Bosim

Bosim bu- yuzaga perpendikulyar taʼsir qilayotgan kuchning shu yuzaga nisbatini ifodalovchi fizik kattalik. Bosimning rasman tan olingan birligi -Paskal. Unga koʻra 1 m2 ga 1N kuch taʼsir etsa, 1Pa bosim xosil boʻladi: R=F/S yaʼni, 1Pa=1N/1M2. Lekin, amalda boshqa bosim birliklari xam keng qoʻllaniladi. Masalan, texnikada texnik atmosfera bosimi, kilogram kuchning kvadrat metrga berayotgan bosimiga teng bosim qoʻllaniladi. kgk/m2 birligi keng ishlatiladi, u balandligi 1 mm boʻlgan suv ustunining 1 m2 yuzaga bergan bosimiga teng. Shuning uchun, bu birlik 1mm suv ustuni yoki 1mm N2O ustuni deb yuritiladi. 1kgk/m2 = 1 mm N2O ust ≈ 10 Pa Katta qiymatlardagi bosimni ifodalash uchun SI sistemasiga tegishli boʻlmagan Bar birligi xam kengi ishlatiladi. 1 bar = 105 Pa = 1.02 kgk/sm2=10200 mm H2O ust. Texnikada eng keng tarqalgan bosim oʻlchov birligi bu meʼyoriy atmosfera bosimi xisoblanadi. U erkin tushish tezligi 9,806 m/s va simob zichligi 13.595 boʻlganda, balandligi 760 mm boʻlgan simob ustunini muvozanatlagan xavo bosimi, yaʼni meʼyoriy atmosfera bosimi orqali ifodalanadi. Bunday simob ustuni xar bir kvadrat santimetrga oʻz ogʻirligiga teng boʻlgan bosim bilan taʼsir koʻrsatadi. 1Ratm = 760 mm Hg ust. = 1,033 kgk/sm2 = 101325 Pa = 1.01 bar. Agar bosimni toʻgʻridan toʻgʻri milimetr simob ustuni tarzida ifodalasak, 1 mm Hgust = 133,3 Pa = 13.59 mm H2Oust . Bosim simob ustuni balandligi birligida ifodalansa, [Atmosfera bosimi]ni simob ustuni yordamida oʻlchashni kashf etgan olim Evanjelista Torichelli sharafiga birligini [Torr] deb yuritiladi.