Margaret Sambiria

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Margaret Sambiria
Saltanat 1252–1259
Tugʻilishi 1230-yil
Germaniya
Vafoti 1282-yil dekabr
Dafn etilgan joy
Doberan Abbey
Turmush oʻrtogʻi Christopher I of Denmark
Farzandlari Eric V of Denmark
Otasi Sambor II, Duke of Pomerania
Onasi Matilda of Mecklenburg

Margaret Sambiria (taxminan 1230 — 1282 yil dekabr) qirol Christopher I ga turmushga chiqqan Daniya qirolichasi va 1259-yildan 1264-yilgacha oʻgʻli Qirol Eric V davrida oz muddat regent vazifasini bajargan. U Daniya regenti sifatida rasman hukmronlik qilgani tasdiqlangan birinchi ayoldir. U 1266-1282 yillarda Daniya Estoniyasining hukmronlik qilgan hukmdori edi[1].

Hayot[tahrir | manbasini tahrirlash]

Margaret 1230 -yilda Pomeraniya gertsogi Sambor II va Meklenburglik Matilda oilasida tugʻilgan[2]. Uning onasi tomonidan bobosi va buvisi Genri Borvin II, Meklenburg Lordi va Kristina xonim, xabarlarga koʻra, Sharqiy Daniyadagi Daniya magnati Galen urugʻi avlodidan boʻlgan va Zelandiyaning Hvide urugʻiga aloqador edi[3].

Qirolicha[tahrir | manbasini tahrirlash]

1248-yilda u Valdemar II of Denmark va Berengaria of Portugalning kenja oʻgʻli shahzoda Kristoferga turmushga chiqdi. Oʻsha paytdagi merosxoʻrlik odatiga koʻra, uning eri 1252-yilda Daniya taxtiga oʻtirdi[2]. Margaret u bilan birga toj kiygan.

Maʼlumotlarga koʻra, qirolicha oʻrnini egallagach Margaret siyosat bilan faol shugʻullangan. Kristofer hukmronligi davrida qirol va Lund yeparxiyasi arxiyepiskopi Yakob Erlandsen oʻrtasida ziddiyat kelib chiqdi, u tojdan cherkovning avtonomiyasini, oʻz qoʻshinlariga egalik qilish huquqini talab qildi[4].

Regent[tahrir | manbasini tahrirlash]

Uning eri 1259-yil 29-mayda vafot etdi, mish-mishlarga koʻra, zaharlangan. Ularning oʻgʻli va Eric V bola edi va Margaret 1264-yilda oʻgʻli balogʻatga yetgunga qadar regent etib tayinlandi[2]. Bu Daniyada misli koʻrilmagan holat edi, chunki maʼlum boʻlishicha, hech bir malika yoki qirolicha oʻsha vaqtgacha rasmiy ravishda Daniya regenti nomiga ega boʻlmagan.

Regent Margaret eri va arxiyepiskop Yakob Erlandsen oʻrtasidagi hal qilinmagan mojaroga duch keldi. U regent sifatidagi mavqeini mustahkamlash uchun arxiyepiskopni boʻshatishga majbur boʻldi. U taxt va cherkov oʻrtasidagi hokimiyat ziddiyatini arxiyepiskopni qirollikdan haydab chiqarish orqali hal qildi. Oʻgʻli balogʻatga yetganidan keyin, hatto regentlik vakolati tugatilgandan keyin ham, masalani hal qilmaguncha, Papa bilan muzokaralarni davom ettirdi[5].

U, shuningdek, oʻgʻlining taxtga boʻlgan huquqini, taxtga Abel of Denmark oʻgʻillarining daʼvolaridab himoya qilishi kerak edi.

