Payız

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Payız
Skyline of Payız
39°24′32″N 45°23′6″E / 39.40889°N 45.38500°E / 39.40889; 45.38500 G OKoordinatalari: 39°24′32″N 45°23′6″E / 39.40889°N 45.38500°E / 39.40889; 45.38500 G O
Mamlakat Ozarbayjon
Aholisi
 (2005)
1 074
Payız xaritada
Payız
Payız

Payız (shuningdek, Paiz va Payyz) — Ozarbayjonning Naxchivon tumanidagi Babek tumanidagi qishloq va munisipalitetdir.Qishloq tog‘ etagida,Jahri daryosining ikki qirg‘og‘ida joylashgan.Aholisi gʻallachilik, parrandachilik va chorvachilik bilan band.Qishloqda oʻrta maktab, klub, kutubxona, masjid, tibbiyot punkti bor.1074 nafar aholi istiqomat qiladi.Yaqin atrofda bronza davri va ilk temir davriga oid bir xil nomdagi yodgorlik hamda bronza davriga oid Cholxanqal'a (Chalxanqa'la) manzilgohi topilgan.[1]

Etimologiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mahalliy aholining aytishlaricha, qishloqning asl nomi Payız (Kuz) bo‘lib, kuzgi ekish uchun qulay hududda joylashgani uchun shunday nomlangan.Shu bois qishloq hududi kuzgi ekish uchun qulay bo‘lib, bu yerda kuzgi g‘alla, paxta yetishtiriladi.Darhaqiqat, qishloq nomi eroniy tillarga mansub payiz so‘zidan bo‘lib,“oxirgi nuqta, qiyalik” ma’nolarini bildiradi.Qishloq aslida tog‘ etagida joylashgan.[2]

Tarixiy va arxeologik yodgorliklar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Chalxanqal'a[tahrir | manbasini tahrirlash]

Chalxanqal'abronza davri qalʼasi 22 km Naxchivon shahridan shimoli-g'arbda, geostrategik jihatdan qulay holatda.Payiz qishlog‘i yaqinidagi baland tepalikda, Jahrichoy daryosining o‘ng qirg‘og‘ida.U mahkamlash eritmasidan foydalanmasdan katta toshlar bilan qurilgan. Qal'aga janub tomondan faqat kirish yo'li bor.Bronza davri siklop binolariga mansub Chalxanqal'aning saqlanib qolgan devorining uzunligi 450 m, balandligi 2,5–3 m, kengligi 2,7–3 m. axminlarga koʻra,Chalxangʻala eramizdan avvalgi 2-ming yillikda Naxchivon hududida tashkil topgan qabilalar ittifoqining asosiy mudofaa binosi boʻlgan.[1]

Payiz[tahrir | manbasini tahrirlash]

Payız - Bobek tumanidagi Payiz qishlog'ining janubi-g'arbiy qismida bronza davrining oxiri - birinchi temir davrining yashash joyi.U shimoldan janubga cho'zilgan tabiiy tepalikda joylashgan.Uning maydoni taxminan 2 gektarga teng.Keng qamrovli arxeologik qazishmalar olib borildi. Bu yerdan va qazilgan maydondan arxeologik materiallar (pushti va kulrang kosa, qizil rangga bo'yalgan ko'za va boshqalar topildi).Topilmalarga ko'ra, yodgorlik miloddan avvalgi 2-ming yillik oxiri - miloddan avvalgi 1-ming yillik boshlariga oid deb taxmin qilinadi.[1]

Malumotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. 1,0 1,1 1,2 ANAS, Azerbaijan National Academy of Sciences. Nakhchivan Encyclopedia. Baku: ANAS, 2005 — 222 bet. ISBN 5-8066-1468-9.  Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "ANAS" defined multiple times with different content
  2. Encyclopedic Dictionary of Azerbaijan Toponyms. In two volumes. Volume I. p. 304. Baku: "East-West". 2007. ISBN 978-9952-34-155-3.