Mariano Barbacid
Mariano Barbacid Montalban (1949-yil 4-oktyabrda Madridda tugʻilgan)[1] – ispan molekulyar biokimyogari, birinchi onkogenni kashf etgan.
Akademik martaba[tahrir | manbasini tahrirlash]
Oliy taʼlimni Universidad Complutense de Madridda kimyo fanlari boʻyicha oʻqigan va AQShda stajyor sifatida ish boshlagan. Bir necha yillardan soʻng Milliy saraton instituti direktori etib tayinlangan. Keyin u yangi tashkil etilgan CNIOga rahbarlik qilish maqsadida vatani Ispaniyaga qaytib ketgan. U yana keyinchalik 2011-yilda Infosys Prize uchun hakamlar hay’ati aʼzolaridan biri boʻlgan.
Ilmiy tadqiqot[tahrir | manbasini tahrirlash]
Uning kashfiyoti 1982-yilda Nature jurnalida „Nuqta mutatsiyasi T24 odamning siydik pufagi-karsinoma onkogeni tomonidan transformatsion xususiyatlarni olish uchun javobgardir“ sarlavhali maqolada chop etilgan[2]. U keyingi oylarni oʻz tadqiqotini kengaytirishga sarfladi va natijada bunday onkogen Ras subfamiliyasining allel mutatsiyasi va faollashtirish mexanizmi ekanligini aniqladi.
2003-yilda u shu paytgacha hujayra boʻlinishida ajralmas deb hisoblangan DNK replikatsiyasi sodir boʻlishi zarur emasligini isbotlagan.
Nashrlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- „Nuqta mutatsiyasi T24 inson qovuq-karsinomasi onkogeni tomonidan oʻzgartiruvchi xususiyatlarni olish uchun javobgardir“(1982)[2].
- „Kalamushlarda sut bezlari karsinogenezi boshlanishida N-Nitrozo-N-Metilurea tomonidan HA-RAS-1 onkogenlarining bevosita mutagenezi“(1985)[3].
- „Ras genlari“(1987)[4].
- „TRK proto-onkogen nerv oʻsish omili uchun retseptorni kodlaydi“(1991)[5].
- „TrkC, tirozin oqsil-kinazlar oilasining yangi aʼzosi, neytotrofin-3 uchun retseptordir“(1991)[6].
- „Sutemizuvchilarning siklinga bogʻliq kinazalari va ularning ingibitorlarining genetik tahlili“(2000)[7].
- „Tollga oʻxshash retseptor-4 (TLR4) MicroRNA-107-ni pastga tartibga soladi, siklinga bogʻliq kinaz 6 orqali makrofag yopishishini oshiradi“(2011)[8].
Mukofotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Uning ilmiy faoliyati taniqli yosh olim mukofoti(1983), Qirol Xuan Karlos I ilmiy mukofoti(1984), Rodos memorial mukofoti(1985) va Charlz Rodolf Brupbaxer(2005) kabi mukofotlar bilan taqdirlangan. Uning saʼy-harakatlari, shuningdek 2011-yil 2-mayda „Buyuk xoch“ ordeni bilan taqdirlangan.
Boshqa mukofotlarga quyidagilar kiradi:
- Qirol Xuan Karlos I mukofoti (Ispaniya, 1984-yil)
- Rodos memorial mukofoti (AQSh, 1985-yil)
- Jozef Shtayner mukofoti (Shveytsariya, 1988-yil)
Neyronal plastisiya boʻyicha IPSEN mukofoti (Avstriya, 1994-yil)
Charlz Rodolf Brupbacher Saraton mukofoti (Shveytsariya, 2005-yil)
Saraton kasalligi boʻyicha xalqaro tadqiqot agentligi Faxriy medali (Fransiya, 2007-yil)
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Barbacid/deja/direccion/CNIO/centrarse/investigacion/elpepusoc/20090929elpepusoc_15/Tes „Barbacid deja la dirección del CNIO para centrarse en la investigación“ (spanish). El científico ya expresó su intención de abandonar el cargo tras la puesta en marcha del centro oncológico. Qaraldi: 29-sentabr.
- ↑ 2,0 2,1 Reddy EP, Reynolds RK, Santos E, Barbacid M. „Nuqta mutatsiyasi T24 tomonidan transformatsion xususiyatlarni olish uchun javobgardir. inson qovuq karsinomasi onkogeni.“ Tabiat 1982 yil 11 noyabr; 300 (5888): 149–52.
- ↑ Zarbl H, Sukumar S, Artur AV, Martin-Zanca D, Barbacid M. „HA-RAS-ning bevosita mutagenezi Sichqonlarda sut bezlari karsinogenezining boshlanishi paytida N-Nitroso-N-Methylurea tomonidan 1 onkogen.“ Tabiat 1985 yil 30 may – 5 iyun; 315 (6018): 382–5.
- ↑ Barbacid M. „Ras genlari.“ Annu Rev Biochem 1987; 56: 779–827.
- ↑ Klein R, Jing SQ, Nanduri V, OʻRourke E, Barbacid M. Trk proto-onkogen nerv oʻsish omili uchun retseptorni kodlaydi. Hujayra 1991 yil 5 aprel; 65(1): 189–97.
- ↑ Lamballe F, Klein R, Barbacid M. „trkC, tirozin oqsil kinazalarining trk oilasining yangi aʼzosi. neyrotrofin-3 uchun retseptor.“ Hujayra 1991 yil 6-sentabr; 66 (5): 967–79.
- ↑ Malumbres M, Ortega S, Barbacid M. „Sutemizuvchilarning siklinga bogʻliq kinazalari va ularning ingibitorlarining genetik tahlili.“ ' 'Biol Chem 2000 yil sentyabr-oktyabr; 381 (9–10): 827–38.
- ↑ Hennessy EJ, Sheedy FJ, Santamaria D, Barbacid M, OʻNeill LA. „Toll-like retseptor-4 (TLR4) MicroRNK-107 ni pasaytiradi, siklinga bogʻliq kinaz 6 orqali makrofag yopishishini oshiradi.“ J Biol Chem 2011 yil 22 iyul; 286 (29): 25531-9.