Nemis tili: Versiyalar orasidagi farq

Nemis tili
Milliy nomi	Deutsch, deutsche Sprache
Mamlakatlar	Germaniya, Belgiya, Shveytsariya, Luksemburg, ...
Rasmiylik holati	Germaniya, Belgiya, Shveytsariya, Luksemburg, ...
Soʻzlashuvchilarning umumiy soni	200 million
Til oilasi	Hind-Yevropa
Alifbosi	lotin
Til kodlari
ISO 639-1	de
ISO 639-2	ger (B); deu (T)
ISO 639-3	deu

Tarixni interaktiv tarzda koʻrib chiqish

← Avvalgi tahrir Keyingi tahrir →

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi

VizualVikimatn

Inline

22-Iyul 2015, 12:55 dagi koʻrinishi

Nemis tili — hind-yevropa tillari oilasidagi german tillari guruhiga mansub til. GFR, Avstriya Respublikasi, Shveysariya Konfederatsiyasi (qisman), Lyuksemburg Gersogligi (qisman), Belgiya Qirolligining rasmiy tili. Rossiya Federatsiyasida, Shim. va Jan. Amerikaning bir kancha mamlakatlarida ham tarqalgan. Soʻzlashuvchilarning umumiy soni 110 mln. kishidan ortiqrokdir. N. t. frank, saks, turing , alemann, bavar singari gʻarbiy german kabilalari shevalari asosida tarkib topgan va quyi nemis, oʻrta nemis va jan. nemis lahjalariga, har bir lahja guruhi esa gʻarbiy va shar-qiy guruhchalarga ajraladi. N. t.ning taraqqiyot tarixida milliy tilgacha boʻlgan (16-a.gacha) va milliy til (18-a.dan) davrlari farqlanadi; 16—17-a.lar oʻtish davri hisoblanadi. Hoz. ada-biy til meʼyorlarining shakllanishi asosan 18-a. oxirida tugallanib, bu davrda grammatik tizim va imlo barqarorlashgan.

Hoz. N. t. fonologik tizimida monoftong va diftonglar 45 foizni tashkil etadi (16 unli fonema va 3 diftong); undoshlar tizimi 18 undosh fonema va 2 qorishiq tovushdan iborat. Barcha fonemalar hosil boʻlish o`rni, usuli va talaffuzi jihatidan oʻzaro farqdanadi, muayyan o`ziga xosliklarga ega. Gramatik qurilishi analitiksintetik xususiyat bilan ajralib turadi. Mas, otlarda jins va kelishik shakllari, asosan, analitik tarzda, son kategoriyasi esa sintetik tarzda ifodalanadi. Bu holat boshqa so`z turkumlaridagi shakllar ifodasida ham ku-zatiladi. Gapning asosiy turi fe`l markazli ran. Yasama, qo`shma fe`llardan ifodalangan kesim qismlarining ran tarkibida distant holatda qo`llanishi N. t.ning aloqida xususiyati hisoblanadi.

Soʻz yasash vositalari tizimi yaxshi rivojlangan; so`z qo`shish bilan ot (asosan, termin) yasalishi keng qo`llanadi. Lug`at tarkibida asl nemischa so`zlar qatori lotin, fransuz, italyan, ingliz va b. tillardan oʻzlashgan so`zlar ham ko`plab uchraydi. Yozuvi lotin grafikasiga asoslangan.

Adabiy N. t.ning Avstriya va Shveysariyadagi variantlari Germaniyadagi variantidan adabiy tildan turlicha foydalanish va uning lahjalar hamda so`zlashuv tiliga munosabati nuqtai nazaridan oʻzaro farqdanadi. ^[1]

Manbalar

↑ OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil

Havolalar

Nemischa So'zlashgich

Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan.

[1] OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil

[1]

