Mary Helen Johnston
| Mary Helen Johnston | |
|---|---|
 | |
| Tavalludi |
17-sentyabr 1945-yil West Palm Beach, Florida, AQSH |
| Fuqaroligi | AQSh |
| Kasbi | Olim, kosmonavt |
| Millati | amerikalik |
| Kosmik karyera | |
| Missiyalar | STS-51-B |
| Isteʼfo | 6-may, 1985-yil |
Mary Helen Johnston (talaffuzi: Meri Helen Jonston 1945-yil 17-sentyabrda tugʻilgan), 1960 va 70-yillarda NASA da muhandis sifatida ishlagan. Jonston yoshligidan astronavt bo'lishni orzu qilgan; U 1980-yilda NASA da ishlash uchun ariza topshirdi, ammo urinish muvaffaqiyatsiz yakunlandi.
Erta hayot va ta'lim[tahrir | manbasini tahrirlash]
Johnston Florida shtatidagi West Palm Beach shahrida tug'ilgan. Fort Pirsda o'sib ulg'aygan. Bolalik payitlarida, uyi yaqinida joylashgan Kennedi kosmik markazi uning muhandislik va kosmik tadqiqotlarga qiziqishini kuchaytirdi[1].
Jonston 1966-yilda Florida Davlat Universitetida (FSU) muhandislik fanlari bakalavri, hamda1969-yilda magistr darajasini olgan.1973-yilda, u Devid X. Bolduin rahbarligi ostida, Florida universitetida[2][3] metallurgiya muhandisligi bo'yicha doktorlik unvoniga sazovor bo'ldi. Jonston FSUdan muhandislik darajasini olgan birinchi ayol edi.
NASA faoliyati[tahrir | manbasini tahrirlash]
Jonston 1963-yildan 1968-yilgacha muhandislik tadqiqotlari davomida NASAning Marshall kosmik parvozlar markazida (MSFC) ishladi.
1974-yilda u Doris Chandler, Kerolin S. Griner va Enn Whitaker bilan MSFC laboratoriyasida (GPL) kosmik missiyani simulyatsiya qilish jarayonida ishlagan. Olib borilgan tadqiqotlar 4-sonli kontseptsiyani tekshirish testi (CVT) deb ataladi. Jonston uchta ilmiy tajribaga rahbarlik qildi va o'z hamkasblariga Spacelab-da qo'llaniladigan usullarni ishlab chiqishda yordam berdi.
1983-yil 5-iyunda[4] u STS-51-B Spacelab missiyasi ( Spacelab-3 guruhi ) uchun zahira ekipajining bir qismi sifatida tanlangan[5][6]. U hech qachon kosmosga uchmagan[7]. Spacelab uchun Jonston olim sifatida tanlandi, xususan materialshunoslik sohasidagi bilimi, unga katta yordam bergan[5]. Missiya menejeri Jozef Kremin uning tanlovi haqida shunday deb yozgan: “Oldindagi ish qiyin va vaqt qisqa. Shuning uchun bu topshiriqni malakali doktor Jonstonga ishonib topshiramiz. Uning bu topshiriqni namunali bajarishiga ishonamiz”[3].
Keyinchalik Jonston missiyadagi ishtiroki haqida gapirdi:[1]
Men kosmosda ishlab chiqarilishi mumkin bo'lgan narsalar ustida ishlashga juda qiziqdim. Men tadqiqotchi, olim va muhandis bo'lganim uchun, buni qilishning eng yaxshi yo'li u yerga ko'plab jihozlar bilan chiqish edi. Bu juda qiziqarli edi, ayniqsa siz ilmiy xodim bo'lsangiz, chunki u yerda astronomiya bo'yicha tajribalar, kalamush va maymunlar bilan turli tadqiqotlar o'tkazilardi. Bu xalqaro kosmik labaratoriya edi.
U 1985-yil 6-mayda astronavtlik faoliyatini yakunladi[4].
Keyingi martaba[tahrir | manbasini tahrirlash]
Jonston 1986-yilda NASAni tark etib, Makkey nomi bilan tanilgan - Tennessi universiteti kosmik institutida professor xodim sifatida faoliyat olib bordi. Keyinchalik u 2003-yilda Florida Texnologiya Instituti (FIT) vodorod tadqiqotlari milliy markazi direktori etib tayinlandi[3]. U doktor T. Dueyn Makkeyga turmushga chiqqan, u ham NASAning sobiq muhandisi, FIT prezidenti va bosh direktori[1].
Ixtirochi sifatida Jonston yigirmata patentga ega bo'lib, ularning ko'pchiligi lazerli sirtni o'zgartirishga doir. Tennessi universitetida Jonstonning lazerli yuzalarni qoplash bo'yicha ixtirolaridan biri ko'plab mukofot va maqtovlarga sazovor bo'ldi. 2018-yilda u Milliy ixtirochilar akademiyasining a'zosi etib tayinlandi[1].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Datzman, Ken. „FIT's Mary Helen McCay blazes trail at FSU, NASA, named Fellow of elite NAI“. Brevard Business News (2018-yil 19-fevral). 2020-yil 2-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 1-mart.
- ↑ Shayler, David. Women in Space - Following Valentina. Springer Science & Business Media, August 29, 2006. ISBN 978-1-84628-078-8. 2019-yil 23-aprelda qaraldi.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Croft, Melvin. Come Fly with Us: NASA's Payload Specialist Program. University of Nebraska Press, 2019. ISBN 978-1-4962-1224-5.
- ↑ 4,0 4,1 „Astronaut Biography: Mary Johnston“. Space Facts. Qaraldi: 2020-yil 1-mart.
- ↑ 5,0 5,1 NASA. „Spacelab 3 payload specialist group named“ (1983-yil 1-iyul). Qaraldi: 2020-yil 1-mart.
- ↑ NASA. „Varied flight assignments made“ (1984-yil 29-iyun). Qaraldi: 2020-yil 1-mart.
- ↑ NASA. „Woman Scientists and Engineers Train In Simulated Weightless Environment“ (2014-yil 27-mart). Qaraldi: 2020-yil 1-mart.