Las Animas (Colorado)

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
(Las Animas, Coloradodan yoʻnaltirildi)
Las Animas, Colorado
Statutory City[1]
Skyline of Las Animas, Colorado
38°4′0.8″N 103°13′33.6″W / 38.066889°N 103.226000°W / 38.066889; -103.226000 G OKoordinatalari: 38°4′0.8″N 103°13′33.6″W / 38.066889°N 103.226000°W / 38.066889; -103.226000 G O
Maydon 1.67 km2 (0.64 mi²)
Aholisi
 (2010)
 2 410
Zichligi 1331.49 kishi/km2
Vaqt mintaqasi UTCMountain (MST)
[[File:|290px|Las Animas, Colorado xaritada]]
Las Animas, Colorado
Las Animas, Colorado

Las Animas — bu Amerika Qoʻshma Shtatlari Kolorodo okrugning oʻrni boʻlib, eng koʻp aholisi boʻlgan va Bent okrugidagi yagona munitsipalitet hisoblanadi[2]. 2010-yilda Amerika Qoʻshma Shtatlari aholini roʻyxatga olish vaqtida shahar aholisi 2,410 nafar edi[3]. Las Animas Arkanzas daryosi boʻyida, Purgatuar daryosi (yoki „Purgatory daryosi“) bilan qoʻshilish joyidan gʻarbiy tomonda, Kolorado janubi-sharqida Pueblodan sharqda, tarixiy Bent qal’asi yaqinida joylashgan.

Etimologiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Afsonaga koʻra, shahar va Purgatuar daryosi, ehtimol, Koronado ekspeditsiyasining bir qismi boʻlgan, ruhoniyning oxirgi marosimlarisiz vafot etgan konkistadorlar guruhi sharafiga nomlangan boʻlishi mumkin. Katolik eʼtiqodiga koʻra, natijada ularning ruhlari Purgatoryga boradi. Las Ánimasning asl ispancha nom (ispanchada „Ruhlar“) boʻlishi taxmin qilingan. La Ciudad de Las Ánimas Perdidas en Purgatorio, „Purgatoriyada yoʻqolgan ruhlar shahri“ soʻzining qisqartma varianti boʻlishi ham mumkin..

Biroq, muallif Morris F. Teylor fikriga koʻra, bu ispan katolik eʼtiqodiga mos kelmaydi, balki fransuz katolik eʼtiqodiga toʻgʻri keladi[4]. El Río de las Ánimas Perdidas en Purgatorio jumlasining ispancha versiyasi fransuzcha versiyasining bezaklari hisoblangan. XIX asr xaritasida bu yerning toʻliq ispancha nomi yoki uning tarjimasi koʻrsatilmagan. Mavjud xaritalarda daryoning turli nomlari bor: Rio de Las Animas, Purgatory daryosi va „Picatoire“, Purgatuarning korruptsiyasi (bugungi kunda u Picketwire deb tarjima qilingan) kabilar shular jumlasidandir. XIX asrning fransiyalik moʻyna savdogarlari daryoni Purgatuvara deb atashgan. Yana bir anglikizatsiyasi Pick of Ware nomi edi.

Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]

Harbiy postlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ganttning Piket posti, shuningdek, Fort Gantt nomi bilan ham tanilgan, 1832-yilda hozirgi Las-Animas yaqinida qurilgan boʻlib, 1834-yilgacha savdo nuqtasi sifatida faoliyat yuritgan[5]. Ikkinchi Fort-Lyon harbiy posti 1867-yilda Las-Animasda qurilgan. U 1897-yilgacha faoliyat ko‘rsatgan[6].

Suv muammolari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Las-Animasda suv asosiy muammoli masala hisoblanadi. Kolorado janubi-sharqidagi koʻplab shaharlar singari, Las Animas hayotni va mahalliy qishloq xoʻjaligi iqtisodiyotini taʼminlash maqsadida suv uchun Front Rangedagi boy shaharlar bilan raqobat olib boradi. Ishlab chiquvchilar hamda munitsipalitetlar qurgʻoqchilik va ekin narxlarining pasayish vaqtida umidsiz dehqonlardan suv sotib olishgan. Bu suv katta shaharlarga xizmat qilish uchun yuqoriga yoʻnaltirilganligi sababli, Las Animas ushbu muhim manbadan foydalanish imkoniyatidan mosuvo boʻlgan.