@@ Qator 2: / Qator 2: @@
 {{Til
 |nom= Nemis tili
-|milliy nom= Deutsch, deutsche Sprache
+|milliy nom= -{Deutsch, deutsche Sprache}-
 |mamlakatlar= [[Germaniya]], [[Belgiya]], [[Shveytsariya]], [[Luksemburg]], ...
 |biluvchilar= 200 million
@@ Qator 16: / Qator 16: @@
 '''Nemis tili''' — hind-yevropa tillari oilasidagi german tillari guruhiga mansub til. GFR, Avstriya Respublikasi, Shveysariya Konfederatsiyasi (qisman), Lyuksemburg Gersogligi (qisman), Belgiya Qirolligining rasmiy tili. Rossiya Federatsiyasida, Shim. va Jan. Amerikaning bir kancha mamlakatlarida ham tarqalgan. Soʻzlashuvchilarning umumiy soni 110 mln. kishidan ortiqrokdir. N. t. frank, saks, turing , alemann, bavar singari gʻarbiy german kabilalari shevalari asosida tarkib topgan va quyi nemis, oʻrta nemis va jan. nemis lahjalariga, har bir lahja guruhi esa gʻarbiy va shar-qiy guruhchalarga ajraladi. N. t.ning taraqqiyot tarixida milliy tilgacha boʻlgan (16-a.gacha) va milliy til (18-a.dan) davrlari farqlanadi; 16—17-a.lar oʻtish davri hisoblanadi. Hoz. ada-biy til meʼyorlarining shakllanishi asosan 18-a. oxirida tugallanib, bu davrda grammatik tizim va imlo barqarorlashgan.
-Hoz. N. t. fonologik tizimida monoftong va diftonglar 45 foizni tashkil etadi (16 unli fonema va 3 diftong); undoshlar tizimi 18 undosh fonema va 2 qorishiq tovushdan iborat. Barcha fonemalar hosil boʻlish oʻrni, usuli va talaffuzi jihatidan oʻzaro farqdanadi, muayyan oʻziga xosliklarga ega. Gramatik qurilishi analitiksintetik xususiyat bilan ajralib turadi. Mas, otlarda jins va kelishik shakllari, asosan, analitik tarzda, son kategoriyasi esa sintetik tarzda ifodalanadi. Bu holat boshqa soʻz turkumlaridagi shakllar ifodasida ham ku-zatiladi. Gapning asosiy turi feʼl markazli ran. Yasama, qoʻshma feʼllardan ifodalangan kesim qismlarining ran tarkibida distant holatda qoʻllanishi N. t.ning aloqida xususiyati hisoblanadi.
+Hoz. N. t. fonologik tizimida monoftong va diftonglar 45 foizni tashkil etadi (16 unli fonema va 3 diftong); undoshlar tizimi 18 undosh fonema va 2 qorishiq tovushdan iborat. Barcha fonemalar hosil boʻlish o`rni, usuli va talaffuzi jihatidan oʻzaro farqdanadi, muayyan o`ziga xosliklarga ega. Gramatik qurilishi analitiksintetik xususiyat bilan ajralib turadi. Mas, otlarda jins va kelishik shakllari, asosan, analitik tarzda, son kategoriyasi esa sintetik tarzda ifodalanadi. Bu holat boshqa so`z turkumlaridagi shakllar ifodasida ham ku-zatiladi. Gapning asosiy turi fe`l markazli ran. Yasama, qo`shma fe`llardan ifodalangan kesim qismlarining ran tarkibida distant holatda qo`llanishi N. t.ning aloqida xususiyati hisoblanadi.
-Soʻz yasash vositalari tizimi yaxshi rivojlangan; soʻz qoʻshish bilan ot (asosan, termin) yasalishi keng qoʻllanadi. Lugʻat tarkibida asl nemischa soʻzlar qatori lotin, fransuz, italyan, ingliz va b. tillardan oʻzlashgan soʻzlar ham koʻplab uchraydi. Yozuvi lotin grafikasiga asoslangan.
+Soʻz yasash vositalari tizimi yaxshi rivojlangan; so`z qo`shish bilan ot (asosan, termin) yasalishi keng qo`llanadi. Lug`at tarkibida asl nemischa so`zlar qatori lotin, fransuz, italyan, ingliz va b. tillardan oʻzlashgan so`zlar ham ko`plab uchraydi. Yozuvi lotin grafikasiga asoslangan.
-Adabiy N. t.ning Avstriya va Shveysariyadagi variantlari Germaniyadagi variantidan adabiy tildan turlicha foydalanish va uning lahjalar hamda soʻzlashuv tiliga munosabati nuqtai nazaridan oʻzaro farqdanadi. <ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. [[Toshkent]], 2000-yil</ref>
+Adabiy N. t.ning Avstriya va Shveysariyadagi variantlari Germaniyadagi variantidan adabiy tildan turlicha foydalanish va uning lahjalar hamda so`zlashuv tiliga munosabati nuqtai nazaridan oʻzaro farqdanadi. <ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. [[Toshkent]], 2000-yil</ref>
 [[Tasvir:Historical German linguistical area.PNG|thumb|left|Nemis tili, 1929]]