Olmata muzeyi
| Olmaota muzeyi Tarixiy muzey | |
|---|---|
| |
| Asos solingan sana | 2001-yil |
| Joylashuvi | Olmaota Qozog'iston |
Olmaota muzeyi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Olmaota muzeyi Qozog'istonning Olmaota shahridagi Tarixiy muzey, Vernenskiyning bolalar uyining eski binosida joylashgan. Unda shahar tarixiga oid ekspanadlar mavjud.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Olmaota muzeyi 2001-yiilda ochilgan[1]. Olmaota muzeyi tarkibida madaniy va tabiiy landshaftni saqlab qolgan "Boralday sak qo'rg'onlari" sulolaviy qirollik dafn majmuasi mavjud[2].
Muzey 2016-yilda Vernenski bolalar uyining eski binosiga ko'chirilgan[3].Muzey ekspozitsiyasi 11 davrga bo'lingan 40 mingdan ortiq eksponatlarni o'z ichiga oladi: "Almatining qadimiy tarixi", "Almatining o'rta asrlar tarixi", "Qozoq davlatchiligining kelib chiqishida", "Jetisu etnografiyasi", "Vernenskiy davri. Olmaota tarixi”, “20-asrda Olmaota”, “Madaniyat va sanʼat taraqqiyoti”, “Alpinizm tarixi”, “Jeltoksan”, “Olmaota va xalq yetakchisi”, “Tinchlik va hamjihatlik namunasi”[4].
2017-yildan beri muzey "Hamma uchun muzey" loyihasida ishtirok etib keladi.Nogironlar aravachasi foydalanuvchilari hamda ko‘rish va eshitish qobiliyatiga ega bo‘lmagan shaxslar uchun maxsus interaktiv ekskursiyalar tashkil etilgan[5].
Muzey eksponatlarni namoyish qilish uchun zamonaviy vositalar bilan jihozlangan bo'lib, ular tarixiy videomateriallar va nodir artefaktlarning gologramma ko'rinishidagi proyeksiyalarini namoyish etish imkonini beradi[4] .
Muzey qurilishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bolalar uyi 1878-yilda ochilgan. Bino Venenskiy bolalar uyi uchun 1892-yilda P.Gurdae tomonidan.[6]
Sovet tuzumi davrida sobiq bolalar uyi binosida turli davlat muassasalari joylashgan edi: 1929-yilda - KazTsIK, Xalq Komissarlari Soveti,KASSR Gosplani.
Keyinchalik-1-sonli yuqumli kasalliklar klinik bolalar shifoxonasi.
1982-yildan 2016-yilgacha shahar tibbiy maktabi (hozirgi tibbiy kollej).
2009-yilda Kazrestavratsiya binoni qayta tiklashni amalga oshirdi[7].
Muzey bir qavatli yog'ochdan yasalgan to'g'ri burchakli bino bo'lib, podvalli tosh poydevorga ega. Asosiy jabhada rizalitlar bilan ta'kidlangan simmetrik uch qismli konstruktsiya mavjud. Plastmassalar gorizontal ravishda tez-tez oynalar tasmasi tomonidan, vertikal ravishda iskalalardagi pichoqlar tomonidan yaratiladi. Derazalar qavslarga suyangan puxta o'yilgan platbands bilan o'ralgan. Asosiy baland kirish eshigi keng zinapoya bilan ta'kidlangan.
Binoning yon qanotlarida uchta bo‘limdan iborat maktab va qizlar uchun tikuvchilik ustaxonasi, o‘g‘il bolalar uchun poyafzal va kitob muqovalash ustaxonasi joylashgan edi. Risalitlar turar-joy binolarini joylashtirgan. Janubdagi orqa hovlida (hozirgi “Dinamo” stadioni) bog‘, sabzavot bog‘i va gulzorlar, asosiy kirish eshigi (hozirgi “Qarag‘ay” bog‘i) oldiga o‘quvchilar tomonidan bog‘ barpo etilgan.
Sovet davrida besh gumbazli Aleksandr-St. Maryam cherkovi markaziy risalitning o'qi bo'ylab vayron qilingan. Binoning ichki qismlarida devor va shipning shlyapa elementlari ko'rinishidagi bezaklari saqlanib qolgan[8].
Yodgorlik holati[tahrir | manbasini tahrirlash]
2010-yil 10-noyabrda Olmaota shahridagi mahalliy ahamiyatga molik tarixiy va madaniy yodgorliklarning yangi Davlat roʻyxati tasdiqlandi, shu bilan bir vaqtda bu boradagi barcha oldingi qarorlar oʻz kuchini yoʻqotgan deb topildi. Ushbu qarorda Vernenskiy bolalar uyi binosi uchun mahalliy ahamiyatga ega yodgorlik maqomi saqlanib qoldi. Himoya zonalarining chegaralari 2014-yilda tasdiqlangan[9][10].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „В Алматы открылся Музей города“ (ruscha). e-history.kz. Qaraldi: 14-avgust 2022-yil.
- ↑ „Прошел поход в музей для студентов Алматы“ (ruscha). baigenews.kz. Qaraldi: 14-avgust 2022-yil.
- ↑ „МУЗЕЙ АЛМАТЫ“. web.archive.org (20-avgust 2019-yil). 20-avgust 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 14-avgust 2022-yil.
- ↑ 4,0 4,1 tengrinews.kz „Новый музей города открылся в Алматы“ (ruscha). Главные новости Казахстана - Tengrinews.kz (22-dekabr 2016-yil). Qaraldi: 14-avgust 2022-yil.
- ↑ tengrinews.kz „Музей Алматы сумел первым в стране создать экспозицию для людей с особыми потребностями“ (ruscha). Главные новости Казахстана - Tengrinews.kz (25-avgust 2017-yil). Qaraldi: 14-avgust 2022-yil.
- ↑ „Управление культуры и архивов города Алматы“. web.archive.org (19-yanvar 2019-yil). 19-yanvar 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 14-avgust 2022-yil.
- ↑ „Сквозь время. Уникальные ретро фото Алматы: сравнение“ (ru-RU) (7-mart 2022-yil). Qaraldi: 14-avgust 2022-yil.
- ↑ „Достопримечательности Алматы :: Верненский период (дореволюционный)“. web.archive.org (9-may 2016-yil). 9-may 2016-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 14-avgust 2022-yil.
- ↑ „Об утверждении Государственного списка памятников истории и культуры местного значения города Алматы - ИПС "Әділет"“. adilet.zan.kz. Qaraldi: 14-avgust 2022-yil.
- ↑ „Об утверждении границ охранных зон, зон регулирования застройки и зон охраняемого природного ландшафта объектов историко-культурного наследия города Алматы - ИПС "Әділет"“. adilet.zan.kz. Qaraldi: 14-avgust 2022-yil.