K. D. Ushinskiy haykali
K. D. Ushinskiy haykali — rus pedagogi va yozuvchisi K. D. Ushinskiyga atalgan haykaltaroshlik yodgorligidir. 1961-yilda Sankt-Peterburgda A. I. Gertsen nomidagi Rossiya davlat pedagogika universiteti binosi oldida Moika daryosining qirgʻogʻida oʻrnatilgan. Yodgorlik loyihasi mualliflari haykaltarosh V. V. Lishev va arxitektor V. I. Yakovlev. Yodgorlik federal ahamiyatga ega boʻlgan madaniy meros ob’ekti hisoblanadi[1].
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Sankt-Peterburgda K. D. Ushinskiy haykalini oʻrnatish boʻyicha birinchi rejalar Oktabr inqilobidan ham oldin paydo boʻlgan. Yodgorlikni qurish uchun mablagʻ yigʻishga obuna qoʻmitasi tuzildi, 1914-yilda loyihalar uchun tanlov eʼlon qilindi. Tanlov natijalariga koʻra, haykaltarosh N. L. Aronsonning loyihasi qabul qilindi. Serdobolskaya koʻchasining 8-uy yonidagi boʻlajak K. D. Ushinskiy nomidagi Bilim yurti binosi oldida yodgorlik oʻrnatish taklif qilindi, lekin bu rejalar hech amalga oshirilmadi[2].
Leningradda K. D. Ushinskiy haykalini oʻrnatish toʻgʻrisidagi yakuniy qaror 1945-yilda SSSR Xalq Komissarlari Soveti tomonidan yaqinlashib kelayotgan pedagog vafotining 75-yilligi munosabati bilan qabul qilingan. Kelajakdagi yodgorlik uchun haykaltarosh V. V. Lishev va meʼmor V. I. Yakovlevning loyihasi tanlangan. Bronza haykal 1953-yilda „Monumentskulptura“ zavodida ishlangan. Poydevorning qurilishi Leningrad toshni qayta ishlash zavodi tomonidan amalga oshirilgan. Yodgorlikning tantanali ochilishi 1961-yil 30-iyunda boʻlib oʻtdi[3].
Tavsifi[tahrir | manbasini tahrirlash]
K. D. Ushinskiyning siymosi toʻliq boʻy uzunligida poydevor ustiga oʻrnatilgan[4]. Haykaltarosh mashhur pedagogni hayotining soʻnggi davrida, u allaqachon shuhrat va eʼtirofga sazovor boʻlgan paytdagi koʻrinishini tasvirlagan. Ushinskiy obrazida haykaltarosh uning insoniyligini, odamiyligini ochib bera oldi[5]. Pedagog figurasi kulrang sayqallangan granitdan yasalgan toʻrtburchak poydevor bilan yaxshi uygʻunlashgan[4]. Haykalning balandligi 3,5 m, poydevorining balandligi 4 m tashkil qiladi[3].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Постановление Правительства РФ № 527 от 10.07.2001“. 2020-yil 9-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 7-noyabr.
- ↑ „Петербург — 1914 — Петроград. Хронологическая мозаика столичной жизни“. 2020-yil 21-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 24-mart.
- ↑ 3,0 3,1 „Энциклопедия Санкт-Петербурга. Ушинскому К. Д., памятник“. 2019-yil 30-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 7-noyabr.
- ↑ 4,0 4,1 Lisaevich I. I., Bexter-Ostrenko I. Yu. Pamyatniki deyatelyam nauki i kulturi // Skulptura Leningrada — Leningrad: Iskusstvo, 1963.
- ↑ Voronov N. V. Sovetskaya monumentalnaya skulptura, 1960—1980. — S. 150