Oʻlka (joy nomi)

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
(O'lkadan yoʻnaltirildi)

Oʻlka ayrim - mamlakatlar yoki shtatlar maʼmuriy-hududiy birlik hisoblanadi.

Oʻlka — Gruziya, Chexiya, Slovakiya va Latviyaning hududiy birligi.

Etimologiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

rus, ukrain va belarus: „oʻlka“; bolgar tilida „oʻlka“ — „tugamoq“;[1]

Rossiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Rossiya imperiyasida umumiy nazorat ostidagi bir necha shahar yoki viloyatlardan iborat chegara hududi oʻlka deb ataldi. Viloyat general-gubernator soʻzi bilan sinonim edi.

Sovet davrida murakkab maʼmuriy-hududiy birliklar oʻlka deb atalar edi. Shunday qilib, RSFSRda barcha viloyatlar avtonom viloyatlarni oʻz ichiga oldi, Primorsk oʻlkasi bundan mustasno, 1938-yilda Uzoq Sharq oʻlkasidan ajratilgan paytdan boshlab ikkita oddiy, avtonom boʻlmagan viloyatlarni — Primorskiy va Ussuriyskni oʻz ichiga olgan. 1943-yilda bu hududlar tugatilgan, ammo undan keyin ham nomi saqlanib qolgan. Viloyatlar singari, baʼzi hududlar ham milliy okruglarni oʻz ichiga olgan, ammo XX asrning ikkinchi yarmida faqat Krasnoyarsk oʻlkasida avtonom okruglar mavjud edi.

Keyinchalik avtonom viloyatlarning aksariyati Rossiya tarkibidagi respublikalarga aylandi (Yahudiy avtonom viloyatidan tashqari) va oʻz hududlaridan ajralib chiqdi. Oʻlka maʼmuriy birlik sifatida Rossiya Federatsiyasidagi mintaqadan farq qilishni toʻxtatdi. Rossiya Federatsiyasida 85 ta sub’ektdan toʻqqiztasi oʻlka maqomiga ega.

Kamchatka, Perm, Zabaykal oʻlkalari 2000-yillarda mintaqalarning birlashishi natijasida shakllangan. Ularning barchasi uchun yangi nom tanlandi, chunki yangi sub’ektlarning maʼmuriy-hududiy tuzilishida maxsus hududlar — sobiq avtonom okruglar hududidagi tumanlar paydo boʻldi. Shu bilan birga, Irkutsk viloyati Ust-Oʻrda Buryat avtonom okrugi bilan birlashtirilgan va uning hududida maxsus maʼmuriy-hududiy okrug ham tuzilgan boʻlsa-da, mintaqaga aylantirilmadi.

Shunday qilib, zamonaviy Rossiya Federatsiyasida mintaqa odatda, tumanlar, avtonom okruglar, maxsus maʼmuriy-hududiy okruglar (anʼanaviy bundan mustasno Primorskiy mavjudligida ifodalangan murakkab maʼmuriy-hududiy boʻlinishga ega boʻlgan federatsiyaning bunday sub’ekti deb ataladi). Maʼmuriy-hududiy boʻlinish soddalashtirilgan taqdirda ham viloyat maqomi saqlanib qoladi[2].

Shuningdek[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. „Этимологический онлайн-словарь русского языка Макса Фасмера“. lexicography.online. 2020-yil 30-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 25-avgust.
  2. Vergleiche den Suchdienst der IATE unter iate.europa.eu/