Janubiy Koreya energetikasi
Janubiy Koreya yirik energiya importchisi boʻlib, neftga boʻlgan deyarli barcha ehtiyojini import qiladi va suyultirilgan gazning dunyodagi ikkinchi yirik importchisi hisoblanadi. Mamlakatda elektr energiyasi ishlab chiqarish asosan ishlab chiqarishning uchdan ikki qismidan koʻprogʻini tashkil etadigan anʼanaviy issiqlik energiyasidan va atom energiyasidan olinadi[1].
Energiya ishlab chiqaruvchilarda davlat korxonalari ustunlik qildi, lekin xususiy koʻmir konlari va neftni qayta ishlash zavodlari ham mavjud. Milliy Assambleya 2000-yilda elektr tarmogʻini qayta qurish boʻyicha keng dasturni qabul qildi, ammo qayta qurish jarayoni 2004-yilda siyosiy qarama-qarshiliklar fonida toʻxtatildi va qizgʻin siyosiy munozaralar mavzusi boʻlib qolmoqda[2].
Janubiy Koreyada neft zaxiralari yoʻq[3]. 1980-yillarga qadar Sariq dengizda, Koreya va Yaponiya oʻrtasidagi kontinental shelfda olib borilgan qidiruv ishlarida dengizda neft topilmadi. Mamlakatda koʻmir taʼminoti yetarli emas va sifati past. Ob-havoning yuqori mavsumiy oʻzgarishlari va yozda yogʻingarchilikning katta qismi konsentratsiyasi tufayli gidroenergetika salohiyati cheklangan. 2017-yildan boshlab Janubiy Koreya prezidenti Mun Chje In mamlakatning ko‘mirga bo‘lgan qaramligini to‘xtatishga vaʼda berdi, shuningdek, mamlakat atom energiyasidan voz kechishini aytdi. Prezident iyun oyida bu yo‘nalishda katta qadam tashlab, uning mamlakati atom stansiyalarining ishlash muddatini uzaytirishga urinmasligini, mavjud ko‘mir zavodlarini yopmasligini va yangi ko‘mir zavodlarini qurmasligini aytdi[4].
Soʻnggi yillarda Janubiy Koreya oʻzining energetika sektori uchun yangi yoʻnalishni belgilab oldi, muhim dekarbonizatsiya maqsadlari bilan qayta tiklanadigan manbalardan olinadigan elektr energiyasi ulushini 2019-yildagi 6% dan 2030-yilga kelib 35% gacha oshirishni maqsad qilgan[5][6].
Umumiy koʻrinishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yakuniy energiya isteʼmoli (2010):
- Koʻmir: 27,6 Mtoe (million tonna neft ekvivalenti) (14,2%)
- Neft: 100,5 Mtoe (51,6%)
- LNG: 21,9 Mtoe (11,3%)
- Elektr quvvati: 37,3 Mtoe (19,2%)
- Issiqlik: 1,7 Mtoe (0,9%)
- Qayta tiklanadigan energiya: 5,8 Mtoe (3%)
| Kapital | Oʻrtacha energiya | Ishlab chiqarish | Import | Elektr | CO 2 — emissiya | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Million | TWh | TWh | TWh | TWh | Mt | |
| 2004-yil | 48.08 | 2478 | 442 | 2140 | 355 | 462 |
| 2007-yil | 48.46 | 2584 | 494 | 2213 | 412 | 489 |
| 2008-yil | 48.61 | 2639 | 520 | 2269 | 430 | 501 |
| 2009-yil | 48,75 | 2665 | 515 | 2304 | 438 | 515 |
| 2010-yil | 48,88 | 2908 | 522 | 2571 | 481 | 563 |
| 2012-yil | 49,78 | 3029 | 546 | 2644 | 506 | 588 |
| 2013-yil | 50.22 | 3068 | 507 | 2723 | 524 | 572 |
| Oʻzgarish 2004—10-yillar | 1,7% | 17,3% | 18,1% | 20,1% | 35,5% | 21,9% |
| Mtoe = 11,63 TWh, Oʻrtacha energiya yadro energiyasi uchun 2/3 boʻlgan energiya yoʻqotishlarini oʻz ichiga oladi
2012R = CO2 hisoblash mezonlari oʻzgartirildi, raqamlar yangilandi | ||||||
Statistika[tahrir | manbasini tahrirlash]
| Manba | 2008-yil | 2009-yil | 2010-yil | 2011-yil |
| Issiqlik | 264 747 (62,7%) | 278 400 (64,2%) | 315 608 (66,5%) | 324 354 (65,3%) |
| Yadroviy | 150 958 (35,7%) | 147 771 (34,1%) | 148 596 (31,3%) | 154 723 (31,1%) |
| Gidro | 5 561 (1,3%) | 5 641 (1,3%) | 6 472 (1,4%) | 7 831 (1,6%) |
| Boshqa | 1090 (0,3%) | 1 791 (0,4%) | 3 984 (0,8%) | 9 985 (2,0%) |
| Jami | 422 355 | 433 604 | 474 660 | 496 893 |
Atom energiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Janubiy Koreya yadroviy energiya ishlab chiqarishga katta eʼtibor qaratgan. Mamlakatning birinchi atom elektr stansiyasi, 1977-yilda ochilgan Pusan yaqinida joylashgan Kori Number One. 1987-yilda sakkizta shunday stansiya ishlagan, oʻshanda atom energiyasi ishlab chiqarish 71,158 million kilovatt yoki umumiy elektr energiyasining 53,1 foizini tashkil qilgan.
Global isish[tahrir | manbasini tahrirlash]
Karbonat angidrid gazi maʼlumotlarini tahlil qilish markazi CDIAC maʼlumotlariga koʻra, Janubiy Koreya 1950—2005-yillarda karbonat angidrid chiqindilari boʻyicha birinchi oʻntalikka kiradi, yaʼni toʻqqizinchi oʻrinni egalladi. AQSh (25%), Xitoy (10%) va Rossiya (8%) 1950-yildan 2005-yilgacha eng koʻp karbonat angidrid chiqindilariga ega boʻlgan davlatlardir.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Korea, South“. US Energy Information Administration. Qaraldi: 2013-yil 25-iyul.
- ↑ „Which Direction for South Korean Electricity Policy?“. Korean Energy Economic Review 13 (2014) 145-178. Qaraldi: 2014-yil 6-iyun.
- ↑ „Korea, South“. US Energy Information Administration. Qaraldi: 2013-yil 25-iyul. „Korea, South“. US Energy Information Administration. Retrieved 25 July 2013.
- ↑ „South Korean President Details Phase-out of Coal, Nuclear Power“ (2017-yil 1-avgust).
- ↑ Lee. „South Korea's 9th Basic Plan for electricity – a step closer to carbon neutrality?“ (en). www.woodmac.com (2021-yil 2-mart). Qaraldi: 2021-yil 27-sentyabr.
- ↑ „International - U.S. Energy Information Administration (EIA)“. www.eia.gov. Qaraldi: 2021-yil 27-sentyabr.