Lemba

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Lemba — bantu tilida gapiradigan va Janubiy Afrikada (Zimbabve, Janubiy Afrika) yashovchi 70 000 kishini tashkil etuvchi Afrika xalqi. Bugungi kunda koʻpchilik rasmiy ravishda masihiylar va musulmonlar deb hisoblansa-da, qabilaning diniy qarashlari va urf-odatlari (yagona Xudoga ishonish va tanlangan xalqqa tegishli boʻlish, Shabbat kunini hurmat qilish, choʻchqa goʻshti taqiqlanishi, sunnat) yahudiylikka juda yaqin. Lemba ogʻzaki anʼanalariga koʻra, ularning ajdodlari taxminan 2500-yil oldin zamonaviy Yamandagi Sennaga (inglizcha), soʻngra Afrikaga koʻchib oʻtgan Yahudiyadan boʻlgan. Genetik tadqiqotlar yaqin Sharq va semitik kelib chiqishining yuqori ehtimolini koʻrsatadi.

Genetika[tahrir | manbasini tahrirlash]

DNK tadqiqotlari shuni koʻrsatdiki, Lembning 50% dan koʻprogʻi yaqin Sharq semitik kelib chiqishining Y xromosomalariga ega[1][2]. 2000-yilda olib borilgan tadqiqotlar shuni koʻrsatdiki, lemba erkaklarining sezilarli soni Koenning modal haplotipi[en] (CMH), shuningdek, baʼzi yahudiylar tomonidan topilgan Y-xromosoma haplogroup j deb nomlanuvchi Y-xromosomasining maʼlum bir haplotipi, shuningdek, yaqin Sharq va Arabistondagi boshqa populyatsiyalarda ham[3]. Boshqa tomondan, mitokondriyal DNK (ayol irsiy liniyasi) boʻyicha, lemba afrikalik qoʻshnilaridan farq qilmaydi. 2011-yilgi tadqiqot shuni koʻrsatdiki, Y-xromosomali haplogruppa T1b Lemboda oʻrtacha yuqori chastotada uchraydi, bu Ashkenazi yahudiylarida, shuningdek, bir nechta Levantin populyatsiyalarida past chastotalarda uchraydi, ammo Yaqin Sharq va Shimoliy Afrika yahudiylarda juda kam uchraydi[4].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. The origins of the Lemba «Black Jews» of southern Africa: evidence from p12F2 and other Y-chromosome markers
  2. Tofanelli Sergio, Taglioli Luca, Bertoncini Stefania, Francalacci Paolo, Klyosov Anatole, Pagani Luca, "Mitochondrial and Y chromosome haplotype motifs as diagnostic markers of Jewish ancestry: a reconsideration", Frontiers in Genetics Volume 5, 2014, DOI=10.3389/fgene.2014.00384
  3. Thomas M.G., Parfitt T., Weiss D.A., Skorecki K., Wilson J.F., le Roux M., Bradman N., Goldstein D.B. Y chromosomes traveling south: the cohen modal haplotype and the origins of the Lemba--the "Black Jews of Southern Africa"
  4. Fernando L. Mendez, Tatiana M. Karafet, Thomas Krahn, Harry Ostrer, Himla Soodyall, Michael F. Hammer. Increased Resolution of Y Chromosome Haplogroup T Defines Relationships among Populations of the Near East, Europe, and Africa, 1 February 2011

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]