Raps: Versiyalar orasidagi farq

Tarixni interaktiv tarzda koʻrib chiqish

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi

Inline

25-Aprel 2024, 08:58 dagi koʻrinishi

Raps (Brassica napus, napus)- Brassicaceae oilasining (xantal yoki karam oilasi) yorqin-sariq gulli aʼzosi boʻlib, asosan yogʻga boy urugʻi uchun yetishtiriladi. U tabiiy ravishda sezilarli miqdorda erusik kislotani oʻz ichiga oladi. „Kanola“ atamasi erusik kislotaning juda past darajasiga ega boʻlgan kolza navlari guruhini bildiradi va ayniqsa, odamlar va hayvonlar uchun oziq-ovqat sifatida foydalanish uchun qadrlanadi. Raps urugʻi oʻsimlik yogʻining uchinchi yirik manbai va dunyoda oqsilli taomning ikkinchi yirik manbaidir^[1]^[2].

Manbalar

↑ USDA 2002, s. 26.
↑ Heuzé et al. 2020.

Ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib, Vikipediyaga yordam berishingiz mumkin.
Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak.

[FOOTNOTEUSDA200226-1] USDA 2002, s. 26.

[FOOTNOTEHeuzéTranSauvantLessire2020-2] Heuzé et al. 2020.

[1]

[2]

@@ Qator 1: / Qator 1: @@
 [[Fayl:Apis mellifera - Brassica napus - Valingu.jpg|thumb]]
+'''Raps''' ''(Brassica napus, napus)''- Brassicaceae oilasining ([[xantal]] yoki karam oilasi) yorqin-sariq gulli aʼzosi boʻlib, asosan yogʻga boy urugʻi uchun yetishtiriladi. U tabiiy ravishda sezilarli miqdorda erusik kislotani oʻz ichiga oladi. „Kanola“ atamasi erusik kislotaning juda past darajasiga ega boʻlgan kolza navlari guruhini bildiradi va ayniqsa, odamlar va hayvonlar uchun oziq-ovqat sifatida foydalanish uchun qadrlanadi. Raps urugʻi oʻsimlik yogʻining uchinchi yirik manbai va dunyoda oqsilli taomning ikkinchi yirik manbaidir{{Sfn|USDA|2002|p=26}}{{Sfn|Heuzé|Tran|Sauvant|Lessire|2020}}.
-'''Raps''' (Brassica napus var. napus) — karamdoshlar oilasining Brassica avlodiga mansub bir yillik moyli va yemxashak ekini hisoblanadi. Miloddan avvalgi 4 ming yillikda ham ekilgan. Yevropada XIV asrdan ekila boshlagan va hozir asosiy moyli ekinidir. Oʻzbekistonda oraliq ekin sifatida ekiladi. Kuzgi (V. binnis) va bahorgi (V. appua) guruhi bor. Ildizi duksimon, poyasi sershoh, boʻyi 50—150 smgacha boʻladi. Barglari gʻuj, bandli, kam tukli. Toʻpguli 25—40 ta, guli shingil. Gullari mayda, sariq, baʼzida oq tusli. Mevasi uzun (5—10 sm), kambar (3-4&nbsp;mm) qoʻzoq. Doni sharsimon, rangi och qoramtir. 1000 dona urugʻi vazni 3—7 g. R. uzun kun oʻsimligidir. Urugʻi 1—3° da unib chikadi, 15—20° da yaxshi oʻsib rivojlanadi. Kuzgi R.ning vegetatsiya davri 270— 300 sutka, bahrrgisiniki 95—PO sutka. Chetdan changlanadi. R. urugʻi tarkibida 32—50% moy, 23% oqsil mavjud. Moyi ovqatga, shuningdek, margarin, sovun ishlab chiqarishda, toʻqimachilik va sanoatning boshqa tarmoqlarida ishlatiladi. Kunjarasi chorva uchun yaxshi ozuqa. Qatorlab yoki keng qatorlab, 2—4 sm chuq.ka ekiladi. Sovuqqa chidamliligi past, qishda kuchli sovukdar boʻlmaydigan mintaqalarda ekiladi. Rivojlanishining boshida namga talabchan. Chorva mollari uchun yaxshi ozuqabop ekin hisoblanadi. 150 s/ga dan tortib 250 s/gacha koʻk massa beradi. Asalshirali oʻsimlik. R.ni oraliq ekin sifatida oʻzini yoki turli ekinlarga aralashtirib ekish mumkin. Oʻzi ekilganda ekish normasi 12-15&nbsp;kg/ga, javdar bilan aralash ekilganda 8-10&nbsp;kg/ga. Doni boʻyicha hosiddorligi 15—25 s/ga.
-Asosiy zararkunandalari: R. arrakashi, R. bargxoʻri, karam oq qurti, R. gulxoʻri, yashirin hartumlilar. Kasalliklari: alternarioz, soxta kul kasalligi.
-Kurash choralari: yerni kuzda shudgor qilish, begona oʻtlarni gerbitsidlar bilan yoʻqotish, ekinlarga insektitsidlar sepish.
-<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>
 == Manbalar ==
 {{manbalar}}
-{{OʻzME}}
@@ Qator 17: / Qator 19: @@
 [[Turkum:Dorivor oʻsimliklar]]
+[[Turkum:Karamdoshlar oilasi]]