Noto'g'ri balans

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Notoʻgʻri balans — (inglizcha: False balance'-notoʻgʻri balans har ikki taraflama) jurnalistlar muammoni haqiqatdan koʻra qarama-qarshi nuqtai nazarlar oʻrtasida muvozanatliroq koʻrsatishi va dalillar bilan qoʻllab-quvvatlanadigan media tarafdorligi sanaladi. Ommaviy axborot vositalari tomonlarning har biri uchun haqiqiy dalillarga mos kelmaydigan dalillar va dalillar keltirishi yoki tomonlardan birining bayonoti asossiz boʻladigan maʼlumotlarni taqdim etmasligi mumkin. Yolgʻon maʼlumotlarning tarqalishining asosiy sababi sifatida notoʻgʻri balans koʻrsatiladi.

Baʼzida notoʻgʻri muvozanat sensatsiya bilan bir xil sabablarga koʻra boʻlishi mumkin, bu yerda ishlab chiqaruvchilar va muharrirlar bahsli munozara sifatida taqdim etilgan hikoya masalaning aniqroq bayonotidan koʻra koʻproq tijoriy jihatdan muvaffaqiyatli boʻladi deb oʻylashadi. Ommaviy axborot vositalaridagi boshqa tarafkashliklardan farqli oʻlaroq, notoʻgʻri muvozanatning paydo boʻlishi tarafkashlikdan qochishga urinish boʻlishi mumkin

Ilmiy jurnalistikadagi notoʻgʻri muvozanatga misollar — inson tomonidan qoʻzgʻatilgan va global iqlim oʻzgarishi, tiomersal va autizm oʻrtasidagi taxminiy bogʻliqlik evolyutsiya nazariyasi va aqlli dizayn kabilarni misol qilib keltirish mumkin[1].

Misollar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Iqlimning oʻzgarishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Notoʻgʻri muvozanatning oʻziga xos misoli global isish boʻyicha munozaradir: ilmiy hamjamiyat global isishni sanoat inqilobi oqibatlari bilan bogʻlashgan[2][3][4]. Har ikki tomon olimlariga teng ovoz berish, ilmiy jamiyatda jiddiy tafovutlar bordek taassurot uygʻotadi.

MMR vaktsinasini autizm bilan bogʻlash[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kuzatuvchilar ommaviy axborot vositalari Endryu Ueykfildning tadqiqotiga koʻproq eʼtibor berganini taʼkidlab, „matbuot anjumani boʻyicha fan“[5] deb nomlanuvchi munozarada ommaviy axborot vositalarining ishtirokini tanqid qilishdi. Shauna Xilton, Mark Petticrew va Kate Hunt tomonidan 2007—yil mart oyida BMC Public Health jurnalida chop etilgan maqolada, Ueykfild tadqiqoti haqidagi OAV xabarlari „autizm bilan bogʻliqlik dalillari qarshi dalillar kabi kuchli ekanligi haqida notoʻgʻri taassurot qoldirdi“[6].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Scott E. S.. Evolution Vs. Creationism: An Introduction, 2, Greenwood Press, 2009. ISBN 0313344272. 
  2. Climate Change 2014: Mitigation of Climate Change: Working Group III contribution to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. ISBN 9781107058217. 
  3. America's Climate Choices: Panel on Advancing the Science of Climate Change; National Research Council. Advancing the Science of Climate Change, 2010. ISBN 978-0-309-14588-6. 
  4. Committee on Surface Temperature Reconstructions for the Last 2,000 Years, National Research Council. Surface Temperature Reconstructions for the Last 2,000 Years, 2006. ISBN 0-309-10225-1. 
  5. {{{заглавие}}}.
  6. {{{заглавие}}}.