Shahardagi suv taʼminoti sifati past boʻlgani uchun 1990-yillarning oʻrtalarida teskari osmos filtrlash qurilmasi oʻrnatildi. Suvdagi mineral moddalarning yoʻqolishi natijasida quvurlarning ichki qismida hosil boʻlgan mineral choʻkindilar natijasida quvur uzoq vaqt oʻtmay qulab tushdi.

Geografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Las Animasdagi AQSh pochta boʻlimi

Las Animas Bent okrugining shimoli-gʻarbiy qismida Arkanzas daryosi boʻyida joylashgan boʻlib, koordinatalari quyidagicha: 38°4′1″N 103°13′33″W / 38.06694°N 103.22583°W / 38.06694; -103.22583 G O (38.066980, −103.225937)[7]. 50-sonli AQSh avtomagistrali shahar orqali oʻtadigan asosiy magistral boʻlib, Pueblogacha 82 milya (132 km) masofa gʻarbga va sharqda 36 milya (58 km) Lamarga qadar boradi.

Amerika Qoʻshma Shtatlari aholini roʻyxatga olish byurosi maʼlumotlariga koʻra, shaharning umumiy maydoni 1.7 kvadrat mil (4.3 km2) ni tashkil qiladi, shundan 1.6 kvadrat mil (4.2 km2) quruqlik va 0.039 kvadrat mil (0.1 km2) yoki 2,75 % suv maydonidan iborat[3].

Iqlimi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Las Animas koʻpincha Koloradodagi eng issiq shaharlardan biri sifatida tasvirlanadi, ammo qish ham juda sovuq boʻlishi mumkin. Las-Animasdagi rekord qayd etgan eng past harorat −32 °F (−35.6 °C) oxirgi marta 1948-yil 28-yanvarda sodir boʻlgan. Las-Animas uchun rekord qayd etgan eng yuqori harorat 114 °F (45.6 °C) va oxirgi marta 2012-yil 24-iyunda amalga oshgan[8]. Har yili 82 kun tushdan keyin harorat koʻtarilib, 90 °F (32.2 °C) darajani tashkil qiladi yoki ayrim hollarda undan issiqroq, kamida 100 °F or 37.8 °C ga yetadi . Eng past maksimal harorat rekordi 1924-yil 20-dekabrda bo‘lib, o‘shanda eng yuqori harorat −8 °F (−22.2 °C) ga qadar yetgan. Spektrning boshqa tomonida, Las-Animasdagi eng issiq minimal harorat 1935-yil 2-avgustda sodir boʻlgan va bu harorat 89 °F (31.7 °C) daraja edi.

Las Animas iqlimi
Koʻrsatkich Yan Fev Mart Apr May Iyun Iyul Avg Sen Okt Noy Dek Yil
Oʻrtacha maksimal, °C 29 29 34 38 41 46 46 43 41 37 32 31 46
Oʻrtacha minimal, °C −36 −35 −32 −15 −8 0 0 1 −6 −18 −26 −36 −36
Yomgʻir, mm 9,7 8,1 20 35 43 46 67 46 24 28 10 9,1 345,9
Manba: 1) NOAA[9]
2) NCEI [10]

Demografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Aholi o‘sish tarixi
Yil Aholi %±
188052—
18906111 0 750%
19001 192951%
19102 008685%
19202 252122%
19302 517118%
19403 232284%
19503 223−03%
19603 40256%
19703 148−75%
19802 818−105%
19902 481−120%
20002 758112%
20102 410−126%
2019 (est.)2 165[11]−102%
AQSh aholisini roʻyxatga olish[12]
Las Animasdagi Avliyo Meri katolik cherkovi

2000-yildagi aholini roʻyxatga olish[13] holatiga koʻra, shaharda 2758 kishi, 1091 xonadon va 716 oila istiqomat qilgan. Aholi zichligi 2,134.2 inhabitants per square mile (824.0/km2) ni tashkil etgan. 1264 ta uy-joy boʻlib, oʻrtacha zichlik 978.1 per square mile (377.6/km2) ni tashkil qilgan. Shaharning irqiy tarkibi 74,87 % oq, 0,91 % afro-amerikalik, 2,86 % tubjoy amerikalik, 0,58 % osiyolik, 15,34 % boshqa irqlardan va 5,44 % ikki yoki undan ortiq irqqa mansub kishilardan iborat. Har qanday irqga mansub ispan yoki lotin millatiga mansub kishilar aholining 42,60 foizini tashkil qilgan.

