Mandulis
Mandulis (Marul, Malul; Misr Mrwl)[1] — Nubiya quyosh xudosi, Kalabsha ibodatxonasi unga bagʻishlangan. Lochin xudosi Horus va Ra bilan aniqlangan. Mandulisga sigʻinish Misrda, Philae orolida ham boʻlgan.
Rasm[tahrir | manbasini tahrirlash]
Mandulis koʻpincha qoʻchqorning shoxlaridan tashkil topgan murakkab toj bilan tasvirlangan, uchta toj Atef, ikkala tomonida ikkita pat bor va ikkita kobra osilgan. Tojning patlari quyosh disklari bilan qoplangan. Baʼzan u Atefning murakkab tojiga oʻralgan inson boshi bilan Falkon shaklida tasvirlangan.
Lochin Fir’avnning timsoli hisoblangan va quyoshga bagʻishlangan boʻlib, erkaklar printsipi, kuchi, ruhi[2] ramzi sifatida xizmat qilgan.
Vaygallning fikricha, Mandulis xudolashtirilgan shaxsdir, chunki Malul ismidan keyin Misr belgilovchisi xudoga emas, balki shaxsga mos keladi. Osiris — inson sifatida qayta tugʻilgan xudo — Mandulis bilan aniqlanishi mumkin edi[3].
Kult[tahrir | manbasini tahrirlash]
Strabon, fillar orolida efiopiyaliklar va misrliklar birgalikda yashayotganligini yozadi. Bu yerda, maʼbuda ISISning asosiy ibodatxonasida „ Korsun deb nomlangan qushning sigʻimi bor, garchi mening fikrimcha, u bizning yoki Misr korsunlari bilan hech qanday aloqasi yoʻq, lekin ularning kattaligidan kattaroq va patlarining rangi juda farq qiladi. Bu Efiopiya qushidir…“[4].
Ismet-Ahom yozuvida Marul Horusning oʻgʻli[5] deb ataladi.
Kalabscheʼda Ibodatxonasining old zalida, Ibodatxonaning asoschisi sifatida Minu xudosi va Mandulisning[6] mahalliy xudosiga Amenhotep II sharob keltiradigan tasviri tushirilgan. Mandulislarga xizmat qilish marosimi Shimoliy Nubiyadagi Rim askarlari dinining ajralmas qismiga aylandi[7].
-
Mandulis tasvirlangan stelaning parchasi. Nubiya muzeyi, Asvan. -
Kalabsha ibodatxonasi devoridagi ikkala rasmda ham mandulis. -
.jpg)
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Lorna Oakes. Pyramids, Temples and Tombs of Ancient Egypt: An Illustrated Atlas of the Land of the Pharaohs. Hermes House:Anness Publishing Ltd, 2003 — 209 bet.
- ↑ Владимир Топоров. Мифология. Статьи для мифологических энциклопедий.. М.: Языки славянской культуры, 2014 — 523 bet. ISBN 9785457890671.
- ↑ Маргарет Мюррей „37“,. Калабша, Египетские храмы. Жилища таинственных богов, Центрполиграф, 2008. ISBN 5457029255.
- ↑ Страбон. „49“,. География. Книга XVII. М.: Ладомир, 1994 — 818 bet.
- ↑ Frank R. Trombley. Hellenic Religion and Christianization: C. 370-529. BRILL, 1995. ISBN 9004096914.
- ↑ Всеволод Игоревич Авдиев. Военная история Древнего Египта: Период крупных войн в передней Азии и Нубии в XVI-XV вв. до н.э. Советская наука, 1959 — 164 bet.
- ↑ Исидор Саввич Кацнельсон. Мероэ: История, история культуры, язык древнего Судана. Наука, 1977 — 164 bet.
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Minkovskaya E.E. Xudo Mandulis // VDI. — 1974. — V. 4. — S. 111-124. Hans Bonnet. Lexikon der ägyptischen Religionsgeschichte. — 3. unveranderte Auflage. — Gamburg: Nikol-Verlag, 2000. — ISBN 3-937872-08-6.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- www.nubien.de über Mandulis (nemis)