaraldi: 2019-yil 5-aprel.
  2. ↑ Субтельный, Орест. Украина: История. Университет Торонто Пресс, 2000 — 600 bet. ISBN 0-8020-8390-0. 
  3. ↑ Субтельный, Орест. Украина: История. Университет Торонто Пресс, 2000 — 600 bet. ISBN 0-8020-8390-0. 
  4. ↑ Ugoda mіj Ukraїnoyu і Rosіyskoyu Federatsієyu pro status ta umovi perebuvannya Chornomorskogo flotu Rosіyskoї Federatsії na teritorії Ukraїni
  5. ↑ Sostav Chernomorskogo flota VMF Rossii. Infografika
  6. ↑ „Соглашение между Правительством Российской Федерации и Правительством Украины о взаиморасчетах, связанных с разделом Черноморского флота и пребыванием Черноморского флота Российской Федерации на территории Украины (прекратило действие), Международное соглашение от 28 мая 1997 года,“. docs.cntd.ru. Qaraldi: 2019-yil 5-aprel.
  7. ↑ „Законопроект № 363935-5 О ратификации Соглашения между Российской Федерацией и Украиной по вопросам пребывания Черноморского флота Российской Федерации на территории Украины“. 2019-yil 7-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 22-mart.
  8. ↑ 8,0 8,1 Verxovna Rada ratifіkuvala xarkіvskі ugodi
  9. ↑ Protest proti ratifіkatsії „xarkіvskix ugod“ yak test na zrіlіst opozitsії

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Rossiya_Qora_dengiz_flotining_hududida_qolish_holati_va_shartlari_toʻgʻrisidagi_bitim&oldid=3142901" dan olindi