Milo Dukanovic
| Milo Dukanovic | |
|---|---|
.jpg) Rasmiy portret (2019) | |
| 2-Chernogoriya Prezidenti | |
|
Mansab davri 20-may 2018-yil – 20-may 2023-yil | |
| Bosh vazir |
Dushko Markovich Zdravko Krivokapich Dritan Abazovich |
| Oʻtmishdoshi | Filip Vuyanovich |
| Vorisi | Yakov Milatovich |
| Chernogoriya Bosh vaziri | |
|
Mansab davri 4-dekabr 2012-yil – 28-noyabr 2016-yil | |
| Prezident | Filip Vuyanovich |
| Oʻtmishdoshi | Igor Lukshich |
| Vorisi | Dusko Markovich |
|
Mansab davri – 1 | |
| Shaxsiy maʼlumotlari | |
| Tavalludi |
1962 yil 15 fevral (61 yosh)
Nikshić , Chernogoriya PR , Yugoslaviya FPR Siyosiy partiya SKJ (1979–1991) DPS (1991–)15-fevral 1962-yil Nikshić, Chernogoriya PR, Yugoslaviya FPR |
| Siyosiy partiyasi |
SKJ (1979–1991) DPS (1991–hozirgacha) |
| Turmush oʻrtogʻi | Lidiya Kuč |
| Bolalari | 1 |
| Alma mater | Velko Vlahovich universiteti |
Milo Dukanovic (serb-chernogoriya | Milo Đukanović), talaffuzi [mǐːlo dʑǔkanoʋitɕ]; 1962-yil 15-fevralda tugʻilgan) chernogoriyalik siyosatchi, 2018-2023-yillarda Chernogoriya prezidenti boʻlgan, avval 1998-2002-yillarda bu lavozimda ishlagan. Shuningdek, Chernogoriya bosh vaziri (1991–1998, 2006–20020) boʻlgan, Chernogoriya Sotsialistlar Demokratik partiyasining uzoq muddatli prezidenti boʻlgan, dastlab Yugoslaviya Kommunistlar Ligasining Chernogoriya boʻlimi boʻlib, Chernogoriyani yakka oʻzi yoki koʻp partiyalilik joriy etilishi natijasida koalitsiyada boshqargan.1990-yillarning boshlarida siyosat 2020-yilgi parlament saylovlarida magʻlubiyatga uchraguniga qadar. U Yevropadagi eng uzoq vaqt hukmronlik qilgan zamonaviy siyosatchi boʻlib, mamlakatda 33 yildan ortiq vaqt davomida muhim lavozimlarni egallab kelgan. Biroq, 2023-yil 2-aprelda boʻlib oʻtgan prezidentlik saylovlarining ikkinchi bosqichidan soʻng u 36 yoshli markazchi sobiq iqtisodiyot vaziri Yakov Milatovichdan magʻlub boʻldi.
Siyosiy sahnada[tahrir | manbasini tahrirlash]
Dukanovich birinchi marta siyosiy sahnaga chiqqanida antibyurokratik inqilob (1988–1989) va SFR Yugoslaviya parchalanishi (1991–1992) davrida Slobodan Miloshevichning yaqin ittifoqchisi edi.[1] Uning kabineti Dubrovnikni qamal qilishda (1991–1992) faol ishtirok etdi. Dukanovich Momir Bulatovichning lord Karrington shartlari boʻyicha kelishuvini qoʻllab-quvvatladi, buning natijasida 1992-yilda Chernogoriya mustaqilligi referendumi oʻtkazildi va saylovchilar FR Yugoslaviyada qolishga qaror qilishdi. Biroq 1996-yilda Dukanovich, Miloshevich va federal hukumatdan uzoqlashdi va anʼanaviy rejimdan voz kechdi. Bu partiyaning boʻlinishiga va Bulatovichning ittifoqchi fraktsiyasining boʻlinishiga olib keldi. Oradan koʻp oʻtmay, 1997-yilgi prezidentlik saylovida Dukanovich Bulatovichni kichik farq bilan magʻlub etdi. 1999-yilda u NATO tomonidan Yugoslaviyani bombardimon qilish paytida Chernogoriyadagi havo hujumlarini cheklash maqsadida Gʻarb davlatlari bilan muzokaralar olib bordi, keyinchalik Dukanovich Chernogoriyada Yugoslaviya dinori oʻrnini bosuvchi nemis markasining yangi valyuta sifatida joriy etilishini nazorat qildi.