Golshteynlik Matildaning oʻgʻillari bilan toʻqnashuv Golshteyn graflari bilan urushga olib keldi. 1261-yilda Lohededagi magʻlubiyatdan soʻng, Margaret oʻgʻli yosh Erik V bilan birga Holstein grafi tomonidan qamoqqa tashlangan. Tez orada ular Brunsviklik Albertning yordami bilan qochishga muvaffaq boʻlishdi[6][7]

1263-yilda Margaret Rim papasi Urban IV ga xat yozib, undan ayollarga Daniya taxtini meros qilib olishlariga ruxsat berishni soʻradi, bu Abelning Daniya taxtiga daʼvolarini oldini olish uchun edi. Eric V farzand koʻrmasdan vafot etgan taqdirda, uning opa-singillaridan biri Daniyaning hukmron qirolichasi boʻlishiga imkon beradi[8].

Oʻz vaqtida Margaret malakali va maʼrifatli regent sifatida obroʻga ega edi. Unga berilgan „Sprænghest“ („Burst-ot“) va „Sorte Grete“ („Qora Greta“)[2] laqablai uning qanchalar irodali shaxs boʻlganini ifodalaydi.

Keyinchalik hayot[tahrir | manbasini tahrirlash]

Margaret 1264-yilda regent sifatida nafaqaga chiqdi va Falsterdagi Nykøbing Slot shaxsiy qarorgohida oʻz sudiga joylashdi. U Daniya siyosatida ishtirok etishni davom etdi[9].

1266-yilda oʻgʻli qirol unga Daniya Estoniya hukumdor qildi va onasini butun umrga viloyatning hukmdor grafinyasi qildi. U oʻlimigacha Daniyadagi qarorgohidan Estoniya ishlarini faol ravishda hal qildi[10].

1270-yilda u Rostokdagi Muqaddas Xoch Abbeyiga asos solgan va pul xayriya qilgan[2].

U 1282-yil dekabrda vafot etdi va Germaniyaning Boltiq dengizi sohilidagi Cistercian Doberan Abbey cherkoviga dafn qilingan[11][12].

Bolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Margaret va Christopherning uchta farzandi bor edi:

  • Matilda (1299-yil 23-aprel 1300-yil 19-noyabrda vafot etgan), Brandenburg-Zaltsvedel margravi Albert III ga turmushga chiqqan.
  • Margaret (1306-yilda vafot etgan), Golshteyn-Killik Ioann II bilan turmush qurgan.
  • Daniya Eric V (1249-1286)[6].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Margrethe Sambiria“. Dansk biografisk Lexikon. Qaraldi: 2018-yil 1-dekabr.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Pyl, Theodor. „Margaretha, Duchess of Eastern Pomerania“ (German). Historischen Kommission bei der Bayerischen Akademie der Wissenschaften and the Bayerischen Staatsbibliothek (1884). Qaraldi: 2012-yil 29-avgust.
  3. ↑ Inge Skovgaard-Petersen. „Margrethe Sambiria“. Den Store Danske, Gyldendal. Qaraldi: 2018-yil 1-dekabr.
  4. ↑ „Jakob Erlandsön“. Nordisk familjebok. Qaraldi: 2018-yil 1-dekabr.
  5. ↑ Esben Albrectsen. Margrete Sambiria Dansk Kvindebiografisk Leksikon
  6. ↑ 6,0 6,1 Unverhau, Henning. „Margarethe Sambiria of Pomerelia“ (German). Historischen Kommission bei der Bayerischen Akademie der Wissenschaften (1990). Qaraldi: 2012-yil 29-avgust.
  7. ↑ Dansk Kvindebiografisk Leksikon
  8. ↑ Dansk Kvindebiografisk Leksikon
  9. ↑ Dansk Kvindebiografisk Leksikon
  10. ↑ Dansk Kvindebiografisk Leksikon
  11. ↑ „Burial Churches of Danish Sovereigns“. www.royaltombs.dk, ARB. 2015-yil 14-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 29-avgust.
  12. ↑ „Tour through the Minster“. Münster Bad Doberan. 2018-yil 24-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 29-avgust. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Margaret_Sambiria&oldid=2873712" dan olindi