Javer
Inspektor Javer (fransuzcha: inspecteur Javert, [ ʒ a v ɛ ʁ ]) — Viktor Gyugoning „Bechoralar“ romani qahramoni, qonunning toʻgʻriligiga qatʼiy ishonadigan, ammo romanda antiqahramon rolini olgan, isteʼdodli detektiv.
Qahramonning qisqacha tavsifi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tugʻilgan joyi qamoq boʻlib, folbinning oʻgʻlidir. Jinoyatchi boʻlish uchun barcha imkoniyatlar boʻlsa ham detektiv boʻlgan. Faoliyatini nazoratchi sifatida boshlagan va Jan Valjanni eslab qolgan. Yillar oʻtib, politsiyachi sifatida u Montryoy-syur-Mer shahri merida mahkumni tanib qoladi. Shahar aynan Jan Valjanning saʼy-harakatlari bilan oʻzgargani uning uchun muhim boʻlmay; mer oʻrnida jinoyatchini koʻradi. Oʻz ishining fidoyisining qaysarligi bilan u oʻzining haqligiga dalil qidiradi va maqsadga erishmaguncha tinchimaydi — Jan Valjan umrbod qamoq jazosiga hukm qilinadi. Qochib ketganidan soʻng, uning soyasiga aylanadi va bir kuni Valjanni Xoʻroz soati toʻdasidan qutqaradi[1].
Shu bilan birga, u vijdonli, halol, sinchkov, aqllidir. Javer begunohlarni hibsga olishdan qoʻrqib, barcha faktlarni sinchkovlik bilan tekshiradi[2]. 1832-yil inqilobiy yilida qoʻzgʻolonchilar safiga kiradi va qoʻlga olinadi. Sud jarayoni boʻlib oʻtadi, inqilobiy " Alifbo doʻstlari " Javerni oʻlimga hukm qiladi[3]. Ammo Jan Valjan uni qutqaradi; koʻp yillardan beri taʼqib qilgan, tinch yashashiga yoʻl qoʻymay yurgan jinoyatchi saxiylik va mehr koʻrsatadi. Bu uning aqliga sigʻmaydi. Tez orada ularning soʻnggi uchrashuvi boʻlib oʻtadi, u yerda Jan Valjan va inspektor Javer birgalikda Marius Ponmersiga yordam berishadi. Inspektor Jan Valjanni yolgʻiz qoldiradi, oʻzi esa Senaga oʻzini tashlab „xudodan isteʼfo soʻraydi“.
Prototip[tahrir | manbasini tahrirlash]
Jan Valjan singari, Javer ham bitta prototipga ega — fransuz jinoiy qidiruv boʻlimi asoschisi Yevgeniy Fransua Vidok[4][5].
Romanning filmga moslashuvlari, ishlab chiqarishlari va moslashuvlarida baʼzi mujassamlanishlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Sahna koʻrinishlarid
- Klod-Mishel Shoenberg va Alen Boublilning „ Baxtsizlar“ musiqiy filmi (1980-yildan) — Jean Vallée[fr] (Fransiya, 1980), Rojer Allam (London, 1985), Terens Mann (Brodvey, 1987), Philip Quast[en] Broadway), 1995), Norm Lewis[en] (Brodvey, 2006), Will Swenson[en] (Brodvey, 2014)
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Hugo, Victor. "Javert". Les Misérables. New York City: Signet Classics: MacAfee, Norman. New York City: Signet Classics, 2013. ISBN 978-0451419439.
- ↑ World Literature. Goodwill Trading Co., Inc.. ISBN 978-971-574-030-2.
- ↑ Andrew Byers. Faith Without Illusions: Following Jesus as a Cynic-Saint. InterVarsity Press, 2011-02-28. ISBN 978-0-8308-6852-0.
- ↑ Robin Walz. "Vidocq, Rogue Cop", introduction to François Eugène Vidocq, Memoirs of Vidocq: Master of Crime. AK Press, 1935.
- ↑ E. F. Vidocq, „Mémoires“