Hokimiyat tepasiga kelishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Miloshevich hokimiyatdan agʻdarilganidan soʻng (2000), u yangi Serbiya hukumati bilan shartnoma imzoladi, bu Serbiya va Chernogoriya Konstitutsiyaviy Xartiyasiga (2003) olib keldi, bu Chernogoriya mustaqilligiga ruxsat berdi. Uch yil oʻtgach, 2006-yilgi mustaqillik referendumi davlat ittifoqidan rasman ajralib chiqishga va Chernogoriya yangi Konstitutsiyasining eʼlon qilinishiga olib keldi (2007). Dukanovich NATO va Yevropa Ittifoqiga qoʻshilish siyosatini olib bordi, natijada Chernogoriya 2017-yilda NATOga aʼzo boʻldi. Bosh vazirlik va prezidentlik davrida u davlat kompaniyalarini xorijiy investorlar va firmalarga xususiylashtirishni nazorat qildi. Hukmron partiyaning bir nechta korrupsiya janjallari 2019-yilda hukumatga qarshi noroziliklarni keltirib chiqardi, munozarali din toʻgʻrisidagi qonun esa noroziliklarning navbatdagi toʻlqinini keltirib chiqardi. 2020-yilgi parlament saylovlarida muxolifat soʻnggi oʻttiz yil ichida birinchi marta Dukanovichning hukmron partiyasi va uning hamkorlaridan koʻproq ovoz toʻpladi.
U olib borgan siyosat[tahrir | manbasini tahrirlash]
Baʼzi kuzatuvchilar Dukanovich boshqaruvini avtoritar yoki avtokratik, shuningdek, kleptokratiya deb taʼriflaydilar.[2] Chernogoriyaning birinchi xususiy banki egasi Ako Dukanovichning ukasi xususiylashtirishda ustunlik qilgan, uning singlisi advokat Ana Kolarevich esa uzoq vaqt davomida sud tizimini boshqargan. DPS mijoz tarmoqlari ijtimoiy hayotning barcha segmentlarida hukmronlik qilib, biznes boshlash yoki maʼmuriyatda mavqega ega boʻlish uchun partiyaga aʼzolikni zarur qildi.[3] 2020-yilda Freedom House Chernogoriyani gibrid rejim sifatida tasnifladi. Demokratiya emas, davlatni bosib olish yillari, hokimiyatni suiisteʼmol qilish va Dukanovich tomonidan qoʻllaniladigan kuchli odam taktikasini eslatib oʻtadi. U koʻpincha Chernogoriya mafiyasi bilan kuchli aloqaga ega deb taʼriflanadi.[4] 2010-yil may oyida Britaniyaning The Independent gazetasiga koʻra, Dukanovich dunyoning eng boy yigirma nafar yetakchisi qatoriga kiritilgan boʻlib, uning 10 million funt sterlinglik boyligining manbasini „sirli“ deb taʼriflagan.[5] 2021-yil oktabr oyida Dukanovich va uning oʻgʻli Blazo haqida Pandora hujjatlarida tilga olingan boʻlib, ular Britaniya Virjiniya orollaridagi ikkita trest bilan bogʻlangan.[6] [7]
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Bolqondagi eng aqlli odam“. Ozod Yevropa radiosi (17-oktabr 2008-yil). Qaraldi: 20-sentabr 2023-yil.
- ↑ Biber, Florian. „G'arbiy Bolqonda raqobat avtoritarizm namunalari“. Sharqiy Yevropa siyosat (iyul 2018-yil). Qaraldi: 20-sentabr 2023-yil.
- ↑ „Jukanovichning Chernogoriya oilaviy biznesi - ICIJ“. ICIJ (2-iyun 2009-yil). Qaraldi: 20-sentabr 2023-yil.
- ↑ „Yevropa Ittifoqi ehtiyot bo'ling: Milo Dukanovichning "mafiya davlati" Chernogoriya“. The Washington Times (15-oktabr 2018-yil). Qaraldi: 20-sentabr 2023-yil.
- ↑ Devid, Usborn. „Boy va qudratli: Obama va global super elita“. The Independent (19-may 2010-yil). Qaraldi: 20-sentabr 2023-yil.
- ↑ [MANS: Đukanović i sin osnivali kompanije u više od pet država" . "Slobodna Evropa" radiosi „MANS: Đukanović i sin osnivali kompanije u više od pet država“]. "Slobodna Evropa" radiosi (4-oktabr 2021-yil). Qaraldi: 20-sentabr 2023-yil.
- ↑ „Pandora qog'ozlari: Yangi oqish Bolqon PEPlarining yashirin boyliklarini ochib beradi“. Yangiliklar (4-oktabr 2021-yil). Qaraldi: 20-sentabr 2023-yil.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Wikimedia Commons saytida [Milo Đukanović] bilan bogʻliq ommaviy axborot vositalari