Pullman zarbasi

Pullman ish tashlashi 1894-yilda Amerika Qoʻshma Shtatlarda kasaba uyushmalari va temir yoʻl kompaniyalari oʻrtasidagi umummilliy mojaro hisoblanadi. Amerika temiryoʻlchilar kampaniyasining munosib ish haqi ish tashlashi.

1893-yilda AQSHda jiddiy iqtisodiy inqiroz boshlanib, ishlab chiqarish va ish haqining qisqarishiga, ishsizlikning oshishiga olib keladi. 1894-yil 11-mayda Pullman vagon zavodining 3 mingga yaqin ishchisi Pullman ishchilar jamoasida yashovchi ishchilar ish haqining keskin kamayishi va kompaniya uylari uchun doimiy ravishda yuqori ijara haqiga javoban yovvoyi mushuklar ish tashlashiga chiqdilar.

1893-yil 16-iyun kuni Yevgeniy Debs boshchiligidagi Amerika temir yoʻllari ittifoqi Pullman kompaniyasiga butun mamlakat boʻylab boykot eʼlon qildi. Avtobazalar ishchilari Pullman avtomobillarini liniyaga qoʻyib yuborishmadi, haydovchilar esa hali ham xizmat vagonlari boʻlgan poyezdlarni haydashdan bosh tortishdi. Eng yuqori choʻqqisida AQShning 27 shtatida ish tashlashda 250 mingga yaqin odam qatnashdi. Mamlakatning 2/3 qismida yoʻlovchi tashish toʻxtadi, Oʻrta Gʻarbdagi yirik shaharlarda ham yuk tashish keskin toʻxtab qoldi. Narxlarning tez oʻsishi boshlandi. Oʻz-oʻzidan paydo boʻlgan olomon temir yoʻl depolari va omborlarini parchalab tashladi, harakatlanuvchi tarkibni vayron qildi; Oklaxoma hududida koʻpriklarni portlatish boshlandi.

Prezident Stiven Klivlend federal qoʻshinlarni (USF) va harbiylashtirilgan politsiya guruhlarini Chikagoga ish tashlashni toʻxtatish buyrugʻi bilan yubordi, bu koʻplab oʻlim va ish tashlashchilarning jarohatlanishiga olib keldi va bu AQSh Konstitutsiyasiga rioya qilish boʻyicha munozaralarga sabab boʻldi.

Amerika temir yoʻllari ittifoqi rahbarlari hibsga olindi, 1890-yilgi Sherman qonunini buzganlikda aybdor deb topildi va turli xil qamoq jazolariga hukm qilindi.

Adabiyotlar

• Pulmanovskaya zabastovka // Bolshaya rossiyskaya ensiklopediya : [v 35 t.] / gl. red. Yu. S. Osipov. – M. : Bolshaya rossiyskaya ensiklopediya, 2004—2017.
• The Pullman Strike and the crisis of the 1890s: essays on labor and politics / Ed. by R. Schneirov, Sh. Stromquist, N. Salvatore. Urbana, 1999.
• Krijanovskiy A. V., Pulmanovskaya zabastovka 1894 / A. V. Krijanovskiy // Bolshaya rossiyskaya ensiklopediya, 2015. – Moskva, 2015. – T. 27. – S. 741.