Allyuviy: Versiyalar orasidagi farq

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Tahrir izohi yoʻq
Teglar: Mobil qurilma orqali Mobil sayt orqali
+
Teglar: Mobil qurilma orqali Mobil sayt orqali
Qator 1: Qator 1:
'''Allyuviy''' (lot. alluvio – oqiziq), allyuvial yotqiziqlar oqar suvlar (daryo, irmoq va boshqalar) bilan oqib kelib to‘plangan yotqiziqlar. A. daryolarning o‘zani, qayir qismi va vodiydagi terrasalarni hosil qiladi; ko‘pgina kontinen-tal cho‘kindi formatsiyalarning shaklla-nishida muhim rol o‘ynaydi. Allyuvial yotqiziqpar qalinligi suv oqimining katta-kichikligiga bog‘liq; katta tekisli-klardagi A.ning qalinligi 10–20 met-rga, kengligi esa bir necha o‘n km gacha bo-radi. Bu yotqiziqlar yuqori unumdor har xil tuproqlar (o‘tloqi, o‘tloqi-botqoq va botqoq) uchun ona jins bo‘lib xizmat qiladi. Allyuvial yotqiziqlardan tash-kil topgan hududlardan qishloq xoʻjaligi da keng foy-dalaniladi. Qum-qumoqli va shag‘alli allyuviydagi tuproqlarda o‘rmon daraxtlari o‘stirish va bog‘dorchilikni rivoj-lantirish, qumoq cho‘kindili qayir va allyuvial terrasalarda esa vo‘za, sabza-vot hamda yem-xashak ekinlarini yetishti-rish mumkin. Allyuvi-al yotqiziqlardagi tuproqlar unumdor bo‘lishiga qaramay o‘g‘itlarga, ayniqsa, kaliyli o‘g‘itlarga juda talabchan.
'''Allyuviy''' ({{lang-la|alluvio}} – oqiziq), shuningdek, '''allyuvial yotqiziqlar''', oqar suvlar ([[daryo]], [[irmoq]] va boshqalar) bilan oqib kelib toʻplangan yotqiziqlar. Allyuviy daryolarning oʻzani, qayir qismi va vodiydagi terrasalarni hosil qiladi. Koʻpgina kontinental choʻqindi formatsiyalarning shakllanishida muhim rol oʻynaydi. Allyuvial yotqiziqlar qalinligi [[suv]] [[oqim]]ining katta-kichikligiga bogʻliq. Katta tekisliklardagi allyuviyning qalinligi 10–20 metrga, kengligi esa bir necha oʻn km gacha boradi. Bu yotqiziqlar yuqori unumdor har xil tuproqlar (oʻtloqlar, oʻtloq-botqoq va botqoq) uchun ona jins boʻlib xizmat qiladi. Allyuvial yotqiziqlardan tashkil topgan hududlardan qishloq xoʻjaligi da keng foydalaniladi. Qumqumoqli va shagʻalli allyuviydagi tuproqlarda [[oʻrmon]] [[daraxt]]lari oʻstirish va bogʻdorchilikni rivojlantirish, qumoq choʻqindili qayir va allyuvial terrasalarda esa gʻoʻza, sabzavot hamda yem-xashak ekinlarini yetishtirish mumkin. Allyuvial yotqiziqlardagi tuproqlar unumdor boʻlishiga qaramay [[oʻgʻit]]larga, ayniqsa, [[kaliy]]li oʻgʻitlarga juda talabchan.


== Adabiyotlar ==
== Adabiyotlar ==

12-Yanvar 2020, 01:22 dagi koʻrinishi

Allyuviy (lotincha: alluvio – oqiziq), shuningdek, allyuvial yotqiziqlar, oqar suvlar (daryo, irmoq va boshqalar) bilan oqib kelib toʻplangan yotqiziqlar. Allyuviy daryolarning oʻzani, qayir qismi va vodiydagi terrasalarni hosil qiladi. Koʻpgina kontinental choʻqindi formatsiyalarning shakllanishida muhim rol oʻynaydi. Allyuvial yotqiziqlar qalinligi suv oqimining katta-kichikligiga bogʻliq. Katta tekisliklardagi allyuviyning qalinligi 10–20 metrga, kengligi esa bir necha oʻn km gacha boradi. Bu yotqiziqlar yuqori unumdor har xil tuproqlar (oʻtloqlar, oʻtloq-botqoq va botqoq) uchun ona jins boʻlib xizmat qiladi. Allyuvial yotqiziqlardan tashkil topgan hududlardan qishloq xoʻjaligi da keng foydalaniladi. Qumqumoqli va shagʻalli allyuviydagi tuproqlarda oʻrmon daraxtlari oʻstirish va bogʻdorchilikni rivojlantirish, qumoq choʻqindili qayir va allyuvial terrasalarda esa gʻoʻza, sabzavot hamda yem-xashak ekinlarini yetishtirish mumkin. Allyuvial yotqiziqlardagi tuproqlar unumdor boʻlishiga qaramay oʻgʻitlarga, ayniqsa, kaliyli oʻgʻitlarga juda talabchan.

Adabiyotlar

  • OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil

Havolalar