Rejalashtirish (psixologiya)
Rejalashtirish asosiy kognitiv qobiliyatdir[1], psixologiyada u yuqori darajadagi ijro etuvchi funksiyalardan biri sifatida qaraladi. Shu bilan birga, kelajakda rejalashtirilgan niyatlar va harakatlar haqidagi maʼlumotlar istiqbolli xotirada saqlanadi[2].
Rejalashtirish qobiliyati maqsadlarni, ularga erishish tartibini, zarur resurslarni tanlash va reja tuzish imkonini beradi.
Bu ijro etuvchi funksiya miya plastikligiga, miyelinatsiyaga, yangi yoʻnalishlar/sinaptik aloqalarni yaratishga bogʻliq.
Rejalashtirish qobiliyatining yomonlashishi oddiy ishlarni bajarishda qiyinchiliklarga olib keladi: xarid qilish, tadbirlarda qatnashish va boshqa vazifalar[1].
Aqlning uch komponentli nazariyasida, R. Stenberg, biz global (strategik) rejalashtirish va mahalliy (taktik) haqida gapirishimiz mumkin. Ushbu rejalashtirish turlari oʻrtasida harakatlarni qayta taqsimlash taktikani strategga aylantiradi va aksincha, bu funksiyaning faoliyati tegishli xotiraga asoslanadi. Shuning uchun uzoq muddatli yoki qisqa muddatli xotiraning buzilishi shunga mos ravishda rejalashtirishni qiyinlashtiradi[3].
Mutaxassislar uchun muammolarni hal qilishda global rejalashtirish yangi boshlanuvchilarga qaraganda koʻproq odatiy holdir, chunki ular katta tajribaga tayanadi. Biroq, jarayonning dinamikasi tufayli strategik rejalashtirish qiyin boʻlgan ilovalar mavjud[3].
Ham strategik, ham taktik rejalashtirish oʻyinlarda, harbiy harakatlarda muhim vazifa boʻlib, bu qobiliyatning yuqori rivojlanishi muvaffaqiyat keltiradi[4].
Qayta ishlab chiqarish bilan tajribalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ikki mustaqil guruh ishtirokidagi tajribalar bilan taqqoslaganda, bunday rejalar kamroq ishtirokchilarni talab qiladi. Reja turli guruhlar (masalan, eksperimental va nazorat) mavjudligini nazarda tutmaydi[5]. Bunday tajribalarning maqsadi bitta omilning bitta oʻzgaruvchiga taʼsirini aniqlashdir.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 „CogniFit“ (ruscha). Планирование - Когнитивная способность. 26-noyabr 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-dekabr 2020-yil.
- ↑ Баддли, А. Айзенк, М. Андресон.. Память, Питер, 2011 — 460-483 bet. ISBN 978-1-84872-001-5.
- ↑ 3,0 3,1 Чувгунова О.А. „Чувгунова О.А. Планирование как предмет психологического исследования - Журнал "Психологические исследования". ISSN 2075-7999“ (ru-ru). psystudy.ru. 28-oktabr 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-dekabr 2020-yil.
- ↑ „ПЛАНИРОВАНИЕ ОПЕРАЦИИ (БОЕВЫХ ДЕЙСТВИЙ) - ОСНОВА ДЕЯТЕЛЬНОСТИ КОМАНДОВАНИЯ И ШТАБА ОПЕРАТИВНОГО ОБЪЕДИНЕНИЯ ВВС“. militaryarticle.ru. 23-yanvar 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27-dekabr 2020-yil.
- ↑ Исследование в психологии: методы и планирование / Дж. Гудвин. — СПб.: Питер, 2004. С. 248.