Metrologik xususiyatlar
Metrologiya sohasida metrologik xarakteristikalar — bu o'lchov natijalarini (ularning kattaligi va xatolarini) amalda olish imkoniyatini aniqlaydigan o'lchov vositalarining (Wayback Machine saytida 2023-04-15 sanasida arxivlangan) xususiyatlari [1] .
O'lchangan narsaning sifat tavsifi uning o'lchamidir (volt, amper, kilogramm va boshqalar).Uning miqdoriy qiymati (milligram, kilogram, amper) mos ravishda, o'lchov vositasi ma'lum bir qurilmasiga va mos keladigan xususiyatlarga ega [2] .
Metrologik xarakteristikalarning nomenklaturasi quyidagilarni o'z ichiga oladi:
— o'lchov o'tkazgichining konversiyalash funktsiyasi;
— bitta yoki ko'p qiymatli o'lchov qiymati;
— shkala yoki ko'p qiymatli o'lchov bo'linmasining qiymati; — chiqish kodining turi, o'lchov asbobining sig'imi; — xatolarning xarakteristikalari (tizimli va tasodifiy qismlar, ularning kattaliklari va tarqalishi);
— sezuvchanlik xususiyatlari, o'lchov vositalarining dinamik ko'rsatkichlari (impulsning o'tish davri, amplituda-faza, amplituda-chastota va boshqalar) [1] .
Amalda, mos keladigan o'lchov vositasini tanlash va to'g'ri ishlatish uchun metrologik tavsiflardan foydalaniladi. Oddiy misol, kengaytirilgan o'lchovli voltmetr bo'lishi mumkin: u ma'lum bir o'lchov oralig'ida kichikroq xatolik beradi. Shunday qilib, vaqt o'tishi bilan jismoniy miqdorning o'zgarishining o'lchami, kattaligi va xususiyatlari, shuningdek, kerakli xato qiymati bu holda zarur bo'lgan metrologik xususiyatlarni tashkil qiladi.
O`ziga xos metrologik xususiyatlarga ega o'lchov vositasidan foydalanish o'lchov majmuasini ishlab chiqish yoki ishlab chiqarish xarajatlarini minimallashtirishga imkon beradi. Oddiy misol - avtomobilning asboblar paneli :
— uning terish o'lchagichlari odatda uchta diapazondan birida avtomobilning ko'rsatkichlarini ko'rsatadi — odatdagidan kamroq, oddiy va boshqalar.
Bunday holda, o'lchov vositasining juda aniq bo`lishi shart emas.
Yana shuningdek[tahrir | manbasini tahrirlash]
- o'lchash asbobi
- O'lchov vositalarining davlat reyestri[sayt ishlamaydi]
- O'lchov xatosi
- O'lchov noaniqligi
- Kalibrlash
- Metrologiya
- Variatsiya
- Malumot
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 „ГОСТ 8.009-84 Государственная система обеспечения единства измерений (ГСИ). Нормируемые метрологические характеристики средств измерений - docs.cntd.ru“. docs.cntd.ru. 2021-yil 1-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 1-may.
- ↑ „KATTALIKLARINI O'LCHASH: BIRLIKLAR VA VOSITALAR, O'LCHOV USULLARI“ (11 fevral 2021). Qaraldi: 13 aprel 2023.