Mijozlarga kirish litsenziyasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Mijozlar uchun kirish litsenziyasi ( inglizcha qisqartmasi - CAL ) mijoz kompyuterlariga server dasturiy ta'minoti xizmatlaridan foydalanish imkonini beruvchi tijorat dasturiy ta'minot litsenziyasidir . Aksariyat tijorat ish stoli ilovalari har bir oʻrnatish uchun toʻlov olinadigan tarzda litsenziyalangan, biroq baʼzi server mahsulotlari dasturiy taʼminot tomonidan taqdim etilgan xizmatga kiradigan har bir qurilma yoki foydalanuvchi uchun toʻlov talab qilinadigan tarzda litsenziyalanishi mumkin. Misol uchun, o'nta foydalanuvchi CAL sotib olingan Windows Server 2016 namunasi 10 ta CAL ni sotib olgan foydalanuvchilarga serverga kirish imkonini beradi.

Litsenziyalash[tahrir | manbasini tahrirlash]

Commercial apps are licensed to end users or businesses: in a legally binding agreement between the proprietor of the software (the "licensor") and the end user or business (the "licensee"), the licensor gives permission to the licensee to use the app under certain limitations, which are set forth in the license agreement.In case of Microsoft, the consumer retail or "off-the-shelf" products generally use very similar licence agreements, allowing the licensee to use the software on one computer, subject to the usual terms and conditions. For businesses however, Microsoft offers several types of licensing schemes for a range of their products, which are designed to be cost effective, flexible, or both. [1] Windows Server 2003 va SQL Server 2005 kabi tijorat server dasturlari Windows Vista kabi ish stoli dasturlari uchun sotib olinganlarga qaraganda qimmatroq litsenziyalarni talab qiladi. Bu server mahsulotlariga ulangan hamma mijozlar o'zlarining xizmatlaridan foydalanish uchun ulanish litsenziyasiga ega bo'lishi kerak. Ushbu maxsus litsenziyalar CAL shaklida beriladi.

Amalga oshirish[tahrir | manbasini tahrirlash]

CAL qonuniy ravishda mijoz kompyuterlariga tijorat server dasturlariga ulanish imkonini beradi. Ular odatda Haqiqiylik sertifikati (CoA) va litsenziya kaliti shaklida bo'ladi, ba'zan esa sertifikatning o'zi bilan birga bo'ladi. Ko'pgina Microsoft server dasturiy ta'minotlarining turli nashrlari odatda CALlarning litsenziyalash rejimiga qarab dasturiy ta'minotdan bir nechta foydalanuvchilar yoki bir nechta kompyuterlar tomonidan foydalanishga imkon beruvchi oz sonli CALlarni o'z ichiga oladi. Agar ko'proq mijozlar serverga kirishni talab qilsa, qo'shimcha mijoz litsenziyalarini sotib olish kerak.

Microsoft Server mahsulotlari istalgan vaqtda qancha mijoz ulanishidan qat'i nazar, har bir noyob mijoz uchun CAL talab qiladi. Ba'zi Microsoft server dasturlari, Windows Server Web Edition'da bo'lgani kabi, CALlarni umuman talab qilmaydi. Microsoft SQL Server CAL uchun yoki muqobil ravishda CPU yadrolari uchun litsenziyalanishi mumkin.

Turlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

CALlar "qurilma" (litsenziya shartnomasida belgilanganidek) yoki "foydalanuvchi" uchun qo'llaniladi. Biznes istalgan rejimni tanlashda erkindir.

Foydalanuvchi CAL-laridan foydalanganda, har bir mijoz litsenziyasi bir foydalanuvchiga kerak bo'lganda server dasturiga ulanish imkonini beradi. Ushbu foydalanuvchiga CAL ajratilgandan so'ng, uni boshqa foydalanuvchi ishlata olmaydi. Besh, besh yuz yoki har qanday foydalanuvchi serverga ulanishi uchun istalgan miqdordagi CAL sotib olishingiz mumkin. Foydalanuvchi CALlari har bir foydalanuvchiga istalgan sonli qurilmalardan server dasturiga ulanish imkonini beradi. Qurilmalar hisobga olinmaydi, lekin ularga faqat ma'lum miqdordagi foydalanuvchilar ulanishi mumkin.

