O‘limdan kuchliroq
"Oʻlimdan kuchli" monumenti — Semipalatinsk yadro poligonidagi yadroviy sinovlar qurbonlari xotirasiga bagʻishlangan yodgorlik. U 2001-yil 29-avgustda Semipalatinskda, „Polkovnik“ orolida tantanali ravishda ochildi.
Tavsif[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yodgorlik balandligi 25 metr boʻlgan stela boʻlib, u yigʻma temir-betondan yasalgan, sayqallangan granit bloklari va qora Semipalatinsk gabbro graniti plitalari bilan qoplangan. Yodgorlikda „atom qoʻziqorini“ ning silueti oʻyilgan. Pastki qismida bolani tanasi bilan qoplagan onaning oq marmar haykali bor. Bu bolani barcha qiyinchiliklardan va yomon ob-havodan himoya qilishga qodir boʻlgan onalik sevgisining ramzidir[1].
Yodgorlikning bosh meʼmori Shota Ualixonov edi. „Oʻlimdan kuchliroq“ yodgorligi 1949-yildan 1963-yilgacha boʻlgan davrda yadroviy sinovlar natijasida qurbon boʻlganlar va yoʻqotishlarni anglatadi[2].
Baho[tahrir | manbasini tahrirlash]
Professor R. Yergaliyev „Uchsiz bir turtki ichida farzandini qutqarib, hayot baxsh etuvchi ona bu yodgorlikda hayot timsoli, har qanday mashaqqat va ofatlarga qaramay insoniyatning davom etishi ramzi sifatida gavdalanadi“[1].
V.. Katsevaga koʻra Qozogʻiston Respublikasi atom qurolidan jabr koʻrgan Yaponiyadan keyin dunyodagi ikkinchi davlatdir va bu mavzuni Qozogʻiston monumental sanʼatida aks ettirish meʼmorlar va rassomlar uchun sharaf masalasidir[1].
Yodgorlik holati[tahrir | manbasini tahrirlash]
2008-yil 25-aprelda Semeyning mahalliy tarixiy va madaniy yodgorliklarining yangi Davlat roʻyxati tasdiqlandi, shu bilan birga bu masala boʻyicha barcha oldingi qarorlar oʻz kuchini yoʻqotgan deb topildi[3]. Roʻyxatga Semeydan 55 ta obyekt kiritilgan boʻlib, ular orasida „Oʻlimdan ham kuchli“ yodgorligi bor edi.
Hodisalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
2015-yilda yodgorlikning marmar skameykalari vandallar tomonidan vayron qilingan. Bir versiyaga koʻra, hujum qilganlar yaqin atrofdagi kafelardan biriga tashrif buyurganlar[4].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Monument „Silnee smerti“ — dan pamyati o tragedii
- ↑ „Monument Silnee smerti“. 2019-yil 12-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 23-iyun.
- ↑ Postanovlenie Vostochno-Kazaxstanskogo oblastnogo akimata ot 25-aprelya 2008 goda N 560 „Ob utverjdenii Gosudarstvennogo spiska pamyatnikov istorii i kulturi mestnogo znacheniya“
- ↑ V Semee vandali razgromili mramornie skami u monumenta[sayt ishlamaydi]