1091 ta uy xoʻjaligi boʻlib, ulardan 31,0 % ini 18 yoshgacha boʻlgan bolalari bor oilalar, 46.0 % birga yashaydigan er-xotinlar 14.8 % eri boʻlmagan bevalar, 34,3 % oilasiz boʻlganlar kishilardan tarkib topgan. Barcha uy xoʻjaliklarining 30,7 foizi jismoniy shaxslardan iborat boʻlib, 14,6 foizida esa 65 yosh va undan katta boʻlgan yolgʻiz yashaydiganlar hisoblanadi. Uy xoʻjaliklarining oʻrtacha kattaligi 2,46 va oilaning oʻrtacha kattaligi 3,04 nafar kishidan tuzilgan.

Shahar aholisi yosh darajasi xilma-xil boʻlib, 27,3 % 18 yoshgacha, 8,6 % 18 yoshdan 24 yoshgacha, 24,0 % 25 yoshdan 44 yoshgacha, 22,2 % 45 yoshdan 64 yoshgacha, 17,9 % 65 yosh yoki yoshi kattaroqlardan iborat. Oʻrtacha umr yoshi 38 yil edi. Har 100 ayolga 94,1 erkak toʻgʻri keladi. 18 va undan katta yoshdagi har 100 ayolga esa 117,8 nafar erkak toʻgʻri keladi.

Shahardagi uy xoʻjaliklarining oʻrtacha daromadi 26,157 dollarni, oilaning oʻrtacha daromadi esa 29,815 dollarni tashkil etdi. Erkaklar oʻrtacha daromadi 26,168 dollarni, ayollarniki esa 23,250 dollar deya baholangan. Shaharning aholi jon boshiga daromadi 13 893 dollarni tashkil etadi. Oilalarning qariyb 19,7 foizi va aholining 25,0 foizi qashshoqlik chegarasidan pastda boʻlgan, shu jumladan 18 yoshgacha boʻlganlar 39,3 foizi va 65 va undan katta yoshdagilarning 14,4 foizi ham ayni shu holatdagilardir.

Santa Fe Trail kuni[tahrir | manbasini tahrirlash]

Las Animas Santa-Fe ning togʻli shox yo'li boʻylab joylashgan va Las Animasdan 20 milya (32 km) gʻarbda joylashgan La Junta shahrida Atchison, Topeka va Santa Fe temir yoʻllari ishlamaguncha Kolorado janubi-sharqidagi yirik shahar boʻlib xizmat qilgan.

Las Animas har yili Santa Fe Trail kunini nishonlaydi, bu yoʻldan foydalangan kashshoflar va savdogarlarning bayrami hisoblanadi. Ushbu mahalliy bayram AQShdagi talabalar kengashi tomonidan homiylik qilinadigan eng qadimgi tadbirlardan biridir. Las Animas oʻrta maktabi talabalar kengashi Bent okrugi savdo palatasi yordami bilan tadbirni tashkil qiladi. Bayramlar parad, liboslar tanlovi, kvadrat raqsi, vayronagarchilik derbisi va anʼanaviy „Ranchburger“ tushligi va boshqa koʻplab tadbirlarni oʻz ichiga oladi. Oʻtgan yillarda talabalar ikki kunlik tadbirlarni oʻtkazishdi, baʼzi yillari bayram hafta oxirigacha davom etishi mumkin. odatda, bu bayram aprel oyining oxirgi juma kuni amalga oshiriladi.

2009-yil 24-aprelda Las Animas oʻzining 75-yillik Santa Fe Trail kunini dam olish kunlari davomida oʻtkazishga qaror qildi. Oʻtgan Santa Fe Trail bayrami 1940-yillarning bayrami Day Queen Royal kuniga toʻgʻri keladi, shuningdek, mazkur bayramga 1944-yildan beri Talabalar Kengashi Prezidentlari taklif qilinadi.

Taʼlim[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kolumbiya boshlangʻich maktabi (1916), 2005-yilda suratga olingan

Kolumbiya boshlangʻich maktabi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1916-yilda eski Kolumbiya maktabi (1887) oʻrniga qurilgan Kolumbiya boshlangʻich maktabi Las Animasdagi ispan meʼmorchiligi uslubidagi yagona bino edi. Bu Kolorado shtatidagi yagona ochiq hovli maktabi ham boʻlgan. 2004-yilda u oʻzining ahamiyati tufayli Milliy tarixiy joylar reestri roʻyxatiga qoʻshildi va doimiy foydalanish uchun taʼmirlashga muhtoj boʻlib, 2004-yilda Colorado Preservation, Inc. Yoʻqolib ketish xavfi ostidagi joylar roʻyxatiga kiritildi[14][15][16][17]. Keyinchalik bino buzib tashlandi va gʻarbiy qismida boshlangʻich maktab bunyod etildi.

