Mavsumiy ishchi
"Mavsumiy ishchi" — I. D. Shadr ijodidagi (1928-1929, marmar) haykal[1]. Qishki ish uchun shaharga kelgan mavsumiy ishchilarga bagʻishlangan. 1930-yilda Moskvada Lermontovskaya maydonidagi parkda oʻrnatilgan. U federal ahamiyatga ega madaniy meros ob’ekti maqomiga ega[2].
Haykalda chuqur oʻyga choʻmgan keksa ishchi tasvirlangan. Egnida ishchi fartuk va ogʻir tufli, koʻylagining yenglari tirsagigacha shimarilgan[3]. Haykaltarosh nafaqat ishchi, balki maʼnaviy qobiliyatli inson, faylasufni ham tasvirlagan. Bu yangi sovet davrining ishchisi[4]: kuchli, irodali. Sanʼatshunos A.I. Zotov shunday deb yozgan edi: "Oʻz ishining yuksak ijtimoiy maqsadini anglagan bu mehnatkashda qanchalik ichki qadr-qimmat va ishonch namoyon boʻladi "[5].
Bu haykalda, D. Shadr iqtidorli duradgor boʻlgan otasining xislatlarini oʻtkazdi[3]. Shuningdek, oʻgʻli bilan qishki ish uchun Moskvaga kelgan haqiqiy ishchi prototip boʻlib xizmat qilgani haqida afsonalar mavjud. Oʻgʻli kutilmaganda vafot etdi va ishchining qaygʻusi haykalda aks etdi[6].
Yodgorlikning joylashuvi tasodifan tanlanmagan. 1920-yillarning boshlarida Lermontovskaya maydonida mehnat birjasi ishlagan, u yerda mavsumiy ishchilar ham ish qidirardi[6].
1948-yilda Tretyakov galereyasi uchun „Mavsumiy ishchi“ haykali bronzadan ishlangan[7]. 1976-yilda haykaltaroshning vatani Shadrinsk shahrida Shadra maydonida meʼmoriy va haykaltaroshlik kompozitsiyasi oʻrnatildi (haykaltarosh Yu. L. Chernov, arxitektor G. G. Isakovich): markazda I.D. Shadra byusti va yon tomonlarida Mitish badiiy quyma zavodida bronzadan yasalgan ikkita quyma Shadra haykallari „Paxta tosh — proletariat quroli“ (chapda) va „Mavsumiy ishchi“ (oʻngda)[8].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Zolotonosov M. N. Gliptokratos. Issledovanie nemogo diskursa. Inapress, 1999
- ↑ Vestnik Mera i Pravitelstva Moskvi № 65-noyabr 2011 (2189)[sayt ishlamaydi]
- ↑ 3,0 3,1 Kolpinskiy Yu. D. Ivan Dmitrievich Shadr: 1887—1941 Iskusstvo, 1954
- ↑ Istoriya sovetskogo iskusstva // Iskusstvo, 1965
- ↑ Соболевский Н. Д.. Скульптурные памятники и монументы в Москве. М.: Московский рабочий, 1947 — 60 bet.
- ↑ 6,0 6,1 Mitrofanov Aleksey. Sezonnik // Gazeta „Pervoe sentabrya“ № 62/2003[sayt ishlamaydi]
- ↑ Gosudarstvennaya Tretyakovskaya galereya: Skulptura pervoy polovini XX veka. 2002
- ↑ Pamyatnik skulptoru I. D. Ivanovu-Shadru. // Ofitsialniy sayt organov mestnogo samoupravleniya munitsipalnogo obrazovaniya — gorod Shadrinsk Kurganskoy oblasti.