Ivan Franko haykali (Коlomiya)

Ivan Franko haykali (ukraincha: Пам'ятник Іванові Франку) — ukrainalik yozuvchi, olim va publitsist, 1915-yil adabiyot boʻyicha Nobel mukofotiga nomzod^[1] Ivan Franko sharafiga Kolomiya (Ukraina) shahrida oʻrnatilgan yodgorlik. Yodgorlik milliy ahamiyatga ega monumental sanʼatning diqqatga sazovor joylari roʻyxatiga kiritilgan^[2].

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ivan Franko Kolomiyaga oʻn marta tashrif buyurdi. Uning shahar bilan birinchi tanishuvi 1880-yil 1-martda boʻlgan. Uch kundan soʻng, Nijniy Berezovga, Yablunovga ketayotganda, Ivan Franko va uning oʻrtoqlari Avstriya jandarmlari tomonidan sotsialistik targʻibotda gumonlanib hibsga olindi va Kolomiya shahar hokimiyatiga qamaldi, u yerda u uch oy turdi. Aynan Kolomiyada Kamenshchik Nikolay Lisenko musiqasiga yozilgan „Gimna“, „Sudda“, „Viy, shamol, bu qamoqxona ustidagi togʻlar“, „Haqiqat hamma joyda nogiron“, „Qamoqdagi oʻrtoqlarga“ va boshqa sheʼrlarni yozgan^[3].

Barcha ishlarni amalga oshirish uchun taxminan 1 million grivna (oʻsha paytda taxminan 125 000 AQSh dollari) taxmin qilingan. Yodgorlik atrofida loyihaga koʻra, xuddi shu nomdagi taʼmirlangan bogʻ tashkil etildi^[4].

2011-yil 27-avgustda shahar hokimiyati tomonidan tamal toshi qoʻyildi^[4], yodgorlik 2012-yil 27-avgustda ochildi^[3].

Yodgorlikning haykaltaroshlari — Ukraina milliy rassomlar uyushmasi aʼzosi Vasiliy Andrushko (Kolomiya) va Lvov Milliy Badiiy akademiyasining professori Vasiliy Gurmak (Lvov), loyiha meʼmori Oleg Prits (Kolomiya), poydevorini qurgan tadbirkor Vladimir Ivanyuk (Kolomiya). Uch metrli yodgorlik Lvovdagi PikArt korxonasi tomonidan bronzadan quyildi^[5].

Yodgorlikning ochilishi munosabati bilan „Kolomiya — bizning shahar“ madaniy loyihasi ikki xil: rangli va rangli esdalik otkritkalarini chiqardi. Pochta kartasi „Kolomiya — bizning shahar“ deb nomlangan yubiley otkritkalarining 29-raqamida chiqdi. Varaqaning muallifi kolomiyalik shifokor Nikolay Ganuschak boʻlib, u yodgorlik haqidagi oʻz mualliflik qarashlarini ommaga taqdim etdi, garchi asl nusxada yodgorlik boshqacha koʻrinishga ega^[6].

Galereya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ „Nomination Database“. www.nobelprize.org. 2021-yil 4-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 30-sentyabr.
↑ „Законодавство України“. zakon.rada.gov.ua. 2018-yil 1-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 30-sentyabr.
↑ ^3,0 ^3,1 „У Коломиї відкрили пам’ятник Івану Франку — Івано-Франківськ, Новини, Аналітика, Фото“. news.if.ua. Qaraldi: 2017-yil 30-sentyabr.
↑ ^4,0 ^4,1 Телеканал НТК. „Пам'ятник Іванові Франку“ (2011-yil 30-avgust). 2016-yil 16-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 30-sentyabr.
↑ Телеканал НТК. „В Коломиї увіковічнили Каменяра!“ (2012-yil 29-avgust). 2016-yil 27-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 30-sentyabr.
↑ Mixaylo Petrіv. „Відкриття пам’ятника Іванові Франку у Коломиї| Kolomiya“. kolomyya.org. 2015-yil 2-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 30-sentyabr.

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

[1] „Nomination Database“. www.nobelprize.org. 2021-yil 4-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 30-sentyabr.

[2] „Законодавство України“. zakon.rada.gov.ua. 2018-yil 1-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 30-sentyabr.

[:0-3] 3,0 ^3,1 „У Коломиї відкрили пам’ятник Івану Франку — Івано-Франківськ, Новини, Аналітика, Фото“. news.if.ua. Qaraldi: 2017-yil 30-sentyabr.

[:1-4] 4,0 ^4,1 Телеканал НТК. „Пам'ятник Іванові Франку“ (2011-yil 30-avgust). 2016-yil 16-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 30-sentyabr.

[5] Телеканал НТК. „В Коломиї увіковічнили Каменяра!“ (2012-yil 29-avgust). 2016-yil 27-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 30-sentyabr.

[6] Mixaylo Petrіv. „Відкриття пам’ятника Іванові Франку у Коломиї| Kolomiya“. kolomyya.org. 2015-yil 2-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 30-sentyabr.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]