Henry Cowell

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Boshqa nomlar uchun qarang: the California state park Henry Cowell Redwoods State Park.

 

Genri Dikson Kouell (1897-yil 11-mart 1965-yil 10-dekabr) amerikalik bastakor, yozuvchi, pianinochi, noshir va oʻqituvchi edi.[1][2] Juda munozarali ijrochi va ekssentrik bastakor sifatida shuhrat qozongan.Kouell 20-asrning birinchi yarmida Amerika avangard musiqasining yetakchi namoyandasi bo`lgan. Uning yozuvlari va musiqasi o'sha paytdagi o'xshash rassomlarga, jumladan Luga katta ta'sir ko'rsatdi. Xarrison, Jorj Anteyl va Jon Keyj va boshqalar.[3][4][5] U Amerikaning eng muhim va nufuzli bastakorlaridan.[1][6]

Kouell asosan oʻzini-oʻzi tayyorlagan va koʻpincha xalq ohanglari, dissonant kontrapunkt, noananaviy orkestratsiya va irland butparastligi mavzularini aralashtirib yuboradigan noyob musiqiy tilni ishlab chiqdi. U koʻplab modernistik kompozitsion texnika va sezgirliklarning dastlabki tarafdori boʻlgan.Koʻplari pianino uchun, jumladan torli pianino, tayyorlangan pianino, ohang klasterlari va grafik yozuvlar.

Yoshlik[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kouell 1897-yil 11-martda Kaliforniyaning San-Fransiskodagi Menlo-Park qishlogʻida tugʻilgan. Uning otasi Genri Blekvud "Garri" Kouell ishqiy shoir va yaqinda Irlandiyaning Kler okrugidan kelgan muhojir edi.[7] Uning onasi Klara yozuvchi edi.U Amerikada tugʻilgan.Klara Genri tuʼgʻilganida 46 yoshda edi.Bundan tashqari, eridan oʻn yoshdan katta edi.[8][9][10] Klarissaning nasl-nasabi shotlandiyalik va irlandiyaliklarga o`shash edi. Garchi uning ota-bobosi asrlar davomida Amerikada bo'lgan bo'lsa-da, astronom Jeremia Dikson, amerikalik Meyson-Dikson chizig'i ortidagi tadqiqotchilardan bo`lgan.[11] Birinchi marta uchrashgandan so'ng, ikkalasi tezda turmush qurishadi. Garri shaharning chekkasida qurilgan kichik, qo'pol kottejda (keyinchalik 1936-yilda buzib tashlangan) yashadi. Genri shu yerda tug'iladi. Genri musiqa bilan shug`ullanishining birinchi yillari edi.[12]

Genri Kouell skripka chaladi - 5 yoshda 1902-yil

Ota-onasi unga ona yurtlarining xalq qoʻshiqlarini tez-tez aytib berishardi. U gapirishni oʻrganishdan oldin ota-onasi aytib bergan xalq qoʻshiqlarini aytib bera olardi.[13][14] San-Fransisko shahar markaziga vaqti-vaqti bilan tashrif buyurganida, u Indoneziya, Xitoy, Yaponiya va boshqalarning an'anaviy musiqalarini tinglaganini ham esladi.[10] Oilaga do'stlari va qo'shnilari tomonidan kichik asboblar, jumladan mandolin arfa va chorak o'lchamli skripka sovg'a qilingan.Ikkinchisi yosh Genri tomonidan qiziqib qolgan va bu asbobni bir necha yil davomida tanlagan.[7][15] Kouell Sidenxem xoreasi va skarlatina kasalligi bilan og'riganidan so'ng, uning onasi ham shaxsiy darslarni, ham davlat maktabidagi faoliyatini to'xtatishga qaror qiladi. U oxir-oqibat tuzalib ketadi.[15][16]

