Muhammad Yusuf Qahhol
| Muhammad Yusuf Qahhol | |
|---|---|
| Tavalludi | nomaʼlum |
Muhammad Yusuf Qahhol — toshkentlik alloma. Muhammad Yusuf tabib oilasidan chiqqan. Uning tarjimayi holi haqida maʼlumot yo‘q. O‘zbekiston Fanlar akademiyasi Abu Rayhon Beruniy nomidagi Sharqshunoslik instituti qo‘lyozmalar fondida Muhammad Yusufning ikkita asari qo‘lyozmasi saqlanadi. Ularning bir „Risola fi-t-tahqiq va-t-tafsirot an-nabz“ („Tomir orqali kasallikni aniqlash haqida risola“) nomli asardir. Muhammad Yusufning o‘g‘li Ubaydulloh (Ubaydulloh Kahhol nomi bilan mashhur) ham ko‘z kasalliklari tabiblaridan bo‘lgan[1]. Qo‘lyozma asar 27 varaqdan iborat. Asar fors tilida bo‘lib, unda yozilishicha: „Bu risola tomir urishni tekshirish“ga bag‘ishlangan. Unda muallif „Domla Muhammad Yusuf Qahhol“ deb yozilgan. Qo‘lyozmaning baʼzi varaqlarida Ibn Sinoning „Qonun“ asaridan misollar keltiriladi, baʼzi masalalarda unga havola ham qilinadi. Baʼzi-baʼzida mavzuning muhimligiga qarab uni qizil siyoh bilan chizib qo‘yadi. Muhammad Yusufning bizga yetib kelgan ikkinchi asari ham yuqoridagi asari saqlanayotgan to‘plam ichida, faqat jild ichidagi asarlar raqamlanganda bu risola yettinchi bo‘lib tushgan. Bu risolada muallif nomi Muhammad Yusuf ibn Abdullatif tabib deb kelgan. Qo‘lyozma nusxada kimdir asar nomini „Tahqiq al-amiyot“ „Nogiron ko‘zlarni tuzatish haqida tahqiq“ deb yozib qo‘ygan. Muhammad Yusuf Qahhol koʻproq asarlari tibbiyotga oiddir. Uning asarlari asosan tib ilmi bilan bogʻliq. Muhammad Yusuf Qahhol bir qator asarlari O‘zbekiston Fanlar akademiyasi Abu Rayhon Beruniy nomidagi Sharqshunoslik instituti qoʻlyozmalar fondida saqlanmoqda[2].