Petya va Gavrik

Haykal (yodgorlik^[1], favvora^[2]) Petya va Gavrik — Valentin Katayevning " Yolgʻiz yelkan oq rangga aylanadi " hikoyasining asosiy adabiy qahramonlariga — hikoyada tasvirlangan voqealar sodir boʻlgan Odessa shahrida oʻrnatilgan Petya va Gavrik ismli bolalarga bagʻishlangan bronza haykaltaroshlik kompozitsiyasi.

Yaratilish tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gavrikovni asosiy ishlarimdan biri deb bilaman. 1965-yilda Odessada Valentin Katayevning adabiy qahramonlariga „Yolgʻiz yelkan oq rangga aylanadi“ haykali qurish uchun tanlov eʼlon qilindi. Rassomlar uyushmasi zallarida besh-oltita loyiha, jumladan meniki ham koʻrgazmaga qoʻyildi. Oʻshanda men kollejning toʻrtinchi kursida oʻqirdim. Musobaqa natijalari qanday boʻlganligi nomaʼlum. Ammo mavzu qalbga singib ketgandi. Va yigirma yil davomida men unga qaytaverardim. Bu bolalar mening hayotimga mutlaqo aniq yigitlar kabi tabiiy va organik tarzda kirib kelishdi^[3].

Haykaltarosh Valentin Katayevni oʻz ish rejalariga bagʻishladi — u unga yodgorlik eskizlari va maketlarning fotosuratlarini yubordi, yozuvchi ularni — "Men undan hech narsa qoʻshishga yoki olib tashlashga jur’at etolmayman" deya, toʻliq maʼqulladi. Haykal 1988-yilda, sovet davrida, barcha yodgorliklar davlat buyurtmasiga koʻra qurilgan va oʻrnatilgan paytda qurilgan. Bu yodgorlik sovet davrida Odessada oʻrnatilgan soʻnggi yodgorliklardan biri edi^[4].

Petya va Gavrik shaxslarini yaratish prototiplari haykaltaroshning oʻgʻillari edi, ulardan biri Klim Nikolaevich shunday deb eslaydi: "Men Gavrik uchun, akam Maksim Petya uchun eskiz chizish uchun turib bergan. Otam aytganidek, uzoq oʻtirishga toʻgʻri kelardi. Lekin biz oʻqirdik va koʻpincha band boʻlar edik. Dadam esa mahalla bolalarini jalb qilar edi. Shuning uchun aytishim mumkinki, bu bizning portretlarimiz emas, balki barcha Odessa bolalarining portretlaridir"^[4].

Kompozitsiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bronza Petya va Gavrik erkinlik va baxt ufqlari ochilgan dengiz tomon xayol bilan qarashardi (boshqa talqinlarga koʻra — kelajak tomon qarashardi). Ular shortilar, shimlar va yenglari oʻralgan koʻylaklarda tasvirlangan. Haykaltarosh Odessaning har bir aholisi qahramonlarda oʻziga xos xususiyatlarni topishi, Odessa koʻchalarida, shovqinli Privozda, Qora dengiz sohilida oʻzini tanib olishini uchun xarakat qildi^[4].

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

12-kafedra haykali

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ „Памятники Одессы: Петя и Гаврик“ (ruscha). Эхо.ua. 2013-yil 22-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-noyabr 2012-yil.
↑ „Фонтан «Петя и Гаврик»“ (ruscha). Одесский информационный фотопортал. Qaraldi: 13-noyabr 2012-yil. ^{[sayt ishlamaydi]}
↑ „Валентин Катаев, Николай Степанов и их «Гаврики»“ (ruscha). Моряк Украины. 2013-yil 8-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-noyabr 2012-yil.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 „Наших «Петю и Гаврика» оценил сам Катаев“ (ruscha). Информационный городской портал «Одесская жизнь». 2013-yil 8-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-noyabr 2012-yil.

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Шенкман В. Босоногое детство: преодолевая стереотип образа // Издательский дом «Первое сентября» Литература : Журнал. — Москва, 2007. — Andoza:Бсокр.

[1] „Памятники Одессы: Петя и Гаврик“ (ruscha). Эхо.ua. 2013-yil 22-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-noyabr 2012-yil.

[2] „Фонтан «Петя и Гаврик»“ (ruscha). Одесский информационный фотопортал. Qaraldi: 13-noyabr 2012-yil. ^{[sayt ishlamaydi]}

[seamanofukraine-3] „Валентин Катаев, Николай Степанов и их «Гаврики»“ (ruscha). Моряк Украины. 2013-yil 8-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-noyabr 2012-yil.

[odessalife-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 „Наших «Петю и Гаврика» оценил сам Катаев“ (ruscha). Информационный городской портал «Одесская жизнь». 2013-yil 8-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-noyabr 2012-yil.

[1]

[2]

[3]

[4]