Qoʻy (Alisa koʻzoynaklar ortida)
'Qoʻy (ingliz The Sheep) — Lyuis Kerrollning Alisa koʻzoynak ortida kitobidagi qahramon. „Suv va to''qish“ bobida eslatib oʻtilgan („Wool and Water“) — „Koʻzoynak ortida“ ning beshinchi bobi[1].
Alisa koʻzoynak ortida[tahrir | manbasini tahrirlash]
Oq malika Elisga qanday qilib oʻtmishga qarab yashash va kelajakni eslab qolish haqida gapiradi. Oq qirolichaning roʻmoli uchib ketadi va uni taʼqib qilib, Alisa bilan birga daryoni kesib oʻtadi Oq malika keksa qoʻyga aylanadi, u „turli xil qiziqishlar“ sotiladigan doʻkon rastalari ortida toʻqish asboblari bilan oʻtiradi. Alisa biror narsa sotib olishga harakat qiladi, lekin u yoki boshqa javonga yaqinlashganda, qoʻshni javonlar toʻla boʻlsa-da, javon darhol boʻshab qoladi. Qoʻy Alisaga toʻqish uchun ignalarni beradi, ular eshkaklarga aylanadi soʻng Alisa bilan Qoʻy daryoda qayiqda ekanligini anglab qoladi. Koʻp oʻtmay Alisa va Qoʻy doʻkonga qaytib kelishadi va Alisa bir dona tuxum sotib oladi, Qoʻyningg doʻkonida esa bir dona tuxum ikki tuxumdan qimmatroq turardi. Alisa javondan sotib olingan tuxumni olishga harakat qiladi, oqimni kesib oʻtadi va tuxum devorda oʻtirgan Shaltay-Boltayga ga aylanadi[2].
Tahlil[tahrir | manbasini tahrirlash]
„Alisa koʻzoynak ortida“ kitobining birinchi nashri uchun Jon Tenniel Qoʻy doʻkonining ikkita rasmini yaratadi. Uilyam va Madenning taʼkidlashicha, doʻkon XIV-asrdagi St Aldate's, Oxford koʻchasi, 83-uyda joylashgan baqqolga[3] Oksfordda. Doʻkon Tenniel tomonidan sodiqlik bilan qayta tiklangan, ammo rasmda eshik va deraza teskari hamda „Ikki shilling uchun choy“ yozuvi (TEA 2) aks ettirildi. Martin Gardnerning fikricha, bu fakt Elisning koʻzgu oynasiga kirib, oʻzini koʻzgu tasviriga aylanmagan degan taxminni tasdiqlaydi[4]. Keyinchalik, 1965-yilda 83-uyda taniqli antiqa va yodgorlik doʻkoni Alice's shop tashkil etildi[3][5].
Piggins va Fillips, Qoʻy koʻzoynaklarining maqsadini tahlil qilishda, bir nechta imkoniyatlarni koʻrib chiqadilar: Qoʻy koʻzoynaklari yaqin, barcha masofalar uchun moʻljallangan. Qoʻyning yaqin va barcha masofali koʻzoynaklardan foydalanishi shubhali, chunki qoʻyning koʻzi uzoq koʻrish qobiliyatiga ega emas va Kerolning taʼkidlashicha, qoʻy toʻquvidan boshini koʻtarib, Alisaga koʻzoynak orqali qaraydi. Tennielning ikkinchi rasmida qoʻyning Alisaga uzoqdan koʻzoynak orqali qarashi koʻrsatilgan boʻlsa-da, uchinchi imkoniyat — uzoqdan koʻzoynak — mualliflar tomonidan rad etilgan, chunki miyopiya qoʻylarga xos emas. Yana bir qancha mumkin boʻlmagan manbalarda koʻrib chiqqandan soʻng, Piggins va Fillips qoʻylarda dioptrisiz koʻzoynaklar boʻlgan degan xulosaga kelishdi[4][6].
Mauritsio Del Ninno „ Alisa mo''jizalar mamlakatida“ filmining (Wool and Water) „choʻchqa va qalampir“ boblari oʻrtasidagi oʻxshashliklarga eʼtibor qaratadi. Del Ninnoning fikricha, bir bob ikkinchisining inversiyasidir — „Choʻchqa va qalampir“da bola (inson) choʻchqaga (oziq-ovqat), „Suv va toʻqish“ da, aksincha, tuxum (ovqat) aylanadi. Shaltay-Boltay ichiga (inson mavjudot). Del Ninno boblar orasidagi boshqa oʻxshashliklarni koʻradi: boblarda pishirish va toʻqish oʻxshash rollarni oʻynaydi (bir bobda oshpaz koʻp qalampir qoʻshib tayyorlaydi, boshqa bobda Qoʻy juda koʻp naqshli ignalar bilan toʻqiydi), boblar nomlari tuzilgan. ikkita otdan iborat, transformatsiya sub’ektlari — ham tuxum, ham choʻchqa goʻshti — ikkala bobda ham ular Elisdan qochishga harakat qilishadi[7][8].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Алиса вместе с Белой Королевой перемещаются на поле d5 шахматной доски.
- ↑ Алиса вместе с Белой Королевой перемещаются на поле d5 шахматной доски.
- ↑ 3,0 3,1 „Alice in Oxford - Alice's Shop“. Alice in Oxford. 2010-yil 3-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 5-fevral.
- ↑ 4,0 4,1 Martin Gardner. The Annotated Alice. Definitive Edition. W. W. Norton & Company Ltd., 2000. ISBN 0393048470.
- ↑ „The Story of Alice's Shop in Oxford“ (en). Alice's Shop. 2010-yil 3-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 5-fevral.
- ↑ Камилла Эллиот отмечает, что шерстяная шаль Белой Королевы превращается в шерсть Овцы. Эллиот предполагает, что Овца вяжет ту самую шерстяную шаль, которая улетает от Белой Королевы, таким образом Белая Королева не только претерпевает метаморфозу, но и перемещается во времени, и это является примером той «жизни наоборот», о которой говорила Белая Королева. Kamilla Elliott. Rethinking the novel/film debate. — Cambridge University Press, 2003. — P. 230. — 203 p. — ISBN 0521818443.
- ↑ Maurizio Del Ninno. Naked, raw Alice, Semiotics and linguistics in Alice's world, Walter de Gruyter, 1994 — 38—39 bet. ISBN 3110138948.
- ↑ Алиса переходит на d6.