Ikki Frida
| [[Image:|300px]] |
| Ikki Frida (Inglizcha: The Two Fridas, ispancha:Las dos Fridas) |
| Frida Kahlo, 1939 |
| Moybo'yoq |
| 173 × 173 sm |
| Museo de Arte Moderno, Mexico , Meksika |
Ikki Frida — 1939-yilda Meksikalik rassom Frida Kahlo tomonidan chizilgan kartina[1] Rasm Kahlo tomonidan amalga oshirilgan birinchi keng koʻlamli ish boʻlib, uning eng mashhur rasmlaridan biri hisoblanadi. Bu qoʻshaloq avtoportret boʻlib, Kahloning ikkita variantini birga oʻtirgan holda tasvirlaydi. Biri oq yevropacha uslubdagi Viktoriya libosida, ikkinchisi esa anʼanaviy tehuana libosida. Rasm Mexiko shahridagi Arte Moderno muzeyida joylashgan.[2]
Umumiy nazar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Frida Kahlo 1925-yildan 1954-yilgacha faol boʻlgan meksikalik rassom edi. U jiddiy jarohat olgan avtobus halokati tufayli toʻshakda yotgan holda rasm chizishni boshlagan. Uning aksariyat asarlari avtoportretlardan iborat boʻlib, ular bevosita uning tibbiy muammolar, bepushtlik va uning iztiroblari va ogʻrigʻini aks ettiruvchi Frida bilan kurashiga bagʻishlangan. Olimlar uning avtoportretlarini Kahlo uchun oʻz tanasini tibbiy muammolardan va gender moslashuvidan qaytarish usuli sifatida talqin qilishdi. Xususan, olimlar uning avtoportretlarini yevropalik erkak rassomlarning ayol tanasini oʻz rasmlari predmeti va istak ob’ekti sifatida ishlatish anʼanasi kontekstida talqin qilganlar. Kahlo oʻz imidjidan foydalanib, bu foydalanishni patriarxal anʼanadan qaytarib oladi. Ushbu asarlarda topilgan uning hayotining avtobiografik tafsilotlari, shuningdek, uning xarakterli qoshlari, chiroyli sochlari va jonli meksika kiyimlari uni Meksika va Qoʻshma Shtatlarda mashhur shaxsga aylantirdi.[3]
Kahlo Meksika inqilobining katta tarafdori edi, shuning uchun u oʻz tugʻilgan sanasini 1910-yildagi inqilob boshlanishiga mos ravishda oʻzgartirishga harakat qildi.[4]
Yaratilish tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kahlo „Ikki Frida“ni 1939-yilda chizgan, xuddi shu yili u rassom Diego Rivera bilan ajrashgan, garchi ular bir yildan keyin yana turmushga chiqishgan. Frida Kahloning doʻsti Fernando Gamboaning soʻzlariga koʻra, u Luvrda koʻrgan 2 ta rasmdan ilhomlanib chizilgan: Teodor Chassériauning „Ikki opa-singil“ va anonim rassom tomonidan chizilgan ,,Gabrielning opalari" kartinalari.
1940-yil yanvar oyida „Ikki Frida“ „Yaralangan stol“ bilan birga Mexiko shahridagi Xalqaro syurrealistik koʻrgazmada namoyish etildi.
Rasm 1947-yilda Instituto Nacional de Bellas Artes (INBA) tomonidan sotib olinmaguncha Kahloning ixtiyorida qoldi. INBA uni 1966-yil 28-dekabrda Arte Moderno muzeyiga topshirdi va u hozirda ham kartina oʻsha yerda.
Asarga nigoh[tahrir | manbasini tahrirlash]
Baʼzi sanʼatshunoslar rasmdagi ikki figurani Fridaning ikki tomonlama merosining timsoli deb hisoblashadi. Uning otasi Gilermo Kalo nemis edi; onasi Matilde Kalderon esa meksikalik edi.Yana bir talqin shundan iboratki, Tehuana Frida eri Diego Rivera tomonidan sevilgan, Yevropa Frida esa u tomonidan rad etilgan. Fridaning shaxsiy xotirasida tasvir bolalikdagi xayoliy doʻstining xotirasi.
Ikkala Frida ham ochiq yurakni koʻrsatadi. Meksikalik Fridaning yuragi sogʻlom, Evropa Fridasining yuragi ochiq va kesilgan. Buning talqini shundaki, u nafaqat ikkita alohida shaxsni koʻrsatibgina qolmay, balki Frida boshdan kechirayotgan doimiy ogʻriqni koʻrsatadi.
Uni toʻshakka mixlab qoʻygan, keyin esa hayoti davomida tibbiy muammolarga duch kelgan fojiali avtohalokat ikki raqam orqali koʻrsatilgan; biri zaif, ikkinchisi kuchli.[5]
Kartinaning ta'siri[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ispanshunoslik professori Sara M. Misemerning taʼkidlashicha, Kahloning „Ikki Frida“ asarida koʻrilgan koʻp irqli timsoli mustamlaka davri Meksikadagi irqiy demografiyaga taʼsirini aks ettiradi. Bundan tashqari, Misemerning taʼkidlashicha, Kahlo oʻzini koʻp irqli shaxs sifatida koʻrsatishi Meksika xalqi uchun madaniy timsol boʻlib xizmat qiladi. Kahloning ishi madaniy mahsulotlarni yaratishga ilhom berdi. Masalan, „Ikki Frida“ kartinasi Barbara Korsega, Mariya del Karmen Farias va Avraam Okeranskiyning „Las Dos Fridas“ (1998) nomli pyesasiga ilhom bergan. Bu spektaklda ikkita alohida aktrisa Kahloning Espina (Tikan) va Flor (Gul) nomli turli versiyalarini ijro etadi. Garchi bu belgilar turli nomlarga ega boʻlsa-da, ular bir xil shaxs boʻlishi kerak. Espina rasmda koʻrilgan Kahloning mahalliy vakili kabi tehuana libosida, Flor esa 1940-yillardagi kostyumda. Asl spektaklda Espina va Florni uning ikki yozuvchisi Korsega va Farias ijro etgan.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „The Two Fridas, 1939 by Frida Kahlo“. Frida Kahlo. Qaraldi: 2022-yil 3-iyul.
- ↑ „The Museum of Modern Art (Museo de Arte Moderno)“. Afar com. Qaraldi: 2022-yil 3-iyul.
- ↑ „Frida Kahlo Biography“. Frida Kahlo Biography. Qaraldi: 2022-yil 3-iyul.
- ↑ „The Importance of the Frida Kahlo Self-Portrait With Thorn Necklace and Hummingbird“. Widewalls. Qaraldi: 2022-yil 3-iyul.
- ↑ „Women’s History Month: Spotlight on Frida Kahlo“. Blogs library indiana. Qaraldi: 2022-yil 3-iyul.