Jirtdan bolalarni divdan qanday qutqardi
"Jirtdan qilib mitti bolalarni Divdan qutqardi"[1] (ozarbayjoncha: Necə Cırtdan uşaqları Divdən xilas etdi) — Ozarbayjon xalq ertagi.[2] Gap bolalarni Ozarbayjon mifologiyasidan afsonaviy mavjudot bo'lgan Divdan qutqarishga muvaffaq bo'lgan Jirtdan (Ozarbayjon tilida "kichkina" degan ma'noni anglatadi) ismli aqlli o'spirin haqida.
Hikoya[tahrir | manbasini tahrirlash]
Jirtdan qo'shnining bolalari bilan o'rmonga o'tin yig'ish uchun ketadi. Qaytishda ular zulmatda adashib, ular ko'rgan nur tomon yurishadi. Buning ustiga ular Div yashaydigan uyga etib kelishadi. Yirtqich hayvon bolalarni kechalari yeyish uchun o'ziga jalb qiladi. Jirtdan, o'zining zukkoligidan foydalanib, bolalarni qutqaradi va ular uylariga eson-omon qaytib kelishadi.[3]
Jirtdan — Ozarbayjon ertaklarining eng mashhur qahramonlaridan biri. U an'anaviy Ozarbayjon qiyofasi, jasorati va aqlliligi bilan ajralib turadi. Jirtdanni ba'zan dangasa odam deb ta'riflashar edi, chunki u qishloq o'g'illarini o'rmondan o'tin yig'ib, keyin uni orqasida olib yurishga majbur qilgan. Shunga qaramay, Jirtdan Div bilan uchrashganda jasorat ko'rsatmoqda. Xatarli vaziyatga duch kelgan Jirtdan o'zini qolgan bolalar orasida eng epchil va jasur sifatida ko'rsatmoqda.[4][5]
Moslashuvlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
1968 yilda Boku qo'g'irchoq teatrida ertak asosida spektakl namoyish etildi. Bu ozarbayjon yozuvchisi va dramaturg Mirmehdi Seyidzodaning syujetidagi ssenariy va adabiy muomalaga asoslangan edi.[6]
Ushbu ertak asosida birinchi Ozarbayjon animatsion filmi "Cırtdan" yaratildi.[7]
1981 va 1983 yillarda "Ozarbayjonfilm" kinostudiyasi tomonidan rejissor Boris Aliyev tomonidan suratga olingan "Jirtdan va Div haqida" ikki qismli animatsion filmi chiqdi. Bosh qahramonning rolini aktrisa Klara Rumyanova aytdi.[8]
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Дом детской книги Детгиза (Р.С.Ф.С.Р.). Детская литература: библиография (ru). Государственное издательство детской литературы, 1961.
- ↑ Zeynally, Hanafi. Azərbaycan nağılları (az). Baku: Şərq-Qərb, 2005 — 296–298 bet.
- ↑ Азербайджанские сказки: «Как Джиртдан увел детей от страшного дива»
- ↑ Азербайджанские сказки (ru). Baku: Азернешр, 1977.
- ↑ Азербайджанские сказки, мифы, легенды. Библиотека азербайджанской литературы в 20-ти томах (ru). Baku: Азербайджанское Государственное Издательство, 1988.
- ↑ „arxiv nusxasi“. 2012-yil 29-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 10-iyul.
- ↑ „«ДЖИРТДАН»“ (ru). Animator.ru. Qaraldi: 10-iyul 2021-yil.
- ↑ „Про Джиртдана — «Великана» (ТВ, 1981)“ (ru). Kinopoisk.ru. Qaraldi: 10-iyul 2021-yil.