Olxon buryatlari

Olxon buryatlari (bur.Oyxonoy Buryaaduud)^[1] — buryat etnik guruhi tarkibiga kiruvchi etnoterritorial guruh. Olxon orolida va Baykal koʻlining gʻarbiy qirgʻogʻining oʻrta qismida joylashgan. Koʻpchilik exirit qabilalari, shuningdek, segenudlar, galzudlar va Lenaning yuqori qismidagi buryatlarning boshqa kichik qabilalari va ularga hamroh boʻlgan Kuda vodiysi kabi Lena vodiysining yuqori qismidan kelgan muhojirlar^[1]^[2].

Qabila tarkibi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Olxon buryatlari tarkibiga Shono, Abazay, Xamnay, Xengelder, Alaguy, Soyod (Soyot), Galzud, Segenud, Xaytal, Buyan, Durlay, Xarbyad, Noxoy, Bayanday, Xurumsha, Bulagad kabi etnik guruhlar kiradi. Maʼmuriy abzaev urugʻlari tarkibiga ikkita Abazaev qabilasi — Exe-Abazay (I) va Baga-Abazay (II) dan tashqari, Bayanday, Segenud, Xaytal, Emxenut va Harbat (harbad) qabilalari vakillari ham kirgan. Xenxedur maʼmuriy urugʻining asosini xangelder (hengelder) qabilasi vakillari tashkil qilgan. Bu turga Segenutlar, xaytallar va galzutlar ham kirgan. I Chernorud urugʻining asosini shubtehe-shono, baga-shono tashkil qilgan. Shuningdek, bu urugʻ tarkibiga galzutlar, asosan, noxoy-uruklar va xaytallar kirgan. VI Chernorud urugʻining asosini Otorshi-Shono, Exe-Shono, Adag-Shono, Onxodoy-Shono tashkil qilgan. Bu nasl borsoy-shono, zenhen-galzuts, otonxoy va edegeyni ham oʻz ichiga olgan. II Chernorud urugʻi tarkibiga borsoy-shono, besegen-shono, boro-shono kirgan. Quyidagi urugʻlar ham qayd etilgan: Ulan-Shono, Uxa-Shono, Emxenutlar, Soogol-Shono, Uxantay-Galzutlar. III Chernorudlar urugʻi basay-shono qabilasi vakili edi. IV Chernorudskiy — Baltay-shono, V Chernorudskiy — zuxedey-shono (zuhedey). Shonolar bilan birga xaytallar III va V Chernorud maʼmuriy urugʻlariga joylashdilar. Olxon galzutlar tarkibida quyidagi sulolalar qayd etilgan: noxoy-urug, haytal, zenxen-galzud, uxantay-galzud, manshuna-galzud, darxon-galzud^[3]^[4].

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ ^1,0 ^1,1 Нанзатов Б. З. „Этногенез западных бурят (VI—XIX вв.). — Иркутск, 2005. — 160 с.“ (ru). 2021-yil 22-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 16-iyun.
↑ Нанзатов Б. З. Племенной состав бурят в XIX веке // Народы и культуры Сибири. Взаимодействие как фактор формирования и модернизации. — 2003. — Andoza:Бсокр.
↑ Нанзатов Б. З. Этнический состав и расселение ольхонских бурят в конце XIX века // Евразия в кайнозое. Стратиграфия, палеоэкология, культуры. Вып. 6. — 2017. Архивировано 2 may 2019 года.
↑ Baldaev S. P. Rodoslovnie legendi i predaniya buryat. Ch. 1 — Ulan-Ude, 1970.

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Baldaev S.P. Buryatlarning genealogik anʼanalari va afsonalari. 1-qism. Bulagatlar va ekhiritlar. — Ulan-Ude, 1970. — 362 p.
Tsydendambaev T. B. Buryat tarixiy yilnomalari va nasabnomalari buryatlar tarixiga oid manbalar sifatida. — Ulan-Ude: Rep. tip., 2001. — 255 b.
Nanzatov B. Z. XIX asrda buryatlarning qabilaviy tarkibi // Sibir xalqlari va madaniyatlari. Oʻzaro taʼsir shakllanish va modernizatsiya omili sifatida: Maqolalar toʻplami. — Irkutsk, 2003. — S. 15-27.
Nanzatov B. Z. Gʻarbiy buryatlarning etnogenezi (VI-XIX asrlar). — Irkutsk, 2005. — 160 p.

[:4-1] 1,0 ^1,1 Нанзатов Б. З. „Этногенез западных бурят (VI—XIX вв.). — Иркутск, 2005. — 160 с.“ (ru). 2021-yil 22-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 16-iyun.

[:0-2] Нанзатов Б. З. Племенной состав бурят в XIX веке // Народы и культуры Сибири. Взаимодействие как фактор формирования и модернизации. — 2003. — Andoza:Бсокр.

[:1-3] Нанзатов Б. З. Этнический состав и расселение ольхонских бурят в конце XIX века // Евразия в кайнозое. Стратиграфия, палеоэкология, культуры. Вып. 6. — 2017. Архивировано 2 may 2019 года.

[:7-4] Baldaev S. P. Rodoslovnie legendi i predaniya buryat. Ch. 1 — Ulan-Ude, 1970.

[1]

[2]

[3]

[4]