Katta rezonans

Gigant rezonans - bu koʻp tanali kvant tizimlarining xususiyati sifatida atom yadrolarining yuqori chastotali kollektiv qoʻzgʻalishi. Bunday qoʻzgʻalishni tebranish nuqtai nazaridan makroskopik talqin qilishda eng koʻzga koʻringan ulkan rezonans yadrodagi barcha neytronlarga qarshi barcha protonlarning jamoaviy tebranishidir.1947-yilda G. C. Bolduin va G. S. Klaiber fotoyadro reaksiyalarida gigant dipol rezonans (GDR) ni kuzatdilar, 1972-yilda esa gigant quadrupol rezonansi (GQR), 1977-yilda esa gigant monopol rezonans kashf qilindi. (GMR) oʻrta va ogʻir yadrolarda kashf etilgan.

Gigant dipol rezonansi

Gigant dipol rezonanslar yadro parchalanishi, neytronlar yoki gamma nurlarining emissiyasi yoki ularning kombinatsiyasi kabi bir qator qoʻzgʻalish hodisalariga olib kelishi mumkin.Gigant dipol rezonanslar yadroga etarli energiya beradigan har qanday mexanizm tufayli yuzaga kelishi mumkin. Klassik sabablar 7 dan 40 MeV gacha boʻlgan energiyadagi gamma nurlari bilan nurlanish boʻlib, ular yadrolar bilan birlashadi va yadrodagi zaryadlarni ajratib turadigan energiya qoʻshish orqali yadroning dipol momentini keltirib chiqaradi yoki oshiradi. Jarayon gamma-emirilishning teskarisidir, lekin energiyalar odatda ancha katta va induktsiya qilingan dipol momentlari oʻrtacha gamma parchalanishiga olib keladigan qoʻzgʻaluvchan yadro holatlaridagidan kattaroqdir.50 MeV dan yuqori energiyali elektronlar yadroga "virtual gamma foton" orqali ulanish orqali xuddi shunday hodisani keltirib chiqarishi mumkin, bu yadro reaksiyasida ichki konversiyaning teskari parchalanishidir.

Adabiyotlar

• M. N. Harakeh, A. van der Woude: Giant Resonances: Fundamental High-Frequency Modes of Nuclear Excitation, Oxford Studies in Nuclear Physics, Oxford University Press, USA, July 2001, ISBN 978-0-19-851733-7
• P. F. Bortignon, A. Bracco, R. A. Broglia: Giant Resonances, Contemporary Concepts in Physics, CRC Press, July 1998, ISBN 978-90-5702-570-9