Quyi Chirchiq tumani

Quyi chirchiq tumani

tuman
Tarkibida	Toshkent viloyati
Maʼmuriy markazi	Doʻstobod
Rasmiy tillar	Oʻzbek Qozoq
Vaqt mintaqasi	UTC+5
Xaritada

Quyi chirchiq tumani - Toshkent viloyatidagi tuman. 1926-yil 29-sentabrda tashkil etilgan. 1962-yil dekabrda Oqqoʻrgʻon tumaniga qoʻshib yuborilgan. 1973-yil dekabrda qayta tashkil qilingan, 1978 — 91 yillarda Gʻalaba tumani deb atalgan. Shimolida Chinoz va Yangiyoʻl, sharqda Oʻrta Chirchiq, janubida Oqqoʻrgʻon tumanlari, gʻarbdan Sirdaryo orqali Sirdaryo viloyati bilan chegaradosh. Maydoni 0,56 ming km². Aholisi 96 ming kishi (2005). Tumanda 1 shahar (Doʻstobod), 9 qishloq fuqarolari yigʻini (Gul, Istiqlol, Ketmontepa, May-dontol, Toshloq, Toshovul, Yangihayot, Oʻzbekiston, Qoʻrgʻoncha, Yulduz) bor. Markazi — Doʻstobod shahri

Tabiati. Tuman hududi Chirchiq va Ohangaron daryolari quyi oqimlari oraligʻida joylashgan. Yer yuzasi, asosan, yassi tekislik, sharqdan gʻarbga tomon pasayib boradi. Iqlimi kontinental, qishi nisbatan yumshoq, yozi uzoq davom etadi, issiq va quruq. Yanvarning oʻrtacha temperaturasi — G dan —1,5° gacha, iyul-niki 26— 27°. Yiliga 250–350 mm yogʻin tushadi. Vegetatsiya davri 200 — 212 kun. Sugʻorish kanallari oʻtkazilgan. tuprogʻi, asosan, boʻz tuproq. Grunt suvlari yer yuzasiga yaqin yerlarda oʻtloqi va oʻtloqi botqoq tuproqlar, daryo sohillarida allyuvial tuproqtar tarqalgan. Yerlar qishloq xoʻjaligi da oʻzlashtirilganidan tabiiy oʻsimliklar kam. Sirdaryo boʻylarida baʼzan toʻqaylar uchraydi. Yulgʻun, turan-gʻil, yovvoyi jiyda va boshqa oʻsadi. Yovvoyi hayvonlardan tulki, yumronqoziq, qoʻshoyoq, koʻrsichqon, toshbaqa, kaltake-sak, toʻqaylarda chiyaboʻri, yovvoyi quyon, qushlardan oʻrdak, qirgʻovul, chumchuq, loyxoʻrak va boshqa uchraydi. Suvlarida suv kalamushi, baqa, suv iloni, baliqlar bor.

Aholisi, asosan, qozoqlar, oʻzbeklar, shuningdek, koreys, rus, tatar va boshqa millat vakillari ham yashaydi. Aholining oʻrtacha zichligi 1 km²ga 171 kishi. Shahar aholisi 13,6 ming kishi, qishloq aholisi 82,4 ming kishi.

Xoʻjaligi. Tumanda 240 ga yaqin xususiy, 180 kichik korxona va boshqa bor. Shulardan yiriklari: paxta tozalash zavodi, baliqchilik xoʻjaligi, "Nissi" qoʻshma korxonasi (sholi mahsuloti yetishtirishga ixtisoslashgan), avtokorxona va boshqa Quyi chirchiq tumanida paxtachilik, gʻal-lachilik yetakchi oʻrinda. Pilla ham yetishtiriladi. Tumandagi 11 shirkat xoʻjaligidan 8 tasi paxta va gʻalla, bittasi sholi yetishtirishga, bittasi bogʻdorchilikka ixtisoslashgan. 387 fermer, 160 dehqon xoʻjaligi faoliyat koʻrsatadi. Quyi chirchiq tumani yerlariga paxta, gʻalla, sholi, kanop, sabzavot, kar-toshka, ozuqa ekinlari ekiladi. Bogʻlar va tokzorlar mavjud. Tumandagi jamoa va shaxsiy xoʻjaliklarida 23 ming qoramol (shu jumladan, 11,5 ming sigir), 6,9 mingʻ qoʻy va echki bor, shuningdek, parranda, yilqi ham boqiladi.

2004/05 oʻquv yilida tumanda 51 umumiy taʼlim maktabi (22,2 ming oʻquvchi), 2 kasb-hunar kolleji (520 oʻquvchi) faoliyat koʻrsatdi. 19 kutubxona, 16 klub muassasasi, 5 stadion, sport maydonchalari va boshqa sport inshootlari bor. 2 kasalxona (240 oʻrin), tugʻruqxona, 2 poliklinika, 15 feldsher-akusherlik punkti, 16 qishloq-vrachlik punkti va boshqa tibbiy muassasalarda 116 vrach, 688 oʻrta va kichik tibbiy xodim aholiga xizmat koʻrsatadi. Tuman hududini sharqdan Toshkent — Angren temir yoʻl liniyasi kesib oʻtgan. Toshkent — Doʻstobod, Toshkent — Oqqoʻrgon avtomobil yoʻllari ham tuman hududidan oʻtgan. Tuman markazida Xotira maydoni barpo etilgan. 1927-yildan "Erkin soʻz" tuman gaz. chop etiladi (adadi 1620).