Maktab kengashi va bir necha fuqarolardan tashqari, qolgan barchaning fikricha taʼmirlanishi juda qimmatga tushadi deb hisoblagan holda, 90 yillik bu bino 2006yil 21-fevralda buzib tashlangan[15]. Buzilishidan so‘ng maktab 2006-yil 26-iyulda ro‘yxatdan chiqarildi[14][18]. Shahar eski maktabning gʻarbiy qismida yangi boshlangʻich maktab bunyod etdi.

Transport[tahrir | manbasini tahrirlash]

Las Animas Bustang tarmogʻiga kiritilgan. Bu Lamar-Pueblo-Kolorado Springs Outrider liniyasining bir qismi hisoblanadi[19].

Taniqli odamlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Las Animasda tugʻilgan yoki yashagan taniqli shaxslar orasida moʻyna savdogari va chorvador William Bent[20], aktyor va qoʻshiqchi Ken Curtis[21] hamda muharrir va sanʼat homiysi Mari Yoriko Sabusawa lar bor[22].

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Active Colorado Municipalities“. State of Colorado, Colorado Department of Local Affairs, Division of Local Government. Qaraldi: 2021-yil 31-yanvar.
  2. ↑ „Find a County“. National Association of Counties. Qaraldi: 2011-yil 7-iyun.
  3. ↑ 3,0 3,1 „Geographic Identifiers: 2010 Demographic Profile Data (G001): Las Animas city, Colorado“. U.S. Census Bureau, American Factfinder. 2020-yil 12-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 26-sentyabr.
  4. ↑ Taylor, Morris F.. Trinidad, Colorado Territory. Pueblo, Colorado: O'Brien and Stationery Co., 1966 — 1–7 bet. 
  5. ↑ Jolie Anderson Gallagher. Colorado Forts: Historic Outposts on the Wild Frontier. Arcadia Publishing Incorporated, April 2, 2013 — PT9 bet. ISBN 978-1-61423-903-1. 
  6. ↑ Jolie Anderson Gallagher. Colorado Forts: Historic Outposts on the Wild Frontier. Arcadia Publishing Incorporated, April 2, 2013 — PT11 bet. ISBN 978-1-61423-903-1. 
  7. ↑ „US Gazetteer files: 2010, 2000, and 1990“. United States Census Bureau (2011-yil 12-fevral). Qaraldi: 2011-yil 23-aprel.
  8. ↑ Retrieved 13 July 2015.
  9. ↑ „NOWData - NOAA Online Weather Data“. National Oceanic and Atmospheric Administration. Qaraldi: 2015-yil 13-iyul.
  10. ↑ https://www.ncei.noaa.gov/access/services/data/v1?dataset=normals-monthly-1991-2020&startDate=0001-01-01&endDate=9996-12-31&stations=USC00054834&format=pdf [formatsiz URL PDF]
  11. ↑ „Population and Housing Unit Estimates“. United States Census Bureau (2020-yil 24-may). Qaraldi: 2020-yil 27-may.
  12. ↑ „Census of Population and Housing“. Census.gov. Qaraldi: 2015-yil 4-iyun.
  13. ↑ „U.S. Census website“. United States Census Bureau. Qaraldi: 2008-yil 31-yanvar.
  14. ↑ 14,0 14,1 „Columbian Elementary School, Las Animas“, National Park Service
  15. ↑ 15,0 15,1 Mestas, Anthony A. „Old Columbian school falls to wrecker’s ball“, The Pueblo Chieftain, 25 February 2006
  16. ↑ „National Register of Historic Places Registration: Columbian Elementary School“. 2016-yil 28-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 9-dekabr.
  17. ↑ „Endangered Places Archive“. Colorado Preservation, Inc..
  18. ↑ „Colorado Historical Society description of removal“. 2017-yil 5-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 9-dekabr.
  19. ↑ „Bustang Schedule“. RideBustang. CDOT.
  20. ↑ Goodland. „Bent's Fort: Trade in Transition“. History Colorado. 2016-yil 24-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 23-iyun.
  21. ↑ „Ken Curtis - Biography“. IMDb. Qaraldi: 2016-yil 23-iyun.
  22. ↑ „James Michener's Wife Dies“. The New York Times (1994-yil 27-sentyabr). Qaraldi: 2016-yil 23-iyun.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Andoza:National Register of Historic PlacesAndoza:Colorado county seats

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Las_Animas_(Colorado)&oldid=3937169" dan olindi