Garri va fransuz bekasi bilan davom etayotgan ishqiy munosabati tufayli Kouelllar 1903-yilda doʻstona ajrashishadi. Bu vaqtda Genri 5 yoshda edi.[17] Shundan so'ng u Chinatownda onasi tomonidan katta bo'lib, uni kuchli anarxist va feministik e'tiqodlari bilan singdirdi. Aynan shu vaqt ichida u gender stereotiplariga kuchli qarshilik ko'rsatdi. U sochini kesishdan bosh tortdi.Ko'pincha ayollar kiyimini kiyar edi. Shu bilan birga ''Mrs.Jones'' deb nom olishni afzal ko'rardi.[12] Shuningdek, u o'zining yangi osiyo-amerikalik do'stlari va ularning mahalladagi oilalari bilan muloqot qilishda musiqa ta'sirini o'tkazdi.[18][19] 1906-yilgi San-Fransiskodagi zilziladan so'ng, yong'in natijasida Kouelllarning ko'plab mulklari va yodgorliklari vayron bo'ldi. Shundan so'ng Genri va uning onasi Kaliforniya shtatidan qochib ketishdi. Doimiy yashash joyi yo'qligi sababli Genri onasining uzoqdagi oilasi va do'stlari bilan Amerika tekisliklari va O'rta G'arb atrofida, keyinroq Nyu-York shahrida yashagan. O'sha davrdagi maktab o'qituvchilari ko'pincha uning "musiqiy dahosi" va g'ayrioddiy shaxsiyatiga e'tibor berishardi. Ammo ularga "o'ta qashshoqlik " to'sqinlik qiladi.[20] U Kouellning "deyarli adabiy tilga ega ekanligini ta'kidlaydi. Hech bir kollej professori ingliz tilini yaxshilay olmadi.Menda birinchi darajali daho bo'lmagan hech qanday o'qimagan bola bunday gapira olmasligini his qildim"[21] va "IQ qoniqarli bo'lsa-da, u boshqalarga mos keladi.Lekin faqat bitta Genri bor."[22] Klarissaning ilg'or feminist yozuvchi sifatidagi faoliyati unga unchalik ko'p pul olib kelmadi. San-Frantsiskoga qaytib kelganlarida, u ko'krak bezi saratoni bilan kasallanganligini eshitib qoldi.[9] Ular o'z uylarini oldingi zilziladan vayron bo'lgan va uzoq vaqt davomida bo'sh turgandan keyin vandallar tomonidan talon-toroj qilingan holda topdilar. O'sha paytdagi o'n uch yoshli Genri uyni qayta tiklaganidek, qo'shnilar ikkalasini joylashtirishdi. Ularning moliyaviy ahvolini saqlab qolish uchun Kouell Menlo Park poezd stantsiyasida ishladi. Ya'ni Gul lampalarini terish va sotish, tozalash ishlari, dehqonchilik va qo'shnisining tovuq uylarini tozalash kabi kichik ishlarni oldi.[23]

Yosh Kouellning katta pianino klasterlarini qayd etishning dastlabki usullarini ko'rsatadigan Dynamic Motion (1916) asl qo'lyozmasi



taʼkidlagan.[24]

  1. ↑ 1,0 1,1 Marchioni, Tonimarie (2012). "Henry Cowell: A Life Stranger Than Fiction". The Juilliard Journal. Retrieved 19-June 2022.
  2. ↑ Campbell, Brett (2014). "Liberating Henry Cowell's Music at San Quentin". San Francisco Classical Voice. Retrieved 19-June 2022.
  3. ↑ Buja, Maureen (2022) "Playing With the Piano: Henry Cowell and John Cage" Interlude. Retrieved 11 June 2022
  4. ↑ Cage, John "Composers' Voices From Ives To Ellington: John Cage on Henry Cowell" Oral History of American Music, Retrieved 11 June 2022
  5. ↑ Swed, Mark (2010). "Critic's notebook: Revelatory Henry Cowell revival at Lincoln Center". The Los Angeles Times. Retrieved 19-June 2022.
  6. ↑ Sachs, p.7
  7. ↑ 7,0 7,1 Rischitelli, p. 17
  8. ↑ Sachs, pp.14-15
  9. ↑ 9,0 9,1 Clarissa Dixon in the California, U.S., Death Index, 1905-1939, ancestry.com. Retrieved April 13, 2022.
  10. ↑ 10,0 10,1 Peters, Cathy; Livingston, Guy (2014). "The extraordinary life of Henry Cowell" Australian Broadcasting Corporation, Retrieved 20 June 2022
  11. ↑ Sachs, p. 11
  12. ↑ 12,0 12,1 Sachs, p. 19
  13. ↑ (30 November 1953). "Music: Pioneer at 56". Time. Retrieved 11 June 2022.
  14. ↑ Blumhofer, Jonathan (2018). "Rethinking the Repertoire #23 – Henry Cowell’s Piano Concerto". The Arts Fuse. Retrieved 13 June 2022.
  15. ↑ 15,0 15,1 Sachs, pp. 23-24
  16. ↑ Carwithen, Edward Ralph, "Henry Cowell: Composer and Educator," (1991) PhD Diss., University of Florida, p. 200
  17. ↑ Tommasini, Anthony (1997), "Modern Times Catch Up to a Past Maverick", The New York Times, Retrieved 11 June 2022.
  18. ↑ Hicks, p. 22
  19. ↑ Daniel, p. 73
  20. ↑ Lewis M. Terman, The Intelligence of School Children (1919), p. 246
  21. ↑ Lewis M. Terman, “Notes on Henry. March 1, 1917.” Copy of holograph.
  22. ↑ Skinner, pp. 107-108
  23. ↑ Daniel, p.74
  24. ↑ Gann, p. 43 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Henry_Cowell&oldid=3970365" dan olindi