Har bir qurilma rejimi deyarli bir xil ishlaydi, lekin ulanadigan qurilmalar sonini cheklaydi, foydalanuvchilar sonini emas. Bitta mijoz litsenziyasi bitta qurilmaga qancha foydalanuvchi ulanishidan qat'i nazar, server dasturiga ulanish va undan foydalanish imkonini beradi.

Foydalanuvchi va Device CAL’lari hozirda bir xil narxga ega bo‘lsa-da, ularni bir-birining o‘rnida ishlatib bo‘lmaydi va yangi CAL sotib olmasdan almashtirib bo‘lmaydi. Har bir foydalanuvchi uchun CAL narxi 2012-yil dekabr oyidan (Buyuk Britaniyada) oshdi, garchi har bir qurilma uchun CAL qiymati o‘zgarmadi.

Birlashtirilgan sxemalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Core CAL - bu Enterprise, Select yoki Open Value kabi hajmli litsenziya shartnomalari bo'yicha Microsoft tomonidan taqdim etiladigan maxsus mijoz litsenziyasi. Asosiy CAL Windows Server, Exchange Server, SharePoint Server CAL'lari, System Center Configuration Client Management litsenziyasi, Lync Server va Forefront Endpoint SL ning birikmasidir. Asosiy CALlar yuqoridagi litsenziyalar summasidan taxminan 30 foizga arzonroq.

2007 yildagi mahsulotlarning chiqarilishi bilan Microsoft Enterprise CAL Suite-ni taklif qila boshladi. Enterprise CAL Suite 15 ta KAL to'plamini o'z ichiga oladi, jumladan Core CAL'lar, Enterprise Features for Exchange, Lync va SharePoint Server, shuningdek, System Center Data Protection Manager, Operation Manager va Service Manager Client Management litsenziyalari. Asosiy CALlar uchun Enterprise CAL'lar faqat Open, Enterprise yoki Select shartnomalarida mavjud.

Dasturiy ta'minot nashrlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

CALlar odatda server dasturiga uning versiyasidan qat'iy nazar ulanish imkonini beradi. Masalan, mijozlarni Windows Server 2003 Enterprise Edition bilan ulash uchun sotib olingan CALlar Windows Server 2003 Datacenter Edition bilan ishlatilishi mumkin. Biroq, orqaga qarab muvofiqlik odatda kafolatlanadi. Masalan, Windows Server 2012 CAL-dan nafaqat Windows Server 2012-da ishlaydigan serverlarga, balki istalgan vaqtda Windows Server 2008, Windows Server 2008 R2, Windows Server 2003 va oldingi versiyalaridan biriga kirish uchun ham foydalanish mumkin.

Terminal xizmatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Terminal xizmatlari - bu tizimning server komponentlariga bir necha usul bilan ulanish imkonini beruvchi Microsoft Windows funksiyasi. Windows Serverning 2003 yilgacha bo'lgan versiyalari ixtisoslashtirilgan Terminal xizmatlari CAL-laridan foydalanishni talab qilmaydi; aksincha, operatsion tizimning bir xil yoki oldingi versiyasiga ega mijozlarga avtomatik ravishda kirishga ruxsat beriladi. Masalan, Windows NT 4.0 mijozlari Windows NT 4.0 terminal serverlariga ulanishi mumkin, lekin Windows 2000 yoki undan keyingi versiyalari emas; Windows 2000 yoki Windows XP mijozlari Windows NT 4.0 yoki Windows 2000 terminal serverlariga ulanishi mumkin.Bu ekvivalent litsenziya deb ataladi.

NTdan keyingi versiyalarda qoʻllanilgan TS (“Microsoft majburiy litsenziyalash”) CAL hisobini nazorat qilish tizimi “FLAME” zararli dasturi tomonidan buzildi, natijada 2012-yilda terminal xizmatlari uchun sertifikat yaratish tizimini cheklovchi yamoq paydo boʻldi.

Windows 2008 da har bir foydalanuvchi uchun TS CAL soni bajarilmaydi, chunki Microsoft operatsion tizim chiqarilishidan oldin texnik talablarni bajarishga ulgurmagan.

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Microsoft Licensing