Munozara:Parvin Shakir

Parvin Shakir Parveen Shakir (1952 yil 24 noyabr — 1994 yil 26 dekabr) pokistonlik shoir, o‘qituvchi va Pokiston hukumatining davlat xizmatchisi edi . U urdu adabiyotiga o‘ziga xos ayollik ovozini olib kelgan sheʼrlari bilan mashhur. Uning vafotidan beri har yili Islomobodda uning xotirasiga bagʻishlangan „Parveen Shakir Urdu adabiyoti festivali“ oʻtkaziladi.

==Dastlabki karyera Parvin Shakir juda yoshligidan yozishni boshlagan. U sheʼr va gʻazallar yozgan, urdu va ingliz gazetalarida bir nechta maqolalari chop qilingan. Dastlab u „Beena“ taxallusi bilan ijod qilgan. To‘qqiz yil o‘qituvchilik qilganidan so‘ng u Pokiston davlat xizmatiga ishga kirdi va bojxona bo‘limida ishladi. 1986 yilda u Pokistonning Islomobod shahridagi Daromadlar markaziy kengashining (hozirgi Federal daromadlar kengashi) ikkinchi kotibi etib tayinlandi.

1976-yilda u oʻzining „Xushbu“ sheʼriy toʻplamini nashr ettirib, katta olqishlarga sazovor boʻldi. U adabiyotga qo‘shgan ulkan hissasi uchun Pokistonning eng oliy mukofotlaridan biri — „ Ijodiy iftixor“ bilan taqdirlangan. Keyinchalik u 1980 yilda „Sad-barg“ va 1990 yilda „ Xud Kalomi“ va Inkor sheʼriy toʻplamlarini nashr etdi. Bu sheʼriy kitoblar Mah-e-Tamam da toʻplangan. Shuningdek, u gazetadagi maqolalari toʻplamini nashr etdi (Gosha-e-Chashm). Kaf-e-Aina oʻlimidan soʻng uning kundaliklari va jurnallaridagi asarlari bilan nashr etilgan.

==Sheʼriyat uslubi U yozgan ikkita asosiy uslub — gʻazal va azad nazm (erkin sheʼr) boʻlib, u bir nechta adabiy uslublardan foydalangan va ayol tajribasining toʻliq tasvirini yaratish uchun nozik mavzularni oʻrgangan.

Shakirning g‘azallari „mumtoz anʼananing zamonaviy sezgirlik bilan uyg‘unligi“ sanaladi va asosan ishq va romantika, ayollik nuqtai nazari hamda go‘zallik, yaqinlik, ayriliq, ajralishlar, masofalar, ishonchsizlik, bevafolik kabi mavzular bilan bog‘liq. Shakir g‘azallarining aksariyati besh-o‘n baytdan iborat bo‘lib, ko‘pincha o‘zaro bog‘liqdir. Baʼzan ketma-ket kelgan ikki juft maʼno va kontekst jihatidan bir-biridan keskin farq qilishi mumkin.

Shakirning g‘azallari bilan solishtirganda, sheʼrlarida ancha dadil bo‘lib, ijtimoiy muammolar, jumladan, gender tengsizligi, kamsitish, vatanparvarlik, yolg‘onchilik, inson ruhiyati va dolzarb voqealarni o‘rganadi. U Pokistonda zamonaviy boʻlgan va hozir ham shunday deb hisoblangan tarzda yozgan.

==Poetik mavzular Parvin Shakir sheʼrlari kamdan-kam tilga olinadigan nozik mavzularni chuqur o‘rganishi bilan mashhur, ayniqsa ayollar uchun. Uning sheʼrlari ayol boʻlishning barcha qismlarini, begunohlikdan tortib, oʻz shahvoniyligini anglash boshlanishigacha va kattalar kurashini qamrab olishga qaratilgan. Bularga sevgining qiyinchiliklari, ayollar duch keladigan cheklovlar va ijtimoiy bosimlar va ayollarning jamiyatning barcha sohalarida koʻproq vakil boʻlishi zarurligi kiradi. Yozuvning Shakir ayniqsa mashhur bo‘lgan jihatlaridan biri sheʼriyatda ayollikni meʼyorlashtirish usuli sifatida birinchi shaxs va uchinchi shaxs olmoshlarini kiritganidir, xususan urdu sheʼriyati, anʼanaviy erkaklik sohasi.

==Meros Parvin Shakirning sheʼrlari yaxshi qabul qilindi va uning bevaqt vafotidan keyin u urdu tilidagi eng yaxshi va „eng koʻzga koʻringan“ zamonaviy shoirlardan biri hisoblanadi. „Buyuk shoira“ sifatida eʼtirof etilgan uning sheʼriyati eronlik shoir Foru’f Farrohzod sheʼriyati bilan qiyoslangan va u „urdu sheʼriyatida ayol tajribasi“ni ifodalash orqali anʼanaga qarshi chiqishda kashshof sifatida koʻrilgan yozuvchilar qatoridan sanaladi.

Shakir ijodini yana bir qancha shoirlar va umuman ommaviy axborot vositalari eʼtirof etishgan. Manbada shunday deyilgan: „Parvin urdu sheʼriyatining eng yaxshisini qo‘lga kiritganga o‘xshaydi. Uning uslubi va iboralar diapazoni odamni qiziqtiradi va qalbni hayajonga soladigan sheʼrlari zavqlantiradi“. Yana biri „uning ritmik oqimi va sayqallangan soʻzlarini“ maqtaydi.

Pokistonning taniqli adabiyot arbobi Iftixor Orif Parvin Shakirni o‘zining tematik rang-barangligi va realistik sheʼriyati bilan yoshlarni hayratda qoldirgani, anʼanaviy sevgi mavzusiga o‘z his-tuyg‘ularini sodda va muloyim uslubda ifodalash orqali yangi jihat qo‘shgani uchun maqtagan.

==Mukofotlari Shakirning birinchi kitobi " Xushbu " 1976-yilda Adamji adabiy mukofoti bilan taqdirlangan. Keyinchalik u 1990-yilda Pokistonning eng yuqori mukofotlaridan biri boʻlgan "Ijodiy iftixor " ordeni bilan taqdirlangan.

==Shaxsiy hayot Parvin oliy maʼlumotli edi. U ikkita bakalavr darajasini oldi, biri ingliz adabiyoti, ikkinchisi tilshunoslik boʻyicha va Karachi universitetida xuddi shu fanlar boʻyicha magistrlik darajasini oldi . U, shuningdek, bank boshqaruvi boʻyicha PhD va yana bir magistr darajasiga ega.

1982 yilda Shakir Markaziy Superior Services (CSS) imtihoniga munosib boʻldi. 1991 yilda Garvard universitetida davlat boshqaruvi boʻyicha magistr darajasini oldi .

Parvin Shakir pokistonlik shifokor Sayid Nosir Ali bilan turmush qurdi, undan Sayid Murod Ali ismli o‘g‘il ko‘rdi, ammo nikoh uzoq davom etmadi va ajralish bilan yakunlandi.

1994-yil 26-dekabrda Parvin Islomobodga ishga ketayotganida mashinasi avtobus bilan to‘qnashib ketdi. Baxtsiz hodisa uning oʻlimiga olib keldi, urdu sheʼriyati olami uchun katta yoʻqotish yuz berdi.