Pinega

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Pinega (ruscha: Пинега) — Rossiyaning Arxangelsk viloyati Pinejskiy tumanidagi qishloq posyolka, oldin shaharcha boʻlib, Pinega daryosining oʻng qirgʻogʻida joylashgan (shuning uchun nomi). Bu tuman maʼmuriy jihatdan boʻlingan oʻn etti aholi yashash punkitidan biri boʻlgan Pinejskiy selsovetining maʼmuriy markazi boʻlib xizmat qiladi. Munitsipalitet sifatida bu Pinejskoye qishloq posyolkasining maʼmuriy markazi, tumandagi oʻn besh qishloq aholi punktlaridan biri. Bu qishloqda 2010-yilda 3225 nafar axoli istiqomat qilgan.

Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]

Eski Pinegadagi stantsiya uyining koʻrinishi. Shimoliy Yevropaga tabiatshunosning sayohatlari, Norvegiya, 1871, Archangel, 1872, Petchora, 1875, J. A. Xarvi-Braun, 1905 yilda nashr etilgan.

Pinega 17-asrdan Pinejskiy Volok sifatida tanilgan. 1708 yilda Buyuk Pyotr tomonidan oʻtkazilgan maʼmuriy islohot jarayonida Kevrolskiy uyezdi tashkil etilishi bilan hudud Arxangelgorod gubernatorligiga kiritildi. Uyezdning markazi hozirgi qishloq boʻlgan Kevrolada joylashgan edi. 1780-yilda gubernatorlik tugatildi va Kevrolskiy uyezd oʻrniga Pinejskiy uyezdi tashkil etilishi bilan Vologda vitse-qirolligiga aylantirildi. Uyezdning markazi Pinega boʻlib, u shaharga aylandi. 1796-yilda Pinejskiy uyezdi Arxangelsk gubernatorligiga koʻchib oʻtdi.1897-yilda Pinega aholisi 992 kishi edi,1925-yilda Pinega shahri, hali ham uyezdning markazi boʻlsa-da, qishloqga aylantirildi va 1927-yil fevral oyida Pinejskiy uyezdi tugatilib, Arxangelskiy uyezdiga birlashtirildi[1].

1918-yildagi Rossiya fuqarolar urushi davrida Pinega va uning atrofida Qizil Armiya va Britaniya qoʻshinlari oʻrtasida janglar boʻlib oʻtdi. Qisqa vaqt ichida Pinega Britaniya va Amerika qoʻshinlari tomonidan ishgʻol qilindi.

1929-yilda bir nechta gubernatorliklar Shimoliy oʻlkaga birlashtirildi. 15 iyul 1929-yilda uyezdlar tugatilib, Pinejskiy tumani tashkil etildi. Pinejskiy tumani Shimoliy oʻlkaning Arxangelsk okrugi tarkibiga kirdi. 1930-yilda okrug tugatilib, tuman Shimoliy oʻlka markaziy boshqaruviga boʻysundi. 1936-yilda oʻlka Shimoliy viloyatga aylantirildi. 1937-yilda Shimoliy viloyat Arxangelsk viloyati va Vologda viloyatiga boʻlindi. Keyin,1959-yilda Karpogorskiy va Pinejskiy tumanlari maʼmuriy markazi Karpogori shahrida joylashgan bir tumanga birlashtirildi.

Iqtisodiyot[tahrir | manbasini tahrirlash]

Transport[tahrir | manbasini tahrirlash]

Pinega daryosi Sogra qishlogʻi ostidan navigatsiya qilinadi, garchi muntazam yoʻlovchilar navigatsiyasi yoʻq. Pinega daryoning keskin janubi-gʻarbiy tomonga burilib ketgan joyida joylashgan. Bu vaqtda u Kuloy daryosi oqimidan bir necha kilometr uzoqlikda oʻtadi. 1926—1928 yillarda Pinega va Koʻloyni bogʻlovchi kanal qurilgan boʻlsa-da, hozirda kanal deyarli eʼtibordan chetda.

Pinega oʻng qirgʻogʻi boʻylab muhim yoʻl (asfaltlanmagan) Arxangelskni Mezen vodiysi bilan bogʻlaydi. Bu yoʻldan boshqasi ham asfaltlanmagan holda shoxlanadi va Pinega boʻylab Karpogori, Zanyuxcha qishlogʻigacha boradi, soʻngra Komi Respublikasi bilan chegarani kesib oʻtib, yogʻoch ishlab chiqarish posyolkalariga boradi.

Madaniyat va dam olish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Pinega gʻori

Pinega shahridan 15 kilometr (9,3 milya) uzoqlikda, Maletino qishlogʻida, Rossiya federal qonuniga koʻra madaniy va tarixiy meros sifatida tasniflangan Krasnogorskiy monastiri joylashgan.[11] Monastir eʼtibordan chetda[2].

Pinejskiy tumanining tuman muzeyi Pinega shahrida joylashgan[3].

Pinegadan pastroqda karst gʻorlari bor, ular asosiy turistik diqqatga sazovor joylardir. Pinega daryosining oʻng qirgʻogʻining karst landshafti Pinejskiy qoʻriqxonasida himoyalangan.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Eslatmalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Arxangelskoe oblastnoe Sobranie deputatov. Oblastnoy zakon № 65-5-OZ ot 23 sentyabrya 2009 g. „Ob administrativno-territorialnom ustroystve Arxangelskoy oblasti“, v red. Oblastnogo zakona № 232-13-OZ ot 16 dekabrya 2014 g. „O vnesenii izmeneniy v otdelnie Oblastnie Zakoni v sfere osuщestvleniya mestnogo samoupravleniya i vzaimodeystviya s nekommercheskimi organizatsiyami“. Vstupil v silu cherez desyat dney so dnya ofitsialnogo opublikovaniya. Opublikovan: „Volna“, № 43, 6 oktabrya 2009 g. (Arkhangelsk Oblast Council of Deputies. Oblast Law #65-5-OZ of September 23, 2009 On the Administrative-Territorial Structure of Arkhangelsk Oblast, as amended by the Oblast Law #232-13-OZ of December 16, 2014 On Amending Various Oblast Laws Dealing with the Process of Municipal Self-Government and Relations with Non-Profit Organizations. Effective as of the day which is ten days after the official publication.).