Gorsko-Pushkin yotoqxonasi
Gorsko-Pushkinskiy yotoqxonasi (toʻliq nomi — Terek viloyatining togʻli aholisi oʻrtasida taʼlim va texnik maʼlumotlarni tarqatish jamiyati yotoqxonasi) — Shimoliy Osetiyaning Vladikavkaz shahridagi arxitektura va shaharsozlik yodgorligi. Rossiya madaniy merosi obʻekti va Shimoliy Osetiya madaniy merosi[1]. U shaharning tarixiy qismida, Tsereteli koʻchasi, 16-uyda joylashgan.
Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]
1900-yil 25-mayda Terek viloyatining togʻli aholisi oʻrtasida taʼlim va texnik maʼlumotlarni tarqatish jamiyatining yigʻilishida Vladikavkazda togʻlilarning bolalari uchun yotoqxona qurish toʻgʻrisida qaror qabul qilindi, unda "taʼlim muassasalari" toʻplangan boʻlib, togʻlilarning oliy maʼlumot olish imkoniyatini beradi", chunki "togʻli oʻquvchilarning arzimas qismi taʼlim muassasalarining maktab-internatlarida yashaydi, koʻpchilik esa mos boʻlmagan talabalar muhitida yashaydi, ularda ularning muvaffaqiyatlariga halokatli taʼsir qiladi "[2]. Mahalliy davriy matbuotda osetinlar, kabardiyaliklar, ingushlar, chechenlar va qumiqlar talabalari uchun yotoqxona loyihasi eʼlon qilindi. Loyihaga koʻra, tayyorgarlik maktabi bilan yotoqxona xayriya mablagʻlari, talabalar badallari va Jamiyat nafaqalari hisobidan qoʻllab-quvvatlanishi kerak edi[2].
Modern arxitektura uslubidagi ikki qavatli qizil gʻishtli uy, 1903-yilda Krepostnaya koʻchasida pudratchi V. P. Dzaxov „Terek viloyatining togʻli aholisi oʻrtasida taʼlim va texnik maʼlumotlarni tarqatish jamiyati“ buyrugʻi bilan qurildi. Arxitektor nomaʼlum. Bino shahar ziyolilari[3] mablagʻlari hisobidan qurilgan va Vladikavkaz oʻquv yurtlari talabalari, Terek viloyatining togʻli qishloqlari aholisi uchun yotoqxona sifatida moʻljallangan edi[4].
Yotoqxona, 1903-yilda rus shoiri Aleksandr Pushkin tavalludining 100-yilligi munosabati bilan ochilgan boʻlib, unga[4][5] uning nomi berilgan.
1909-yilda u 2-maktab[4] ga koʻchirildi, buning uchun toʻrtta qoʻshimcha sinf xonasi qurildi[2]. Bu maktabni Soziriko Britaev va Issa Pliev tugatgan[4].
Binoda hozirda Shimoliy Osetiya universiteti kutubxonasi joylashgan.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Перечень выявленных объектов культурного наследия Республики Северная Осетия-Алания“. 2020-yil 26-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 17-fevral.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Rol obщestvennoy blagotovoritelnosti v razvitii narodnogo obrazovaniya v gorodax Severnogo Kavkaza (kones XIX — nachalo XX vv.)
- ↑ „Старый Владикавказ. Историко-этнологическое исследование“. 2020-yil 17-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 17-fevral.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Torchinov V. A., Vladikavkaz., Kratkiy istoriko-kraevedcheskiy spravochnik, str. 137
- ↑ Kireev F. S., Po ulitsam Vladikavkaza, str. 178
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Torchinov V. A., Vladikavkaz., Qisqacha tarixiy maʼlumotnoma, Vladikavkaz, Shimoliy Osetiya ilmiy markazi, 1999-yil, 137-bet, ISBN 978-5-93000-005-0
- Kireev F. S., Tsereteli — Qalʻa / Vladikavkaz, Vladikavkaz koʻchalari boʻylab, Hurmat, 2014-yil, 176-178-bet, ISBN 978-5-906066-18-4.